[b]پروژه[/b] [b]Azorian[/b][b] ، بیرون کشیدن زیردریایی غرق شده [/b][b]K-129[/b][b] شوروی از اقیانوس آرام[/b] "Azorian" ( که به اشتباه بعد از درجه بندی فوق سری، توسط مطبوعات به نام "جنیفر" خوانده شد) نام رمز یک پروژه سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا(CIA) در تابستان سال 1974 بود که با استفاده از کشتی ساخته شده به این منظور به نام Hughes Glomar Explorer به بازیابی زیر دریایی غرق شده شوروی به نام K-129 از کف اقیانوس آرام پرداخت. غرق شدن K-129 در سال 1968 در حدود 1560 مایل دریایی (2890 کیلومتر ( در شمال غرب هاوایی رخ داد. پروژه Azorian یکی از مهم‌ترین، پیچیده­ترین، گران قیمت­ترین، و پنهان­ترین عملیات‌های اطلاعاتی در جنگ سرد با هزینه حدود 800 میلیون دلار ( 3800000000 $ در سال 2014) بود. ایالات متحده علاوه بر طراحی کشتی بازیابی با تکنولوژی بالا و چنگک منحصر به فرد بلند کردن آن، تجهیزات دقیق پایداری آن را که برای نگه داشتن کشتی نزدیک به هدف استفاده می‌شدند را نیز توسعه داد. عوامل CIA به همراه دانشمندان به امید اینکه قادر به بازیابی و خواندن کتابچه­های رمز موجود در زیردریایی شوند مشغول همکاری برای توسعه روش‌هایی برای حفظ کاغذهایی که در زیر آب برای سال‌ها مانده بودند شدند. دلایل دقیقی که چرا این پروژه انجام شده است معلوم نیست، اما دلایل احتمالی شامل بازیابی موشک‌های هسته­ای دست نخورده ( R-21با کد ناتو SS-N-5-SERB)، اسناد و تجهیزات رمزنگاری می‌باشد. پس از تلاش ناموفق اتحاد جماهیر شوروی در جستجوی K-129، آمریکا با استفاده از داده­های صوتی بدست آمده از چهار سایت NAVFAC و SOSUS حاصل از قسمت خراب زیر دریایی دست به جستجو زد. زیردریایی USS Halibut با استفاده از 2 تن محموله شامل مجموعه­ای از دوربین، چراغ و سونار برای تشخیص اشیاء بستر دریا که مقاوم در برابر عمق زیاد ساخته شده بودند مشغول بکار شد. عملیات بازیابی حدود شش سال بعد با هدف تجاری استخراج منگنز از کف دریا آغاز شد و در آنCIA تحت پوشش هوارد هیوز و Hughes Glomar Explorer در آب‌های بین‌المللی مخفیانه شروع به فعالیت کرد. در حالی که کشتی مشغول انجام بازیابی بخشی از K-129 بود، یک شکست مکانیکی در هنگام گلاویز شدن باعث قطع دو سوم از بخش بازیافت شده در دوران بازیابی شد. [b]هدف: پیدا کردن [/b] [b]K-[/b][b]129[/b][b]غرق شده[/b] در ماه آوریل سال 1968، ناوگان سطحی و هوایی اقیانوس آرام اتحاد جماهیر شوروی در حال استقرار تجهیزات در اقیانوس آرام شمالی که شامل برخی از عملیات‌های جستجوی غیر معمول نیز بودند مشاهده شد. فعالیت‌های دفتر اطلاعات نیروی دریایی ( ONI) این موارد را به عنوان یک واکنش که ممکن است به از دست دادن یک زیردریایی اتحاد جماهیر شوروی صورت گرفته باشد مورد بررسی قرار داد. کشتی‌های جستجوی سطحی اتحاد جماهیر شوروی در یک محل شناخته شده با زیردریایی­های استراتژیک دیزل اتحاد جماهیر شوروی (SSB کلاس GulfII مجهز به موشک‌های بالستیک) متمرکز شدند. این زیردریایی‌ها سه موشک‌ هسته­ای در برج sail / conning گسترده یافته خود حمل می‌کردند و به طور معمول در محدوده برد موشک از سواحل غرب ایالات متحده قرار داشتند. شبکه هیدروفون اضطراری SOSUS آمریکا ( Sea spider) در شمال اقیانوس آرام موظف به بررسی داده­های ضبط شده خود با امید به تشخیص محل انفجار شد. مرکز تاسیسات نیروی دریایی ( NAVFAC ) در Point Sur، جنوب مانتری در کالیفرنیا، موفق به جداسازی یک اثر صوتی شناسایی شده از یک انفجار رخ داده در 8 مارس 1968در آرایه فرکانسی پایین ( LOFAR ) شد (که برای آن در سال 1969یک درجه شایستگی دریافت کرد). با استفاده از تاریخ و زمان بدست آمده از (NAVFAC) Point Sur، (NAVFAC) Adak و (NAVFAC) ساحل غرب آمریکا نیز قادر به شناسایی کردن این رویداد آکوستیک شده بودند. با پنج نقطه تشخیصی احتمالی SOSUS، اطلاعات نیروی دریایی قادر به مشخص کردن محدوده K-129 آسیب دیده در مجاورت40 درجه عرض جغرافیایی و 180 درجه طول جغرافیایی شد. [center] [url="http://gallery.military.ir/albums/userpics/10147/K129_HGE_recoverysite.png"][img]http://gallery.military.ir/albums/userpics/10147/normal_K129_HGE_recoverysite.png[/img][/url][/center] پس از هفته‌ها جستجو، شوروی‌ها قادر به پیدا کردن زیردریایی غرق شده خود نشدند و عملیات ناوگان اقیانوس آرام اتحاد جماهیر شوروی به تدریج به سطح عادی بازگشت. در ماه ژوئیه سال 1968، نیروی دریایی ایالات متحده عملیات "دلار ماسه ای" را با به به‌کارگیری USS Halibut و انتقال از پرل هاربر به محل خرابی آغاز کرد. هدف عملیات پیدا کردن و عکس برداری از K-129 بود. در سال 1965، USS Halibut به عنوان تنها زیردریایی در ایالات متحده به تجهیزات مورد استفاده در عمق بسیار زیاد مجهز شد. با وجود داده های SOSUS، منطقه جستجو و خرابی در بیش از 1،200 مایل مربع (3100km[sup]2[/sup]) و عمقی بیش از 3 مایل (4.8 کیلومتر ) پراکنده بود که USS Halibut پس از تنها سه هفته از جستجوی بصری در عمق با استفاده از روبات‌های کنترل از راه دور به همراه دوربین‌های کنترلی محل هدف را مشخص کرد. (این را مقایسه کنید با تقریبا 5 ماه جستجو در فضای باز و بدون محدودیت مورد نیاز برای مکان یابی زیردریایی هسته­ای عقرب آمریکا در اقیانوس اطلس در سال 1968). گزارش شد که USS Halibut در چند هفته بعد بیش از 20،000 عکس نزدیک از همه جنبه­های K-129 آسیب دیده گرفته است. این یک شاهکار بود که به خاطر آن USS Halibut در سال 1968 تشویق ویژه طبقه بندی شده واحد ریاست جمهوری امضا شده توسط لیندن بی جانسون را دریافت کرد. [center][url="http://gallery.military.ir/albums/userpics/10147/halibut_SSGN587.jpg"][img]http://gallery.military.ir/albums/userpics/10147/normal_halibut_SSGN587.jpg[/img][/url][/center] در سال 1970، بر اساس این عکس‌ها، ملوین لایرد، وزیر دفاع و هنری کیسینجر، مشاور امنیت ملی، یک طرح مخفی را برای بازیابی زیردریایی آسیب دیده ارائه دادند به طوریکه ایالات متحده بتواند فنآوری موشک­های هسته­ای شوروی را مطالعه کند و همچنین احتمالاً بتواند مواد رمزنگاری آن را بدست آورد. این پیشنهاد توسط رئیس جمهور ریچارد نیکسون مورد قبول قرار گرفت و CIA موظف به اجرای آن شد ادامه دارد [center][url="http://en.wikipedia.org/wiki/Project_Azorian"]منبع[/url][/center]