برنامه ریزی عملیاتی

[oldmagina 9,113]

منبع : [size=1]مطالب از جزوه ای با همین نام از واحد تحقیق و توسعه دانشگاه علوم پزشکی کرمان سال 91 است.[/size]

تفکیک برنامه ریزي استراتژیک و عملیاتی از هم و مرزبندي دقیق بین آنها عملا میسر نیست. زیرا آنچه دربرنامه ریزي استراتژیک به عنوان هدف و خطوط کلی تعیین می شود، در برنامه ریزي عملیاتی اجرا می گردد و این دو نوع برنامه ریزي در عمل با یکدیگر پیوسته و جدایی ناپذیرند. برنامه ریزي عملیاتی به منظور پیشبرد برنامه هاي استراتژیک ضرورت دارد.


[color=#ff0000]تعریف برنامه ریزي :[/color][list]
[*][color=#0000ff]برنامه ریزي تعیین اهداف درست و انتخاب مسیر، راه، وسیله و روش مناسب براي تامین آنها می باشد.[/color]
[*][color=#0000ff]برنامه ریزي روش نظامند و عقلایی بررسی آینده است تا معین شود چه کاري را می توان براي نیل به آینده مطلوب انجام داد.[/color]
[/list]
یک برنامه باید بتواند به این 4 سوال پاسخ دهد که:[list=1]
[*]در چه موقعیتی هستیم؟ ([color=#ff0000]تحلیل وضع موجود[/color])

[*]به چه موقعیتی می خواهیم برسیم؟ ([color=#ff0000]هدف گذاري[/color])

[*]چگونه می خواهیم به موقعیت جدید برسیم؟ ([color=#ff0000]راه حل هاي ممکن[/color])

[*]چگونه مطمئن می شویم به موقعیت جدید رسیده ایم؟ ([color=#ff0000]پایش و ارزیابی[/color])
[/list]
[color=#ff0000]تعریف برنامه ریزي عملیاتی :[/color]
[color=#0000ff]برنامه ریزي عملیاتی از جهات کلی شباهت زیادي به برنامه ریزي استراتژیک دارد، زیرا در برنامه ریزي عملیاتی، هدف هاي عملیاتی به جاي هدف هاي کلی قرار گرفته و نحوه نیل به آنها در قالب یک سري عملیات، پیش بینی می گردند. در برنامه ریزي عملیاتی، هدف جزئی به صورت برنامه عملیات در می آید و طریق رسیدن به هدف، جزء به جزء بیان می گردد. "برنامه ریزي عملیاتی تعریف جامعی از استراتژي ها و اقدامات اجرایی شده براي انجام برنامه استراتژیک است. برنامه هاي عملیاتی جزئیات روش ها، یا استراتژي هایی را که براي انجام اهداف آرمانی و ماموریت هاي یک سازمان و برنامه هاي آن مورد استفاده قرار می گیرد را به دقت تشریح می کند."[/color]

به عبارت دیگر:[list]
[*]شناخت و پیش بینی و تعیین مراحل و توالی عملیات به تفکیک زمان، هزینه و نیروي انسانی لازم، کنترل و در صورت لزوم تجدید نظر در آنها را برنامه ریزي عملیاتی می خوانند.
[*]برنامه ریزي عملیاتی تصمیمات وچارچوب هاي تعیین شده توسط برنامه ریزي جامع را به اجرا در می آورد.
[*]هر برنامه جامع جهت تحقق نیاز مند برنامه ریزي عملیاتی می باشد.
[*]برنامه عملیاتی بایستی داراي اهداف مشخص، محدود، عینی و دست یافتنی باشد.
[*]ابزاري است که تصمیماتوچارچوب هاي تعیین شده توسط برنامه ریزي استراتژیکرا به اجرا در می آورد.
[*]برنامه هایی هستند که جزئیات چگونگی اجراي برنامه هاي استراتژیک را ارائه می کنند.
[/list]
[color=#ff0000]تفاوتهای برنامه ریزي عملیاتی و برنامه ریزي استراتژیک :[/color][list=1]
[*]برنامه ریزي عملیاتی در سطوح میانی و پایه شکل می گیرد در حالی که برنامه ریزي استراتژیک در سطوح عالی سازمان شکل می گیرد.

[*]تاکید برنامه ریزي عملیاتی بر کارایی و بازدهی است، در حالی که برنامه ریزي استراتژیک بر اثربخشی تاکید دارد. منظور از اثربخشی آن است که هدف هاي اصلی و اساسی را تعیین و به آنها دست یابیم. اما در کارایی غرض آن است که به هدف هاي تعیین شده با حداکثر بازدهی برسیم. در برنامه ریزي استراتژیک با هدف اثربخشی می کوشیم تا کارهاي درست را انجام دهیم، در حالی که در برنامه ریزي عملیاتی با هدف کارایی تلاش در این است که کارها به درستی انجام پذیرند.

[*]در برنامه ریزي عملیاتی بیشتر بر منافع فعلی سازمان تاکید می شود، در حالی که در برنامه ریزي استراتژیک توجه به منافع آتی است. به عبارت دیگر دید برنامه ریزي عملیاتی کوتاه مدت و دید برنامه ریزي استراتژیک بلند مدت است. در برنامه ریزي عملیاتی منابع و امکانات موجود سازمان در نظر گرفته می شود، اما در برنامه ریزي استراتژیک به منابع و امکانات آینده سازمان توجه داریم.

[*]در برنامه ریزي عملیاتی ساختار سازمانی و شرایط محیطی، با ثبات نسبی در نظر گرفته می شود، در حالی که در برنامه ریزي استراتژیک ساختار سازمانی منعطف و متناسب و همراه با تغییرات در طول زمان است.

[*]در برنامه ریزي عملیاتی، روش هاي کار غالبا تجربه شده بوده و متکی به دستاوردهاي گذشته است، در حالی که در برنامه ریزي استراتژیک روش هاي نو و تجربه نشده نیز پا به عرصه می نهد.
[/list]
[color=#ff0000]گامهاي تدوین برنامه ریزي عملیاتی :[/color][list]
[*][color=#0000ff]گام اول: تحلیل وضعیت موجود[/color]
[*][color=#0000ff]گام دوم: هدف گذاري[/color]
[*][color=#0000ff]گام سوم: ارائه راه حل هاي ممکن (تدوین استراتژي)[/color]
[*][color=#0000ff]گام چهارم: انتخاب بهترین راه حل[/color]
[*][color=#0000ff]گام پنجم: تدوین لیست فعالیت ها و بودجه عملیاتی[/color]
[*][color=#0000ff]گام ششم: پایش و ارزشیابی[/color]
[/list]
[color=#ff0000] [/color]
قبل از شروع گام هاي برنامه ریزي عملیاتی، ابتدا باید به نوشتن بیان مساله بپردازیم و سپس شروع به برنامه ریزي خواهیم کرد.

[color=#ff0000]مساله:[/color]
[color=#0000ff]چیزي که باید باشد و نیست یا چیزي که هست و باید تغییر کند.[/color]
در بیان مساله باید فاصله بین وضع موجود و وضع مطلوب بیان شود. شرح مختصري از مساله موجود را بنویسید سپس به طور خلاصه مشخص کنید که با حل این مساله می خواهید به چه وضعیتی برسید.

[color=#ff0000]وضعیت موجود:[/color]
[color=#0000ff]باید بر اساس آخرین شاخص ها توضیح داده شود. علاوه بر آن مشکلات موجود در آن [/color][color=#0000FF]مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد.[/color]

[color=#ff0000]وضعیت مطلوب:[/color]
[color=#0000ff]وضعیتی است که می خواهیم به آن دست یابیم.[/color]

در تعریف مساله دو بخش مهم وجود دارد:[list]
[*][color=#0000ff]تشریح مساله[/color]
[*][color=#0000ff]بیان وضع موجود[/color]
[/list]
در توصیف دقیق مساله باید به سوالات زیر توجه گردد:[list]
[*]نحوه بروز مشکل / مساله چگونه بوده است؟ و چه عوارضی از خود بر جاي میگذارد؟
[*]وسعت مساله و شدت آن چقدر است؟
[*]چه عوامل مهمی میتوانند در ایجاد مسأله نقش داشته باشند؟
[*]چرا تلاش در جهت برطرف کردن آن مهم است؟
[*]آیا در حال حاضر تلاشی براي رفع مشکل انجام میشود؟ چه کاستیهایی مشاهده میشود؟
[*]چه نتایجی از حل مشکل انتظار میرود و چه فوایدي خواهد داشت؟
[/list]
چند نکته اساسی :[list]
[*]بیان مساله را باید به صورتی بنویسیم که مختصر و شامل نکات اصلی باشد.
[*]از آوردن عبارات زاید و احساسی، خودداري کنیم.
[*]بیان مساله باید طوري باشد که زمینه مشارکت سایر کارکنان را براي همکاري در رفع مشکل ایجاد کرده و توجه مدیریت را براي حل مساله جلب کند تا امکانات و منابع در اختیار ما بگذارد.
[*]در تعریف مشکل به علل آن اشاره نمی شود.
[*]پس از نوشتن بیان مساله، آن را چند بار مرور کنیم.
[/list] ویرایش شده در بهمن 92 توسط oldmagina

[oldmagina 9,113]

[b][size=5][color=#FF0000]گام اول : تحلیل وضعیت موجود[/color][/size][/b]

کلید تبیین وضعیت موجود، "[color=#FF0000]مدیریت اطلاعات[/color]" است. با توجه به این نکته، بررسی وضعیت موجود 4 گام را در بر می گیرد:[list=1]
[*]تعیین داده ها و اطلاعات مورد نیاز

[*]جمع آوري اطلاعات مورد نیاز

[*]تجزیه و تحلیل اطلاعات

[*]اولویت بندي مشکلات
[/list]
[color=#0000FF]1. تعیین داده ها و اطلاعات مورد نیاز[/color][list]
[*]منابع انسانی مثل: بررسی تعداد کارکنان به تفکیک وضعیت استخدامی، میزان تحصیلات، سنوات خدمت و ...
[*]منابع مالی یا اعتباري
[*]منابع فیزیکی و تجهیزاتی موجود
[*]قوانین و دستورالعمل هاي مالی، اداري، هیات امنا و ...
[*]بروز و شیوع مشکلات
[*]پوشش برنامه هاي موجود
[*]انتظارات مردم، مسئولین و سیاست گذاران و سیاسیون
[/list]
اطلاعات لازم براي تجزیه و تحلیل وضعیت موجود:[list]
[*]اطلاعات جمعیتی
[*]بروز و شیوع مشکلات
[*]پراکندگی جغرافیایی مشکلات
[*]منابع، شامل واحدهاي ارائه دهنده خدمات، نیروي انسانی و ...
[*]وضعیت اقتصادي، اجتماعی و فرهنگی
[/list]
[color=#0000FF]2. جمع آوري اطلاعات مورد نیاز[/color]

جمع آوري اطلاعات می تواند از منابع مختلف صورت گیرد:[list]
[*]اطلاعات به دست آمده از نظام ثبتی
[*]اطلاعات به دست آمده از طریق نظارت هاي دوره اي
[*]اطلاعات به دست آمده از طریق تحقیق
[*]اطلاعات به دست آمده از طریق مشاهده
[*]اطلاعات به دست آمده از طریق مصاحبه
[*]اطلاعات به دست آمده از سازمان هاي مشابه
[*]آمارها و شاخص هاي ارائه شده توسط مراجع ذیصلاح بین المللی، ملی و منطقه اي
[/list]
جهت بررسی وضعیت موجود جمع آوري اطلاعات زیر ضروري است:[list]
[*]جمعیت شناسی
[*]پراکندگی جغرافیایی مشکلات
[*]اقتصادي (ارزیابی هزینه واقعی ارائه هر نوع فعالیت)
[*]نیروي انسانی
[*]سایر منابع و امکانات موجود
[/list]
[color=#0000FF]3. تجزیه و تحلیل اطلاعات :[/color]

مهم ترین ابزارهاي مورد استفاده در این مرحله عبارتند از:[list]
[*][color=#FF0000]بارش افکار[/color] (طوفان فکري)
[*][color=#FF0000]شبکه علیت[/color] یا [color=#FF0000]نمودار علت و معلول[/color] (استخوان ماهی)
[/list]
نکته:
نمودار علت و معلول و شبکه علیت، هر دو ابزاري براي شناسایی علل مشکلات می باشند. ترسیم هر دو نمودار الزامی نیست. بلکه پس از اجراي مرحله بارش افکار می توان از یکی از این ابزارها به دلخواه استفاده نمود.

[color=#FF0000]بارش افکار :[/color]
بارش افکار یا همان طوفان فکري، شیوه اي است براي استخراج و جمع بندي نظرات مختلف و بهترین روش حل گروهی مسئله محسوب می گردد. این مهارت به عنوان نوعی مهارت آزاد اندیشی، فرایند سریعی است براي فهرست نمودن نظرات، که در مراحل مختلف حل مسئله قابل استفاده است.

روش کار:[list]
[*][color=#0000FF]مشکل را به طور خوانا و واضح روي تابلو می نویسیم.[/color]
[*][color=#0000FF]سپس مقررات بارش افکار را مرور می کنیم.[/color]
[*][color=#0000FF]از اعضاي گروه می خواهیم علل احتمالی مشکل را بیان کنند و نظر آنها را می نویسیم.[/color]
[*][color=#0000FF]نظرخواهی را تا آنجا ادامه می دهیم تا نقطه نظر جدیدي ارائه نشود.[/color]
[*][color=#0000FF]فهرست نظرات را از نظر واضح بودن آنها و حذف موارد تکراري مرور می کنیم.[/color]
[*][color=#0000FF]فهرست را نهایی می کنیم.[/color]
[/list]
مقررات بارش افکار:[list]
[*][color=#0000FF]هر نوع اظهار نظر، از هر یک از اعضاي گروه، پذیرفته می شود.[/color]
[*][color=#0000FF]نقطه نظرات هر فرد با کلماتی که بیان می کند، نوشته می شود.[/color]
[*][color=#0000FF]زمانی که یکی از اعضاء اظهار نظر می کند، کسی سخن او را قطع نمی کند.[/color]
[*][color=#0000FF]از نقطه نظرات کسی انتقاد نمی شود.[/color]
[*][color=#0000FF]در رابطه با نقطه نظرات کسی، سوال نمی شود مگر براي روشن تر شدن آن.[/color]
[/list]
[url="http://www.xum.ir/images/2014/02/08/baresh.jpg"]http://www.xum.ir/im...2/08/baresh.jpg[/url]

[color=#FF0000]شبکه علیت :[/color]
شبکه علیت نموداري است براي تعیین عوامل موثر بر پیدایش معلول. مراحل ترسیم شبکه علیت به شرح زیر می باشد:

مراحل ترسیم شبکه علیت:[list]
[*][color=#0000FF]مشخص کردن عوامل موثر بر موضوع، با استفاده از روش بارش افکار[/color]
[*][color=#0000FF]دسته بندي عوامل[/color]
[*][color=#0000FF]رسم شبکه علیت به گونه اي که معلول در مرکز دایره و عوامل موثر در اطراف و متصل به دایره باشد.[/color]
[/list]
[url="http://www.xum.ir/images/2014/02/08/eliat.jpg"]http://www.xum.ir/im...02/08/eliat.jpg[/url]

نکته:
در شبکه علیت ممکن است یک علت، خود به چند زیر شاخه تبدیل شود. در مثال بالا "برخورد نامناسب کارکنان" به عنوان یک علت ایجاد کننده نارضایتی ارباب رجوع شناسایی شده است که خود علل دیگري دارد که مشخص شده اند.


[color=#FF0000]نمودار علت و معلول [/color](استخوان ماهی)[color=#FF0000] :[/color]
نموداري است که براي نشان دادن علل به وجود آورنده یک مشکل استفاده می شود. نمودار استخوان ماهی نموداري است که علت ها را پیدا نموده و بهبود می دهد نه اینکه مشکلات را از بین ببرد. این ابزار به یک تیم اجازه می دهد همۀ علل احتمالی در رابطه با وضعیت یا مشکل موجود را پیدا نموده و با جزئیات بیشتر در یک نمودار نشان دهد.

روش کار:

1. ابتدا وضعیت موجود را طوري توصیف نمایید که همۀ اعضاي تیم آن را به خوبی فهمیده باشند. چه چیزي در کجا و چه زمانی و در چه گستردگی وجود دارد از اطلاعات براي مشخص تر نمودن موضوع استفاده نمایید.
2. علل احتمالی را به طریقۀ بارش افکار تعیین کنید.
3. براي رسم نمودار استخوان ماهی ابتدا معلول را در داخل یک مستطیل در سمت چپ بنویسید.
4. فضاي کافی در نظر بگیرید.
5. یک پیکان از منتهی الیه سمت راست به مستطیل وصل نمایید.
6. علل عمده را مشخص نموده و در روي نمودار با رسم خطوط برجسته به استخوان اصلی نشان دهید.
7. در تعیین عوامل عمده از خود انعطاف نشان دهید و نام متناسب را انتخاب نمایید. معمولاً عوامل اصلی مؤثر بر یک فرآیند را عوامل ذیل میدانند.[list]
[*]([color=#FF0000]M[/color][color=#0000FF]achine[/color]) تجهیزات
[*]([color=#FF0000]M[/color][color=#0000FF]anpower[/color]) نیروي انسانی
[*]([color=#FF0000]M[/color][color=#0000FF]aterial[/color]) مواد مصرفی
[*]([color=#FF0000]M[/color][color=#0000FF]ethod[/color]) روشاجراي فرآیند
[*]([color=#0000FF]environ[/color][color=#FF0000]M[/color][color=#0000FF]ent[/color]) محیط و فضاي فیزیکی
[*]([color=#FF0000]M[/color][color=#0000FF]anagement[/color]) مدیریت
[*]([color=#FF0000]M[/color][color=#0000FF]oney[/color]) پول
[*]([color=#FF0000]M[/color][color=#0000FF]otivation[/color]) انگیزه
[/list]
8. عوامل مطرح شده در روش بارش افکار را با توجه به عوامل اصلی تعیین شده در محل مربوطه بنویسید و به وسیله پیکان هایی به خطوط برجستۀ عامل متناسب با آن وصل نمایید.

براي سهولت میتوانید بعد از تعیین کلیه عوامل احتمالی به وسیلۀ بارش افکار آنها را دسته بندي نمایید و علل مربوط به هم را در زیر یکدیگر قرار دهید و بعد از موافقت اعضاي گروه به هر گروه نام متناسب (عامل اصلی) انتخاب نمایید و سپس نمودار استخوان ماهی را ترسیم نمایید، دقت نمایید که در بارش افکار علتها را بیان نمایید نه راه حل ها را.

[url="http://www.xum.ir/images/2014/02/08/elatmalol.jpg"]http://www.xum.ir/im...8/elatmalol.jpg[/url]

[color=#0000FF]4. اولویت بندي مشکلات :[/color]

مهم ترین ابزار مورد استفاده در این مرحله عبارتند از:[list]
[*][color=#FF0000]جدول گروه اسمی[/color]
[*][color=#FF0000]ماتریس تصمیم گیري[/color]
[*][color=#FF0000]ماتریس انتخاب[/color]
[*][color=#FF0000]ماتریس انتخاب نهایی[/color]
[/list]
[color=#FF0000]جدول گروه اسمی :[/color][list]
[*]ابتدا هر یک از اعضاي گروه نظرات خود را یادداشت می کند.
[*]نظرات افراد را یکی یکی و بدون بحث و گفتگو روي تابلو می نویسیم.
[*]براي رفع ابهامات و نهایی کردن فهرست نظرات، بحث گروهی می کنیم.
[*]در ارتباط با تعداد گزینه هایی که انتخاب و رتبه بندي خواهند شد، تصمیم گیري می کنیم.
[*]موارد ارتقاء را با حروف مشخص می کنیم و از اعضاء گروه می خواهیم تعداد گزینه هاي مورد نظر را انتخاب و رتبه بندي کنند (مثلا اگر 4 مورد ارتقاء انتخاب می کنند، موارد را از 1 تا 4 رتبه بندي کنند).
[*]از موارد ارتقاء جدولی تشکیل می دهیم و رتبه هر یک از موارد را جمع می کنیم.
[*]از میان گزینه هاي رتبه بندي شده، گزینه هاي حائز بالاترین رتبه ها را انتخاب می کنیم.
[/list]
[url="http://www.xum.ir/images/2014/02/08/esmi.jpg"]http://www.xum.ir/im.../02/08/esmi.jpg[/url]

[color=#FF0000]ماتریس تصمیم گیري :[/color][list]
[*]چگونگی استفاده از ماتریس تصمیم گیري:
[*]کلیه موارد را به ترتیب در ستون افقی و به همان ترتیب در ستون عمودي ثبت می کنیم (در جدول خانه ها به صورتی هاشور زده شده است که هر موضوع فقط یک بار با موضوع دیگر سنجیده می شود).
[*]موارد ذکر شده در ستون افقی با تک تک موارد ستون عمودي مورد مقایسه قرار می گیرند تا اهمیت و اولویت هر یک از عوامل نسبت به سایر عوامل تعیین گردد. زمانی که اهمیت ستون افقی نسبت به ستون عمودي بیشتر باشد، علامت ضربدر و هنگامی که اهمیت ستون عمودي از افقی بیشتر باشد، خانه ها خالی می مانند.
[*]سپس جمع ستون افقی پر و ستون عمودي خالی به صورت جمع امتیاز کل ثبت می گردد.
[/list]
[url="http://www.xum.ir/images/2014/02/08/matrisent.jpg"]http://www.xum.ir/im...8/matrisent.jpg[/url]

[color=#FF0000]ماتریس انتخاب :[/color]

نحوه استفاده از ماتریس اولویت بندي و انتخاب:[list]
[*]3 تا 5 مورد از موارد را با استفاده از روش هاي دیگر (اولویت هاي تعیین شده در جدول گروه اسمی) انتخاب می کنیم.
[*]از طریق بحث و اجماع نظر، معیارهاي اولویت بندي را تعیین می کنیم.
[*]موارد انتخاب شده را در ردیف ها و معیارها را در ستون ها می نویسیم.
[*]مقیاس نمره گذاري را تعیین می کنیم.
[*]از طریق بحث و اجماع نظر، به هر یک از موارد نمره می دهیم.
[*]نمره هر یک از موارد را جمع کرده و موردي که بیشترین نمره را دارد انتخاب می کنیم.
[/list]
مواردي دیگر از معیارهاي انتخاب، با توجه به نوع مشکلات می تواند به شرح ذیل باشد:
سهولت اجرا، هزینه بري، زمان بري، اثربخشی بالا، کارایی بالا، مقبولیت، اقتصادي بودن، منطبق بر سیاستها و ارزش ها و ....

[url="http://www.xum.ir/images/2014/02/08/matrisent1.jpg"]http://www.xum.ir/im.../matrisent1.jpg[/url]

[color=#FF0000]ماتریس انتخاب نهایی :[/color][list]
[*]اولویت هاي بیان شده در ماتریس انتخاب را در ستون عمودي می نویسیم.
[*]در ستون افقی، به ترتیب، امتیاز هر یک از عوامل از ماتریس انتخاب، امتیاز از ماتریس تصمیم گیري و حاصل ضرب امتیازات این دو ماتریس را می نویسیم.
[*]بر اساس امتیازات نهایی، عوامل را رتبه بندي می کنیم.
[*]علتی که رتبه اول را به خود اختصاص دهد به عنوان مهم ترین علت مشکل مورد نظر ما انتخاب می شود.
[/list]
[url="http://www.xum.ir/images/2014/02/08/matrisent11.jpg"]http://www.xum.ir/im...matrisent11.jpg[/url]

نکته:
ناکارایی سیستم شایسته سالاري به عنوان اولویت اول شناخته شده است. اما از سایر مشکلات غافل نشوید.

[color=#FF0000]لازم است براي تمامی موارد تعیین شده در جدول انتخاب نهایی به ترتیب اولویت هدف گذاري کرده و براي هر یک برنامه اي جداگانه تهیه نمایید.[/color]

[oldmagina 9,113]

[color=#ff0000][b][size=5]گام دوم: هدف گذاري[/size][/b][/color]
[color=#0000ff]اهداف عبارتند از نقاط مطلوبی که سازمان تمایل به دستیابی به آنها دارد.[/color]

تقسیم بندي اهداف در برنامه ها:[list]
[*][color=#0000ff]Goals : اهداف کلی یا نهایی [/color]
[*][color=#0000ff]Objectives : اهداف اختصاصی [/color]
[/list]
[color=#ff0000]اهداف کلی:[/color]
[color=#0000ff]هدف کلی همان مشکل اصلی به دست آمده از بررسی وضعیت موجود می باشد که بایستی به صورت هدف نوشته شود.[/color]
[list]
[*]جهت گیري هاي بنیادي و فراگیر سازمان را معین می کند (می خواهیم به کجا برویم یا به چه دست یابیم).
[*]توجه به ارزش هایی دارند که می خواهیم به آنها دست یابیم.
[*]خیلی قابل اندازه گیري نیستند.
[*]محدودیت زمانی نداشته و ضرورتا هم قابل دستیابی نمی باشد.
[*]در عالی ترین سطح تنظیم می شود و عموما گسترده و کلی است و جهت حرکت را نشان می دهد.
[*]به همان نسبت بیان گنگی دارد.
[/list]
[color=#ff0000]اهداف اختصاصی:[/color]
[color=#0000ff]بیانی مشخص از اقداماتی که براي دستیابی به اهداف نهایی سازمان باید انجام شود.[/color]
[list]
[*]هر چه از هدف نهایی به سمت هدف اختصاصی می رویم تعداد هدف ها بیشتر شده و از عمومیت آن کاسته شده و موضوع آن اختصاصی تر می گردد.
[*]زیر بناي فعالیت ها در برنامه عملیاتی است.
[*]به مدیریت امکان می دهد که بداند چه اتفاقی در حال رخ دادن است.
[*]مبنایی براي ارزشیابی ارائه می دهند.
[*]نتایج برنامه را مشخص می کنند.
[*]این اهداف باید داراي فعل عملیاتی، نتایج منفرد، اختصاصی و قابل اندازه گیري و تاریخ معین براي انجام کار باشند. به عنوان مثال: افزایش دادن حقوق پرداختی کارکنان به 1.5 برابر میزان فعلی تا پایان شش ماهه دوم سال 1390
[/list]
[color=#ff0000]معیارهاي اهداف اختصاصی:[/color]
اهداف اختصاصی باید [b][color=#0000ff]SMART[/color][/b] باشند:[list]
[*]اختصاصی، واضح و عینی ([color=#ff0000]S[/color][color=#0000ff]pecific[/color]) : به طور واضح و عینی بیان کننده تغییري باشد که قرار است اتفاق افتد. حتی الامکان از به کار بردن افعال و ایده هاي انتزاعی (یاد گرفتن، فهمیدن، احساس کردن) پرهیز کنید و همیشه از افعال ملموس و عینی استفاده کنید.
[*]قابل اندازه گیري ([color=#ff0000]M[/color][color=#0000ff]easurable[/color]) : مهم ترین معیار هدف اختصاصی است. همواره مطمئن شوید که قادر هستید موفقیت هاي برنامه را ثبت کنید.
[*]قابل دستیابی ([color=#ff0000]A[/color][color=#0000ff]chievable[/color]) : معمولا با قابلیت اندازه گیري در ارتباط است.
[/list]
اهدافی قابل دستیابی هستند که:[list=1]
[*]شما نسبت به قابل اندازه گیري بودن آن اطمینان دارید.

[*]دیگران هم آن را به انجام رسانده اند.

[*]از نظر تئوري، ممکن است. به عبارت دیگر غیر قابل دستیابی نیست.

[*]شما منابع کافی براي دستیابی به آن در اختیار دارید.

[*]شما محدودیت هاي آن را ارزیابی کرده اید.
[/list][list]
[*]واقع گرایانه ([color=#ff0000]R[/color][color=#0000ff]ealistic[/color]) : دلیل عمده اي که یک هدف قابل دستیابی است ولی واقع بینانه نیست این است که چنین هدفی معمولا از اولویت بالاتر برخوردار نیست. اغلب قدم دیگري قبل از این هدف باید برداشته شود، پس باید دو یا چند هدف اختصاصی به ترتیب اولویت در نظر بگیریم. اهداف اختصاصی باید با منابع انسانی، زمان، اعتبارات و فرصت ها، ارتباط داشته باشد.
[*]محدود به زمان ([color=#ff0000]T[/color][color=#0000ff]ime Bound[/color]) : دامنه زمانی مورد نیاز براي دستیابی به هدف، معین باشد. زمان بندي دقیق و مشخص از ضروریات یک برنامه عملیاتی است و تاریخ دقیق شروع و پایان فعالیت ها باید در جدول ذکر شود.
[/list]
نمونه اي از یک هدف اختصاصی [color=#ff0000]SMART [/color]:
افزایش کمی برنامه هاي بهداشتی صداي جمهوري اسلامی از 5720 دقیقه در سال 83 ، به 6240 دقیقه در سال 84 .

مثال :
آیا هدف " [color=#0000ff]بهبود کنترل دیابت در خدمت گیرندگان کلینیک دیابت در شهرستان A در سال 93[/color] " SMART است؟
Specific : خیر
Measurable : خیر
Achievable : همیشه قابل دسترسی است چون استاندارد مبهم است .
Realistic : بلی
Time Bound : بلی

آیا هدف " [color=#0000ff]کاهش قند خون تمامی خدمت گیرندگان کلینیک دیابت در شهرستان B به میزان پایین تر از mg/dl 125 در سال 95[/color] " SMART است؟

Specific : بلی: میزان کاهش قند خون مشخص (125 mg/dl) شده است
Measurable : بلی: تعداد جمعیت هدف مشخص شده است (تمام خدمت گیرندگان)
Achievable : خیر
Realistic : خیر
Time Bound : بلی

آیا هدف " [color=#0000ff]ارتقاء کیفی پژوهش هاي مرکز در سال 94[/color] " SMART است؟
Specific : بلی
Measurable : خیر
Achievable : همیشه قابل دسترسی است چون استاندارد مبهم است .
Realistic : بلی: چون مقداري تعیین نشده
Time Bound : بلی


مثال هدف گذاري: اهداف برنامه عملیاتی گروه تخصصی پیشگیري و مبارزه با بیماري ها


نام برنامه: [color=#ff0000]کنترل بیماري هپاتیت[/color]
هدف کلی: [color=#ff0000]پیشگیري، کنترل و مراقبت از بیماري هپاتیت[/color]
اهداف اختصاصی:[list=1]
[*][color=#0000ff]افزایش سطح آگاهی تمامی پرسنل مراکز بهداشتی درمانی در زمینه بیماري هپاتیت به میزان 5 % نسبت به سال 92[/color]

[*][color=#0000ff]افزایش کمی در سیستم گزارش دهی بیماري هپاتیت به میزان 5 % نسبت به سال 92[/color]

[*][color=#0000ff]افزایش سطح آگاهی جمعیت تحت پوشش به میزان 5 % نسبت به سال 92[/color]

[*][color=#0000ff]افزایش سطح آگاهی مبتلایان شناسایی شده در خصوص بیماري هپاتیت و مهارت هاي پیشگیري از انتقال بیماري به دیگران به میزان 70 % کل موارد مبتلا در سال 92[/color]

[*][color=#0000ff]مشاوره، آزمایش و واکسیناسیون همسر و اعضاي خانواده مبتلایان به هپاتیت هاي B و C شناسایی شده به میزان 70 % در سال 92[/color]
[/list]
نام برنامه: [color=#ff0000]کنترل بیماري تالاسمی[/color]
هدف کلی: [color=#ff0000]پیشگیري از بروز بتاتالاسمی ماژور[/color]
اهداف اختصاصی:[list=1]
[*][color=#0000ff]پیشگیري از بروز موارد بتاتالاسمی ماژور در کل زوج هاي ناقل / مشکوك نهایی تالاسمی به میزان 100 % در سال 90[/color]

[*][color=#0000ff]پیشگیري از بروز موارد بتاتالاسمی ماژور در کل والدین بیماران بتاتالاسمی ماژور به میزان 100 % در سال 90[/color]
[/list] ویرایش شده در بهمن 92 توسط oldmagina

[oldmagina 9,113]

[color=#ff0000][size=5][b]گام سوم و چهارم: ارائه راه حل هاي ممکن(تدوین استراتژي) و انتخاب بهترین راه حل[/b][/size][/color]
استراتژي (راهکار): استراتژي راه و روش رسیدن به هدف است. استراتژي نوعی برنامه است که مقصود یا منظور اصلی سازمان را بر حسب خدماتی که به جامعه عرضه خواهد کرد، بیان می دارد. استراتژي یا راهکار در حقیقت مسیرهایی هستند که از طریق آنها می توان مشکل را حل نموده و یا تخفیف داد.
هزینه ها و مزایاي احتمالی هر استراتژي ارزشیابی می شود تا استراتژي کارا انتخاب گردد. استراتژي نشان می دهد نتایج چگونه حاصل شوند. استراتژي ها در قالب روش، نگرش و پاسخ هایی می باشند که براي رسیدن به هدف به کار می روند. استراتژي منجر به تهیه برنامه اجرایی می شود. تعیین استراتژي مستلزم ارزشیابی هزینه ها، مزایا و پیامدهاي هر روش است.
<p>
روش کار:
در واقع، در این دو مرحله، ابزارهاي به کار گرفته شده در مرحله تحلیل وضعیت موجود مورد استفاده قرار می گیرند. با این تفاوت که به جاي علل مشکل، استراتژي هایی (راه حل ها) جهت رسیدن به هدف نوشته می شوند و نهایتا بهترین راه حل انتخاب می گردد و بر اساس آن، فعالیت ها نوشته می شوند.


ابزارهاي انتخاب یک یا چند راهکار از میان راهکارهاي متعدد:[list]
[*][color=#0000ff]شبکه علیت یا نمودار علت و معلول[/color] (از آنجا که این دو ابزار نتایج یکسانی به دست خواهند داد از یکی از آنها استفاده می کنیم)
[*][color=#0000ff]ماتریس تصمیم گیري[/color]
[*][color=#0000ff]ماتریس انتخاب[/color]
[*][color=#0000ff]ماتریس انتخاب نهایی[/color]
[/list]
مثال:
در صورتی که هدف اختصاصی سازمان " [color=#ff0000]افزایش سطح آگاهی بهورزان در خصوص بیماري آنفلوآنزاي پرندگان از 80 درصد فعلی به 90 درصد در سال 93[/color] " باشد، شبکه علیت، ماتریس تصمیم گیري، ماتریس انتخاب و ماتریس انتخاب نهایی به ترتیب به شکل زیر ترسیم می شوند:

شبکه علیت براي تعیین راه حل هاي افزایش سطح آگاهی بهورزان
[url="http://www.xum.ir/images/2014/02/08/eliath.jpg"]http://www.xum.ir/images/2014/02/08/eliath.jpg[/url]

ماتریس تصمیم گیري براي تعیین راه حل هاي افزایش سطح آگاهی بهورزان
[url="http://www.xum.ir/images/2014/02/08/matrish.jpg"]http://www.xum.ir/images/2014/02/08/matrish.jpg[/url]

ماتریس انتخاب براي تعیین راه حل هاي افزایش سطح آگاهی بهورزان (معیار امتیاز از 1 تا 6 )
[url="http://www.xum.ir/images/2014/02/08/matris2h.jpg"]http://www.xum.ir/images/2014/02/08/matris2h.jpg[/url]

جدول انتخاب نهایی راه حل افزایش سطح آگاهی بهورزان
[url="http://www.xum.ir/images/2014/02/08/matris3h.jpg"]http://www.xum.ir/images/2014/02/08/matris3h.jpg[/url]



در نهایت ارتقاء سطح آگاهی بهورزان از طریق آموزش حضوري غیرمتمرکز به عنوان اولویت اول شناخته شده که باید براي آن فعالیت نوشت.

[oldmagina 9,113]

سلام
از ادمین محترم بخش هم می خواهم در صورت امکان عکسها رو منتقل بکنند .
ممنون ویرایش شده در بهمن 92 توسط oldmagina

[oldmagina 9,113]

[b][color=#ff0000][size=5]گام پنجم: تدوین لیست فعالیت ھا و بودجه عملیاتی [/size][/color][/b]

[color=#ff0000]بودجه ریزي عملیاتی :[/color]
بودجه ریزي عملیاتی روشی براي تخصیص منابع به منظور دستیابی به اهداف، برنامه ها و نتایج ارزیابی شده است.
در این روش منابع بودجه به اهداف مورد نظر در قالب برنامه به نحوي کارا و اثربخش تخصیص می یابد. بنابراین، سه عنصر کلیدي بودجه ریزي عملیاتی را می توان[color=#0000ff] اهداف قابل سنجش[/color]، [color=#0000ff]استراتژي ها[/color] و[color=#0000ff] برنامه هاي عملیاتی[/color] دانست.[list]
[*]در بودجه ریزي عملیاتی بر حسب عملیات، بودجه بر اساس وظایف، برنامه ها و حجم عملیات و پروژه هایی که سازمان بر عهده دارد، اختصاص می یابد.
[*]ارقام پیش بینی شده در بودجه ریزي عملیاتی باید مستند به تجزیه و تحلیل تفصیلی برنامه ها و قیمت تمام شده آنها باشد.
[*]بودجه ریزي عملیاتی به نحو دقیق تر و روشن تر اجراي برنامه ها را از دیدگاه هزینه – فایده تجزیه و تحلیل می کند.
[*]بنابراین، بودجه ریزي عملیاتی منابع بر اساس اولویت امور و نتایج قابل اندازه گیري تخصیص داده می شود.
[/list]
تدوین لیست فعالیت ها:
فعالیت ها عواملی هستند که سبب می شوند اهداف اختصاصی تحقق یابند. براي هر راهکار مجموعه اي از فعالیت ها در نظر گرفته می شود که در حقیقت عملیات اجرایی برنامه را تشکیل می دهد.

روش کار:[list]
[*]هدف کلی و اهداف اختصاصی که در گام سوم مشخص کرده ایم را فهرست می کنیم.
[*]براي هر یک از اهداف اختصاصی، باید یک جدول فعالیت رسم نماییم.
[*]فعالیت هایی که باید انجام شود را به ترتیب تقدم نوشته و گروه هدف، مسئولیت افراد، زمان، مکان، منابع لازم، چگونگی اجرا، شیوه هاي پایش و ارزیابی فعالیت ها را مشخص می کنیم.
[*]جهت تحقق فعالیت هاي برنامه بایستی منابع سازماندهی شوند و در سازماندهی باید به این سوالات پاسخ داد:
[/list][list=1]
[*][color=#0000ff]چه کسی[/color] ([color=#ff0000]Who[/color]) ، [color=#0000ff]چه کاري[/color] ([color=#ff0000]What[/color]) ، [color=#0000ff]چه زمانی[/color] ([color=#ff0000]When[/color]) ، [color=#0000ff]چه جایی[/color] ([color=#ff0000]Where[/color]) ،[color=#0000ff] چگونه[/color] ([color=#ff0000]Which[/color]) انجام می دهد.

[*][color=#0000ff]میزان اعتبار[/color] مورد نیاز چند ریال است؟ و از چه محلی می توان آن را [color=#0000ff]تامین[/color] نمود؟
[/list]
در هنگام تعیین فعالیت ها این نکات را مد نظر قرار دهید:[list]
[*]زمان بندي دقیق و مشخص از ضروریات یک برنامه عملیاتی است. تاریخ دقیق شروع و پایان فعالیت ها باید در جدول ذکر شود.
[*]فعالیت ها باید بر اساس توالی زمان اجرا در جدول ثبت شوند.
[*]افراد مسئول که فعالیت ها به آنها سپرده می شوند باید با ذکر نام در جدول مشخص شوند.
[*]نحوه پایش فعالیت ها باید به تفکیک هر فعالیت مشخص باشد. به این معنی که مطمئن باشیم به اندازه کافی مستندات براي اثبات انجام فعالیت ها جمع آوري خواهد شد. به عنوان مثال: "نحوه پایش جلسات برگزار شده، صورتجلسه نشست ها می باشد."، "نحوه پایش آموزش هاي ارائه شده، گزارش هاي کتبی جلسه آموزشی برگزار شده، خواهد بود."
[*]ذکر برآورد هزینه هاي قابل پیش بینی در مواردي که تامین هزینه لازم انجام فعالیت ها است از نکات مهمی است که ایجاب می کند حمایت کنندگان و تامین کنندگان منابع مالی برنامه از ابتدا در جریان تنظیم برنامه قرار گرفته و پس از تنظیم سند نیز به طور رسمی جهت تامین اعتبار، سند برنامه عملیاتی را به موقع دریافت و بررسی نمایند .
[*]تاکید به استفاده از امکانات موجود و کاربرد عملی آنها
[*]سازگار با ضوابط و سیاست هاي دولت
[*]موجب کاهش هزینه براي فرد و جامعه
[*]انعطاف پذیر و قابل انعطاف با شرایط محلی
[/list]
مثال: جدول برنامه عملیاتی بیمارستان ......
[url="http://www.xum.ir/images/2014/02/09/table.jpg"]http://www.xum.ir/im...02/09/table.jpg[/url]

برآورد زمان، نیروي انسانی و تجهیزات برنامه عملیاتی:
پس از ترسیم جدول فعالیت ها لازم است جهت برآورد زمان انجام فعالیت ها، یک گانت چارت (جدول زمانی برنامه عملیاتی) تهیه نمایید. این جدول میزان پیشرفت کارها را نشان داده و با استفاده از آن می توانید به زمان بندي کارها بپردازیم.
همچنین در صورتی که فعالیت هاي برنامه نیاز به صرف منابع خاصی مانند نیروي انسانی یا تجهیزات و لوازم داشته باشد می توانیم به برآورد نیروي انسانی (با استفاده از جدول برآورد نیروي انسانی) و تجهیزات (با استفاده از جدول برآورد مواد/وسایل/ ابزار) مورد نیاز بپردازیم. در ادامه جداول ذکر شده آورده شده است.


[color=#ff0000]جدول گانت (Gantt chart) :[/color]
این روش اصولا براي زمان بندي انجام وظایف به وجود آمده و داراي دو بعد است:[list=1]
[*][color=#0000ff]محور عمودي شرح فعالیت ها[/color] را بر حسب تقدم و تاخر انجام آنها (مراحل انجام کار) نشان می دهد.
[*][color=#0000FF]محور افقی نیز نشان دهنده زمان[/color] می باشد. بسته به نوع فعالیت ها، جدول زمانی می تواند بر حسب روز، هفته یا ماه تنظیم گردد.
[/list]
ویژگی هاي نمودار گانت :[list]
[*]چه کارهایی باید انجام گیرد.
[*]هر کار از چند وظیفه تشکیل شده است.
[*]چه وظایفی باید به طور هم زمان دنبال گردد.
[*]در داخل هر فعالیت چه وظایفی باید به طور سریالی انجام شود.
[*]زمان شروع و پایان هر وظیفه در چه تاریخی به دست می آید.
[/list]
جدول زمانی برنامه عملیاتی (گانت چارت)
[url="http://www.xum.ir/images/2014/02/09/gaunt.jpg"]http://www.xum.ir/im...02/09/gaunt.jpg[/url]

نمونه جدول برآورد نیروي انسانی مورد نیاز براي برنامه عملیاتی
[url="http://www.xum.ir/images/2014/02/09/j1.jpg"]http://www.xum.ir/im...14/02/09/j1.jpg[/url]

نمونه جدول برآورد مواد / وسایل / ابزار براي برنامه عملیاتی
[url="http://www.xum.ir/images/2014/02/09/j2.jpg"]http://www.xum.ir/im...14/02/09/j2.jpg[/url]

نتایج دو جدول بالا را در جدول زیر خلاصه کنید:
جدول برآورد کل هزینه برنامه عملیاتی
[url="http://www.xum.ir/images/2014/02/09/j3.jpg"]http://www.xum.ir/im...14/02/09/j3.jpg[/url]


نکته:
[color=#ff0000]در برآورد هزینه ها باید امکانات بالقوه، نیروي داوطلب و امکانات موجود را در نظر بگیریم و توجه کنیم که همه برنامه ها هزینه بر نیستند، بلکه با همان هزینه فعلی ولی با تغییر در روش هاي کار، می توان نتیجه بهتري گرفت و مسائل را حل کرد.[/color] ویرایش شده در بهمن 92 توسط oldmagina

[oldmagina 9,113]

[size=5][b][color=#ff0000]گام ششم: پایش و ارزشیابی[/color][/b][/size]

مراحل اصلی این گام عبارتند از:[list]
[*][color=#0000ff] تعیین استانداردها[/color]
[*][color=#0000ff] تعیین شاخص ها، بر اساس استانداردها[/color]
[/list]
[color=#ff0000] پایش[/color] (Monitoring) عبارت است از: [color=#0000ff]انجام اقداماتی براي حصول اطمینان از اجرا شدن به موقع فعالیت هایی که در برنامه پیش بینی شده است.[/color]
[color=#ff0000] ارزشیابی[/color] (Evaluation) عبارت است از: [color=#0000ff]بررسی چگونگی تاثیر یک برنامه یا یک مداخله در تغییر وضعیت یک مسئله[/color]. ارزشیابی به این سوال پاسخ می دهد که آیا اقدامات انجام شده تاثیر گذار بوده است یا خیر. آیا مسئله حل شده است و اگر حل شده است به چه میزان.

تفاوت پایش و ارزشیابی:

هر چند پایش و ارزشیابی دو اصطلاحی هستند که به فراوانی همراه با یکدیگر مورد استفاده قرار می گیرند ولی از نظر مفهوم و کاربرد تفاوت هاي عمده با هم دارند
پایش تعیین میزان انطباق فعالیت ها با طراحی است. پایش اقدامی ناظر به فعالیت ها است. ارزشیابی تعیین میزان دستیابی سازمان به اهداف است. ارزشیابی به نتایج چشم می دوزد.[list]
[*]پایش را می توان با دریافت گزارش از اقدامات صورت گرفته و اطلاع از درصدي از فعالیت ها که به انجام رسیده است به صورت دوره اي انجام داد. گاهی لازم است مستندات فعالیت هاي صورت گرفته نیز بررسی شوند. به همین دلیل باید تلاش کرد تا هر فعالیتی که در برنامه پیش بینی شده است پس از انجام به نحو مناسب مستند شود.
[*]ارزشیابی نیاز به بررسی وضعیت موجود دارد و اینکه آیا مشکل همچنان باقی است و آیا از شدت و فراوانی آن کاسته نشده است؟
[*]ارزشیابی در فواصل شش ماهه، سالانه و بیشتر انجام می پذیرد در صورتی که پایشدر فواصل کوتاه تر حتی به روز ممکن است انجام گیرد.
[*]نیازي به محاسبه تمام شاخص هاي برنامه در تمام سطوح بهداشتی نیست. هر سطح شاخص هاي مربوط به خود را باید محاسبه و تحلیل نماید. شاخص هاي پایش در سطوح محیطی و شاخص هاي ارزشیابی در سطوح ستادي کاربرد دارد.
[/list]

انواع پایش :[list]
[*][color=#0000ff] پایش داده ها[/color]: زمان، نیروي انسانی، منابع مالی، منابع اطلاعاتی، مشارکت تفراد و گروه ها
[*][color=#0000ff] پایش فرایند[/color]: رعایت ضوابط و مقررات، حفظ استانداردها، برقراري ارتباطات
[*][color=#0000ff]پایش ستانده ها[/color]: مطلوبیت نتایج در هر مرحله، به موقع بودن خدمات، به هنگام بودن تصمیم گیري، اعتبار گزارش ها، حل و فصل تعارضات، رضایت جامعه
[/list]
انواع ارزشیابی :[list]
[*][color=#0000ff]بر مبناي اهداف برنامه[/color]: در این نوع ارزشیابی در مورد عملی بودن دسترسی به اهداف، برآورد وضعیت پیشرفت زمانی و فیزیکی برنامه در جهت اهداف، تکافوي منابع مورد نیاز، تعدیل اهداف و در انتها مقایسه نتایج با اهداف مد نظر قرار می گیرد.
[*][color=#0000ff]بر مبناي فرایند[/color]: نکات عمده اي که در این نوع ارزشیابی مورد توجه قرار میگیرد عبارتند از:
[/list][list=1]
[*]مبناي تخصیص منابع و امکانات به کارکنان و یا گیرندگان خدمات
[*]شرح وظایف پرسنل و کفایت آموزشی آنان
[*]فرایند کلی ارائه خدمات به اشخاص یا گروه هاي هدف برنامه
[*]نقطه نظرات پرسنل و گروههاي هدف در مورد قوت و ضعف برنامه
[/list][list]
[*][color=#0000ff]بر مبناي نتایج[/color]: این نوع ارزشیابی متمرکز بر مزایا و منافعی است که عاید فرد، افراد یا گروه هاي هدف برنامه بهداشتی می گردد. نتایج در قالب ارتقاي یادگیري (دانش، نگرش، مهارت) بهبود وضعیت معنی می شود.
[/list]

پایش و ارزشیابی به منظور [color=#ff0000]کنترل برنامه [/color]انجام می گیرد.

کنترل چیست؟
[color=#0000ff]کنترل فرآیند اطمینان از اجراي برنامه ها و اصلاح انحرافات ، به منظور دستیابی به اهداف معین است. [/color]پس از پایش و ارزشیابی باید اصلاحات مورد نیاز در راستاي اهداف انجام می گیرد.

فرایند کنترل شامل 4 مرحله می باشد:[list=1]
[*]تدوین استانداردها
[*]اندازه گیري عملکرد
[*]مقایسه عملکرد با استانداردها
[*]اقدامات اصلاحی
[/list]
قبل از پایش و ارزشیابی باید[color=#ff0000] استاندارد سازي [/color]به عمل آید و شاخص هاي سنجش مشخص گردد.
<p>
تعریف استاندارد :[list]
[*]استانداردها ویژگی هاي قابل سنجش در نتیجه و اجزاي فرایند هستند که در صورت تحقق، آن جزء یا نتیجه مطلوب تلقی می گردد. استانداردها ذاتا متغیر هستند.
[*]استانداردسازي فرایندي است که سطح مورد انتظار یا قابل قبول در زمینه تامین منابع و خصوصیات آن (داده ها)، چگونگی انجام کار (فرایند) و کمیت و کیفیت نتیجه مورد نظر (برونداد) را مشخص می کند.
[/list]

کاربرد استاندارد :
استانداردها در طراحی فرایند، پایش و ارزشیابی فرایند و اصلاح فرایند (بهبود کیفیت) کاربرد دارند. در حقیقت بدون مشخص کردن استانداردها هیچکدام از سه جزء فوق قابل حصول نیست.

مراحل استاندارد نمودن فرایند :[list=1]
[*]نقطه آغاز
[*]نقطه پایان
[*]درونداد
[*]برونداد
[/list]
[color=#0000ff]استانداردسازي برونداد (نتیجه)[/color] :
استانداردسازي نتیجه از طریق پژوهش بر روي مشتري انجام پذیر است. هدف آن است که مشخص کنیم فرایند چه نتیجه یا چه ویژگی هایی تولید کند تا مطلوب قلمداد گردد.

مثال:
در فرایند مراقبت از مادر در ماه پنجم بارداري، نتیجه یا برونداد مادري است که پس از مراقبت از خانه بهداشت خارج می شود، برخی از استانداردهاي برونداد یا نتیجه می تواند به قرار ذیل باشد:[list]
[*]مادر از عوارض دوران بارداري در طی این ماه آگاه شده باشد.
[*]فشار خون مادر اندازه گیري شده باشد.
[*]مادر به تعداد کافی قرص آهن دریافت کرده باشد.
[/list]
[color=#0000ff]استانداردهاي روش اجرا :[/color]
تعیین روش اجراي فرایند با توجه به ویژگی هاي نیروي انسانی شاغل در فرایند تعیین می گردد. روش اجرا باید با توجه به امکانات و واقعیت هاي موجود نیروي انسانی انتخاب شود. روش اجرا همان راهکار است.

مثال:
در بیان استانداردهاي فرایند مراقبت از مادر در ماه پنجم بارداري، بایستی امکانات مکانی، زمانی، پرسنلی و ... در نظر گرفته شود.

[color=#0000ff]سایر استانداردها :[/color]
سایر موارد مثل نیروي انسانی، ابزار، فضاي فیزیکی، بایستی با توجه به روش اجرا تعیین گردد.

پس از تعیین موارد فوق جدول استاندارد و شاخص ها به شکل ذیل رسم و تکمیل می گردد.
[url="http://www.xum.ir/images/2014/02/09/ja1.jpg"]http://www.xum.ir/images/2014/02/09/ja1.jpg[/url]


تعریف [color=#ff0000]شاخص :[/color]
شاخص ها، ابزاري جهت پایش و ارزشیابی هستند.[color=#0000ff] شاخص ها متغیرهایی هستند که به سنجش تغییرات به طور مستقیم یا غیر مستقیم کمک می کنند[/color].

تفاوت شاخص و استاندارد :
استاندارد عبارت است از حد یا حدود قابل قبول از شاخص یا به عبارت دیگر استاندارد خط قرمز شاخص می باشد.
شاخص نشان می دهد که وضعیت چیست؟ استاندارد نشان می دهد که آیا وضعیت مطلوب است یا نه؟ و آیا اهداف و سیاست ها تحقق یافته اند یا نه؟
<p>
انواع شاخص ها:[list]
[*][color=#0000ff] کیفی[/color]
[*][color=#0000ff] کمی[/color]
[*][color=#0000ff] عدد مطلق[/color]
[*][color=#0000ff] عدد کسري[/color]
[*][color=#0000ff] تعداد وقایع بدون داشتن مخرج کسر[/color]. مثال: تعداد موارد فلج اطفال
[*][color=#0000ff] سهم[/color]: صورت در مخرج کسر موجود است. مثال: نسبت مراکز بهداشتی بدون برق
[*][color=#0000ff] نسبت[/color]: صورت و مخرج کسر هم سنخ نیستند. مثال: نسبت پزشک به جمعیت
[*][color=#0000ff] میزان[/color]: فراوانی یک واقعه در یک زمان مشخص و جمعیت معین. مثال: شیوع بیماري سل در یک جمعیت معین بر حسب سال.
[/list]
[url="http://www.xum.ir/images/2014/02/09/ja2.jpg"]http://www.xum.ir/images/2014/02/09/ja2.jpg[/url]

[url="http://www.xum.ir/images/2014/02/09/ja3.jpg"]http://www.xum.ir/images/2014/02/09/ja3.jpg[/url]


سوالات کلیدي در تدوین برنامه پایش و ارزشیابی:[list]
[*]فعالیتها و اهداف را با چه شاخصهائی می خواهیم مورد سنجش قرار دهیم ؟
[*]ارتباط این شاخصها با یکدیگر چگونه است؟
[*]براي محاسبه هر شاخص چه داده هاي آماري خامی نیاز داریم؟
[*]شیوه جمع آوري داده ها به چه شکلی است؟
[*]دوره زمانی جمع آوري داده ها چگونه است؟
[*]دوره محاسبه شاخصها چگونه است؟
[*]شیوه تحلیل شاخصها چگونه است؟
[*]و ……
[/list]
[url="http://www.xum.ir/images/2014/02/09/ja4.jpg"]http://www.xum.ir/images/2014/02/09/ja4.jpg[/url]


روشهاي جمع آوري داده جهت محاسبه شاخص ها :[list]
[*]سرشماري
[*]بررسی مقطعی
[*]نمونه گیري کوچک و مداوم
[*]نظام جاري اطلاعات
[/list]
براي روشن شدن بیشتر مفاهیم پایش و ارزشیابی [color=#ff0000]مدل زنجیره اي[/color] برنامه هاي بهداشتی را مورد بررسی قرار می دهیم.
[url="http://www.xum.ir/images/2014/02/09/ja5.jpg"]http://www.xum.ir/images/2014/02/09/ja5.jpg[/url]

[url="http://www.xum.ir/images/2014/02/09/ja6.jpg"]http://www.xum.ir/images/2014/02/09/ja6.jpg[/url]

[url="http://www.xum.ir/images/2014/02/09/ja7.jpg"]http://www.xum.ir/images/2014/02/09/ja7.jpg[/url]

[oldmagina 9,113]

سلام
هیچ مدیر خوش انصافی پیدا نمی شود این عکسها رو منتقل بکند ؟