ghermez

آشنایی با تاریخچه ناوهای محافظ از گذشته تا کنون

امتیاز دادن به این موضوع:

Recommended Posts

ممکنه این مطلب قبلا وجود داشته اما این متن کامل تره. قوانین سایت فولم نمی خواهید اسپم...

[color=blue]«ناوچه» نامی است که برای انواع مختلفی از «ناوهای جنگی» متفاوت در زمانهای مختلف به کار رفته‌است و به ناوهایی با اندازه‌ها و کاربردهای گوناگون اطلاق می‌شود.[/color]

از قرن هیجدهم این نام به نوعی از کشتی که از «ship – of – the – link» کوچکتر و سریعتر است اطلاق شد و معمولاً برای گشت زنی و اسکورت و نه برای عملیات جنگی به کار می‌رفت. در مجموعه اصطلاحات نظامی نوین، «ناو محافظ» ناوی جنگی است برای نیروهای عملیاتی آبی خاکی و همچنین گروه‌های تدارکات و آماد و به عنوان «کشتی محافظ» محموله‌های تجاری به کار می‌رود. با این وجود بسیاری از کشتی‌هایی که «ناو محافظ» نام دارند به انواع دیگر کشتی‌ها شباهت بسیار زیادی دارند از «Corvette» گرفته تا «destroyer» «رزمناو» یا حتی «کشتی جنگی» ریشه این تفاوتها مربوط به منطقه ویژگی‌های مربوط به کارکرد آنها در صحنه نبرد و معیارها و استانداردهای کشورها است.
[size=18]
ریشه اسم[/size]
واژه «ناو محافظ» در قرن ۱۷ به کار رفت که در ابتدا نام نوعی کشتی جنگی کوچک و بلند همراه با تسلیحات سبک و تعداد خدمه زیاد بود که توسط Dunkrik برای حملات نزدیک برد به کار می‌رفت سپس این واژه به هر نوع کشتی جنگی نسبتا سبک و سریع اطلاق می‌شد که اولین بار در نیروی نظامی بریتانیا در سال ۱۶۴۵ با نام «Constant Warwick» ظاهر شد. به علت این که نیروی دریایی بریتانیا به مقاومت و استقامت بیشتری از آنچه ناوهای محافظ (که نام آنها Dunkrik بود) می‌توانستند داشته باشند نیاز داشت. این واژه به سرعت به هر نوع کشتی سریع و ظریف اطلاق پیدا کرد. حتی حاکم دریاها (Sovereign of the seas) غول پیکر نیز پس از تغییراتی که در سال ۱۶۵۱ برروی آن انجام شد. یک «ناو محافظ دقیق» تلقی شد. نیروی دریایی مشترکی که توسط کشورهای مشترک المنافع در دهه ۱۶۵۰ ساخته شد عمدتا از کشتی‌هایی تشکیل می‌شد که بزرگترین آنها ناوهای محافظ عظیم دو طبقهدرجه ۳ بود. این کشتی‌ها با حمل ۶۰ تفنگ عظیم به بزرگی و توانمندی کشتی‌های عظیم آنی زمانی بودند؛ با این وجود بیشتر ناوهای محافظ در آن زمان به عنوان رزم ناو استفاده می‌شدند و کشتی‌های مستقل و سریعی بودند. ناوهای محافظ دارای بدنه‌های بلندی بودند که این به نوبه خود به ایجاد رشد تاکتیک جنگی دریایی ر شلیک گروهی از پهلوی کشتی» (Broad side ) منجر شد. در زبان فرانسه اصطلاح «ناو محافظ» (Frigate) به فعل تبدیل شده و به معنای «ساختن در ابعاد بلند و کم ارتفاع به کار رفت و همچنین به عنوان صنعت نیز به کار رفت و سردرگمی بیشتری را ایجاد کرد.
ناوهای محافظ معمول که آنها را از جنگ‌های ناپلئونی می‌شناسیم قدرتشان به رشد و توسعه‌هایی که فرانسویان در ۲۵ سال دوم قرن هیجدهم به آن نائل شدند برمی گردد. این کشتی‌ها Full- rigged (کاملا تغییر یافته و همراه با اسباب و تجهیزات کامل) بودند و تمام سلاح‌های اصلی خود را برروی یک عرشه سلاح حمل می‌کردند. چیزی که در کشتی‌هایی که پیش تر ساخته شده بود عرشه فوقانی سلاح بود. در این کشتی‌ها عرشه پایینی سلاح دیگر تسلیحات و مهمات حمل نمی‌کرد و به عنوان «عرشه خواب» عمل می‌کرد که خدمه کشتی آنجا زندگی می‌کردند و در واقع پایین تر از خط آب ناوهای محافظ جدید قرار گرفته بودند. ناوهای محافظ جدید توان جنگیدن با تمام تسلیحات خود حتی در بدترین شرایط دریا را داشتند در حالی که کشتی‌های دو طبقه‌ای که با اینها قابل مقایسه بودند مجبور بودند استفاده از تسلیحات خود در عرشه‌های پایینی را متوقف کنند. ناوهای محافظ جدید مانند ناو بزرگتری که همزمان ساخته شده بود بسیار خوب دریا را طی می‌کردند و به علت این که ترکیبی از بدنه بلند و روسازی‌های کم ارتفاع بودند نسبت به کشتی‌هایی که اندازه و قدرت آتش یکسانی داشتند بهتر عمل می‌کردند. نیروی دریایی شاهنشاهی چند عدد ناوهای محافظ فرانسوی را در مراحل اولیه «جنگ هفت ساله» به تصرف خود در آورد (۱۷۵۶ و طبعا تحت تاثیر ساختار آنها قرار گرفت بویژه در مورد توانایی‌های ساحلی آنها. آنها به سرعت کشتی‌های مشابهی را مطابق با نیازهای خود ساختند و این نوع ناوهای محافظ را به عنوان یک نیروی برتر شناساندند. ناوهای محافظ اولیه مجهز به توپ‌های ۹ پوندی بودند سپس توپها به میزان ۱۲ و ۱۸ پوند (۵۸ کیلوگرم) هم رسیدند و در اواخر این قرن بزرگترین‌ها (که برجسته‌ترین آنها «ناوهای محافظ سوپر» آمریکایی بودند) که حتی توپهای ۲۴ پوندی داشتند نیز ساخته شدند. ناوهای محافظ نیروی دریایی شاهنشاهی اواخر قرن هیجدهم که در کلاس «استقامت» طبقه بندی می‌شدند حدود ۹۰۰تن را جابجا می‌کردند و حدود ۳۶ سلاح بزرگ را به همراه داشتند. سپس نوع دیگری به نام «Tribune» که متشکل از یک گروه ۱۵ تایی از این کشتی‌ها بود و در سال ۱۸۰۱ شروع به کار کردند تولید شدند. این‌ها بیشتر از ۱۰۰۰ تن را جابجا و ۳۸ سلاح بزرگ را حمل می‌کردند.

[size=18]عصر دریایی [/size]

یک ناو محافظ کشتی جنگی با اندازه متوسط،که یک عرشه سلاح و مهمات داشت و همچنین بزرگتر و سریعتر ازکشتی خط دفاعی و بزرگتر از کشتی بادبانی کوچک جنگلی بود ناوهای محافظ بریتانیا توسط سیستم درجه بندی نیروی دریایی شاهنشاهی به درجه چهار و درجه پنج و درجه شش تقسیم شده بودند. احتمالا “ ناوهای محافظ بیشترین فعالیت را در میان همه کشتی‌های جنگی در عصرسفر دریایی داشتند. آنها پیشاهنگ عملیات‌ها بودند به گشت زنی و عملیات‌های محافظت از کشتی‌های تجاری می‌رفتند پیغام‌ها و اشخاص مهم را جابجا می‌کردند و اگر کمبودی در نبردناوها بود (این واژه برگرفته از کشتی «خط دفاعی نبرد» یا کشتی‌های خط دفاعی است و گاهی آنها را با تعداد اسلحه‌هایی که حمل می‌کنند می‌شناسند مثلا "۷۴". معمولاً ناوهای محافظ در گروه‌های کوچک یا به طور انفرادی در مقابل دیگر ناوهای محافظ می‌جنگیدند برخلاف کشتی‌های بزرگتر که در زمان جنگ به کار گرفته می‌شدند ناوهای محافظ را در زمان صلح نیز به کار می‌بردند و این برای صرفه جویی در هزینه‌ها و ایجاد تجربه جدید و مفید برای کاپیتان‌ها و افسرانی که در زمان جنگ مفید بوده‌اند انجام می‌شده ناوهای محافظ همچنین می‌توانستند تکاورهای دریایی و یا پیاده نظام دریایی را به منظور بالا رفتن از کشتی‌های دشمن یا عملیات ساحلی حمل کنند. در قرن هفدهم ناوهای محافظ شاهکارهای مهندسی و طراحی محسوب می‌شدند؛ بریتانیایی‌ها تجهیزات و سلاح‌های بیشتری را به آنها افزودند هلندی‌ها ناوهایی با draft‌های کم عمق ساختند و فرانسوی‌ها سلاح‌هایی را در سینه. پاشنه کشتی‌ها تعبیه کردند که طراحی‌های عجیب و غریب و پیچیدهبه سبک باروک داشتند. تعداد اسلحه‌های این ناوها از ۲۲ قبضه برروی یک عرشه و تا ۷۰ قبضه برروی دو عرشه متغیر بود.

اسلحه‌های معمول ۳۲ الی ۴۴ سلاح بلند بودند که وزن آنها [ وزن توپ آنها ] ۸ الی ۲۴ پوند (۶/۳ تا ۱۱ کیلوگرم) بود، به اضافه تعداد کمی کارونید (اسلحه‌های کوتاه برد و دارای کالیبرهای بزرگ) که در درجه بندی کشتی‌ها شمارش نمی‌شدند. در سیستم‌های اولیه بخاری (۶۰-۱۸۴۰) ناوهای محافظ بخار سریعترین کشتی‌ها بودند که نهایتا” به صورت رزم ناوهای قرن بیستم تحول یافتند. قدیمی‌ترین کشتی جنگی سفارشی در نیروی دریایی آمریکا Uss Constitution یا «Old Ironside» است که ناو محافظی بود که در ۲۱ اکتبر ۱۷۹۷ به آب انداخته شد. این کشتی اکنون قدیمی‌ترین کشتی جنگی سفارش و در حال فعالیت در جهان است : با اینکه HMS Victor قدیمی تر است اکنون در خشکی نگاه داشته می‌شود و مورد استفاده قرار نمی‌گیرد. ناوهای محافظ ۴۴- اسلحه‌ای (یا «ناوهای محافظ سوپر») نیروی دریایی آمریکا که در عمل ۵۶ تا ۶۰ قبضه سلاح بلند ۲۴ پوندی یا کارونیدهای ۳۶ یا ۴۸ پوندی راحمل می‌کردند به طور استثنایی قدرتمند و با دوام بودند. این کشتی‌ها آنقدر دارای اهمیت بودند که برابر با کشتی‌های خط دفاعی درجه ۴ محسوب می‌شدند. و دستور العمل‌های جنگی RN به ناوهای محافظ بریتانیایی (که حدود ۳۸ اسلحه یا کمتر داشتند) دستور می‌داد درصورت اینکه نسبت سود آنها به نیروی دشمن کمتر از ۲ به ۱ است با ناوهای محافظ آمریکایی درگیر نشوند. در اواخر دهه ۱۸۰۰ از کاربرد عام نیروی دریایی کنار رفت؛ کشتی‌هایی که به عنوان ناوهای محافظ نام گذاری شده بودند نام مجدد کشتی‌های رزم ناوی و از آنجا «رزم ناو» را به خود گرفتند. اصطلاح «ناو محافظ» تا جنگ جهانی دوم بدون استفاده گرفت که در آن زمان به نوع جدیدی از کشتی فرستاده اسکورت اطلاق می‌شد.

[size=18]ناوهای محافظ مدرن [/size]

پیدایش ناوهای محافظ جدید فقط از نظر نام با ناوهای اولیه شباهت دارند اصطلاح «ناو محافظ» در اواسط قرن نوزدهم کاربرد خود را از دست داد و درحین جنگ جهانی دوم توسط پادشاهی متحده / بریتانیا و به وسیله نیروی دریایی شاهنشاهی برای اطلاق به نوعی کشتی اسکورت کننده ضد – زیردریایی که بزرگتر از یک کرووت(Corvette) و کوچکتر از یک destroyer بود مجددا به کار گرفته شد. این ناوها برای جبران کمبودهایی در طراحی کرووت‌ها از قبیل محدودیت تسلیحات و بدنه‌ای که مناسب اقیانوس پیمایی نبود، داشتن تنها یک شافت / دایور شافت که سرعت و قدرت مانور آنها را کاهش می‌داد. و کم بودن نبرد و تیررس تسلیحات به دنیای کشتی‌های جنگی معرفی شدند. این ناوهای جدید با استانداردهای یکسانی از نظر ساختار تجاری و مانند Corvette‌ها طراحی و ساخته شده بودند.و معیار ساخت و اندازه گیری آنها یارد بود که بیشتر در ساختار کشتی‌های جنگی به کار نرفته بود. اولین ناوهای محافظ کلاس River مربوط به (۱۹۴۱) بودند که اساسا متشکل از ۲ عدد از کلیه ماشین آلات کرووت‌ها در یک بدنه بزرگتر بودند؛ و مجهز به آخرین سلاحهای ضد – زیر دریایی Hedgchog بودند. این ناوها از نیروی آتشی با قدرت تخریب و سرعت کمتر از آنچه destroyer‌ها داشتند. برخوردار بودند؛ ولی این دو ویژگی در جنگ‌های ضد – زیردریایی لازم هم نبودند (برای مثال دسته‌های ASDIC‌ها در سرعت بیش از ۲۰ گره کارایی نداشتند.) در عوض این ناوهای محافظ کشتی‌های جدی و بی پیرایه و سخت و با استقامتی بودند که برای تخریب‌های بزرگ مناسب بودند و مجهز به آخرین نوآوری‌های مربوط به جنگ ضد – زیردریایی بودند. از آنجا که این ناوها صرفا به منظور اسکورت کردن و حفاظت و نه برای وارد شدن در میدان نبرد ساخته شده بودند تیررس بردتیر و سرعت محدودی داشتند تنها در سال ۱۹۴۴بود که ناوهای محافظی به نام کلاس Bay (خلیج) به منظور شرکت در ناوگان نیروی دریایی و نبرد (با وجود اینکه هنوز از سرعت محدودی برخوردار بودند) ساخته شدند، این ناوها شبیه به اسکورت‌های مخرب (DE) نیروی دریایی ایالات متحده (USN) بودند با وجود اینکه اسکورت‌های مخرب آمریکایی دارای سرعت و قدرت تخریب بیشتر و برای وارد میدان شدن مناسب تر بودند. DE‌های آمریکایی که در خدمت «نیروی دریایی پادشاهی» «پادشاهی متحده / بریتانیا» بودند در رده ناوهای محافظ قرار می‌گرفتند و ناوهای محافظ «کلاس “Tacoma” که متاثر از طراحی بریتانیایی بودند و در USN خدمت می‌کردند در زمره ناوهای محافظ گشت زنی (PF) قرار می‌گرفتند.
[size=18]
ناوهای محافظ دارای موشک هدایت شوند[/size]

ساخت موشک زمین به هوا پس از جنگ جهانی دوم توانایی عملیات نبرد ضد هوایی را در قالب “ ناوهای محافظ دارای موشک هدایت شونده” برای این ناوها فراهم کرد. این ناوها که به عنوان مبارزان سطحی کم هزینه‌ای طراحی شده بودند توانایی انجام چند ماموریت همزمان که برای جنگنده‌های مدرن سطحی لازم است و مقابله با تهدیدات برخوردار از تکنولوژی الکترونیکی را ندارند و همچنین قابلیت‌های رشد زیادی نیز ندارند. در USN این کشتی‌ها را تا سال ۱۹۷۵ با نام اسکورت اقیانوس و «DE» یا «DEG» نماد طبقه بندی بدنه می‌شناختند که این نام ازاسکورت مخرب یا DE مربوط به زمان جنگ جهانی دوم برای آن باقی مانده بود. نیروهای دریایی کشورهای دیگر همچنان نام «نام محافظ» را به کار می‌بردند. از دهه ۱۹۵۰ تا دهه ۱۹۷۰ کشتی‌های سفارشی نیروی دریایی آمریکا در طبقه بندی ناوهای محافظ هدایت شونده قرار می‌گرفتند که در واقع رزمناوهای AAW بودند که براساس بدنه مخرب‌ها ساخته شده بودند. برخی از این کشتی‌ها - رزمناو کلاس برلین بریج، رزمناو کلاس تراکستن رزمناو کلاس کالیفرنیا، رزمناو کلاس ویرجینیا مجهز به نیروی هسته‌ای / شکافت هسته‌ای بودند. این ناوها از همه ناوهای محافظ پیشین بزرگتر بودند و استفاده از اصطلاح «ناو محافظ» در اینجا به استفاده اصلی و اولیه از این کلمه بسیار نزدکیتر از هر زمان دیگر بود. چنین کشتی‌هایی در سال ۱۹۷۵ همگی در دسته رزم ناوهای دارای موشک هدایت شونده (CG/CGN) یا در صورت این که مخرب کلاس فاراگوست (۱۹۵۸) بودند. به عنوان مخرب دارای موشک هدایت شونده (DDG) تلقی می‌شدند. تقریبا همه ناوهای محافظ مدرن با نوعی از موشک‌های هجومی یا دفاعی مجهز هستند به این دلیل در دسته ناوهای محافظ دارای موشک هدایت شونده (FFG) قرار می‌گیرند. بهبود سیستم در موشک‌های زمین به هوا (مانند یوروستم آستر MBDA / آستر ۱۵ به این معنا بوده‌است که ناو محافظ امروزی می‌تواند به عنوان موضع دفاعی در عملیات‌ها به کار گرفته شود و ما را از به کار بردن ناوهای محافظ تخصیصی AAW بی نیاز می‌کند و می‌تواند هسته بسیاری از نیروهای دریایی مدرن را تشکیل دهد.

[size=18]ناوهای محافظ جنگ ضد – زیردریایی [/size]

در سوی دیگر این طیف «طبقه بندی» برخی از ناوهای محافظ به جنگ ضد – زیر دریایی «ASW» اختصاص می‌یابند. سرعت فزاینده زیردریایی‌ها در اواخر جنگ جهانی دوم (نگاه کنید به زیردریایی آلمانی مدل XXI به این معنا بود که برتری سرعت ناوهای محافظ نسبت به زیردریایی‌ها به میزان زیادی در حال کاهش بود. دیگر این امکان وجود نداشت که ناوهای محافظ تنها کشتی‌هایی با سرعت کم باشند که تنها از ماشین آلات مربوط به کشتی‌های تجاری برخوردار باشند و به این ترتیب ساختار ناوهای محافظ پس ازجنگ به صورت کشتی‌های سریع از قبیل ناو محافظ تیپ ۱۲ / کلاس «وتیپی» بود. چنین کشتی‌هایی تجهیزات پیشرفته «سونار (ردیاب صوتی) از قبیل سونار عمق متغیر یا سونار ردیف یدکی و سلاح‌های تخصصی مانند اژدر سلاح‌های جلو – انداز مانند لیمبو و اژدرهای ضد زیر دریایی حامل موشک مانند «ASROC» یا موشک ایکارا را حمل می‌کردند. آنها می‌توانند از طریق حمل موشک‌های زمین به هوا و هوا به زمین (مانند گنجشک AIM -۷ / اسپرو دریا یا اگزوست توانایی‌های دفاعی و هجومی خود را حفظ کنند. ناو محافظ تیپ ۲۲ اولیه نیروی دریایی پادشاهی «انگلستان» نمونه‌ای از چنین ناو محافظ تخصصی ASW می‌باشد. بویژه برای ASW بیشتر ناوهای محافظ مدرن دارای عرشه فرود هلیکوپتر /هلیپد و آشیانه در عقب خود برای انجام عملیات‌های هلیکوپتر ی هستند و این موضوع نیاز به بستن تماس‌های ناشناخته زیرسطحی را که ردیابی کرده‌است از بین می‌برد و متعاقبا حمله را به مخاطره می‌اندازد وبه علت اینکه زیردریایی‌های جدید اغلب مجهز به نیروی هسته‌ای و سریعتر از کشتی‌های جنگی سطحی هستند.
در عوض هلیکوپتر موجود برای این کار استفاده می‌شود وبه کشتی مادر اجازه می‌دهد تا در فاصله امنی قرار گیرد. برای این کار هلیکوپتر با حس گرهایی از قبیل غوطه ورهای صوتی، سونو بوی‌ها، سونار درون آب رونده سیمی و ردیاب‌های مغناطیسی هر گونه نابهنجاری به منظور شناسایی تهدیدات احتمالی و مبارزه با اهداف تعیین شده توسط اژدرها یا حملات در عمق مجهز شده‌است. هلیکوپترها با رادارهای on- board که در اختیار دارند حتی می‌تواند برای شناسایی اهداف فراتر از افق نیز استفاده می‌شوند واگر دارای موشک ضد –کشتی از قبیل موشک پنگوئن یا سی سکوا باشند می‌توانند درجنگ ضد – سطحی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند هلیکوپتر همچنین برای عملیات جستجو و نجات نیز بسیار ارزشمند است و به میزان زیادی جای قایق‌های کوچک یا کامیون‌های بزرگ را برای کارهایی از قبیل انتقال پرسنل، حمل نامه و و محموله بین کشتی هایا خشکی را گرفته‌است. با استفاده از هلیکوپترها این کارها را سریعتر و با خط کمتری وهمچنین بدون نیاز به منحرف شدن ناو محافظ از مسیر اصلی خود می‌توان به انجام رساند.
[size=18]
پیشرفت‌های جدید [/size]

امروزه در طراحی ناو محافظ از تکنولوژی استتار استفاده می‌شود. طراحی آنها طوری است که حداقل تشخیص برای رادار را ممکن می‌سازند وهمچنین باعث نفوذ هوای تازه به آنها می‌شود. قدرت مانور این ناوهای محافظ با توانایی مانور کشتی‌ها مقایسه شده‌است. نمونه خوبی از این دست ناو محافظ کلاس La Fayette فرانسوی است که دارای موشک آستر MBDA / آستر ۱۵ برای حملات ضد موشکی است دو نمونه دیگر ناوهای محافظ آلمانی و کلاس F۱۲۵ و کلاس Sachsen هستند. امروزه نیروی دریایی فرانسه اصطلاح ناو محافظ و مخرب‌ها به کار می‌برد. شماره‌های پرچم برای شماره‌های سری F که به طور بین‌المللی به عنوان ناومحافظ شناخته می‌شوند و شماره‌های پرچم سری D که به عنوان مخرب شناخته می‌شوند هنوز متفاوت است.
این باعث نوعی سردرگمی می‌شود زیرا برخی از کشتی‌ها درنیروی دریایی فرانسه ناو محافظ خوانده می‌شوند در حالیکه همان نوع کشتی‌ها را در جاهای دیگر به نام مخرب می‌شناسند این طبقه بندی همچنین برخی از انواع بزرگترین کشورهای بزرگ جهان که فرانسوی هستند را دردسته بندی ناوهای محافظ قرار می‌دهد. بعضی از نمونه‌های جدید ناوهای محافظ برای استقرار نیرو و موضع گیری‌های سریع و نبرد با کشتی‌های کوچک بسیار مناسب هستند و در واقع طلایه دار عقیده مبتنی بر نبرد بین رقبای دارای نیروی یکسان و از یک نوع هستند. نمونه‌ای از چنین مکاتب فکری «کشتی نبرد ساحلی (Littoral Combat Ship) است که نمونه‌ای از آن کشتی USS Freedom (LCS۱) می‌باشد وبه عنوان اولین کشتی از این نوع شناخته می‌شود.


منبع:
http://black-army.mihanblog.com/post/322
مدیران عزیز این سه مطلب هم منتقل کنند.
http://www.military.ir/modules.php?name=Forums&file=viewtopic&t=20286
http://www.military.ir/modules.php?name=Forums&file=viewtopic&t=20315
http://www.military.ir/modules.php?name=Forums&file=viewtopic&t=20248

به اشتراک گذاشتن این پست


لینک به پست
اشتراک در سایت های دیگر

ایجاد یک حساب کاربری و یا به سیستم وارد شوید برای ارسال نظر

کاربر محترم برای ارسال نظر نیاز به یک حساب کاربری دارید.

ایجاد یک حساب کاربری

ثبت نام برای یک حساب کاربری جدید در انجمن ها بسیار ساده است!

ثبت نام کاربر جدید

ورود به حساب کاربری

در حال حاضر می خواهید به حساب کاربری خود وارد شوید؟ برای ورود کلیک کنید

ورود به سیستم

  • مرور توسط کاربر    0 کاربر

    هیچ کاربر عضوی،در حال مشاهده این صفحه نیست.