بسم ا... گَزَنه اوکراینی رایانکهای لوحی (تبلت ) کنترل آتش توپخانه در صحنه نبرد با ورود سامانه های کنترل رقومی به ارتش ها ، روز به روز شاهد گسترش نقش آنها در حوزه های مختلف نظامی هستیم که به شکل خاص ، می توان به این نکته اذعان نمود که اثربخشی یک سامانه توپخانه مدرن وابستگی تام و تمامی به سامانه های کنترل آتش و سخت افزارهای مرتبط به آن دارد که به شکل مستمر در حال ابداع و بروزرسانی هستند . این سامانه های جدید اکنون می توانند اطلاعات دریافتی از حسگرهای مختلف را در حجم بالا دریافت نموده و آنها را پردازش نمایند که دراین میان ، یک نمونه بسیار جالب ، سامانه Kropiva ( به فارسی گَزَنه که نوعی روئیدنی در شمال ایران نیز هست ) محسوب می شود که هم اکنون به شکل گسترده ای در صحنه نبرد اوکراین استفاده می شود . خدمه توپخانه ارتش اوکراین در حال استفاده از سامانه Kropiva روند توسعه مستمر درسال 2014 و با شروع درگیری ها در دونباس ، ارتش اوکراین متوجه شد که در حوزه کنترل آتش توپخانه خود ، با کاستی های قابل توجهی روبروست ، بویژه اینکه مشخص گردید یگان های توپخانه نیروی زمینی ، به اندازه کافی و مورد نیاز ، فاقد نقشه های به روز از مناطق درگیری هستند و این مساله باعث گردید تا جستجو برای یافتن یک راه حل موثر آغاز گردد .با این حال ، پیش از این احساس نیاز ، در تابستان سال 2014 ، یک سازمان شبه نظامی وابسته به ارتش ، نرم افزاری را با عنوان Kropiva برای نیروی زمینی ارتش اوکراین طراحی نمود که در نسخه های اولیه خود ، تنها شامل مجموعه ای از نقشه های موردنیاز ارتش برای منطقه دونباس بود و بدلیل نوآوری موجود درآن ، بلافاصله مورد استقبال قرار گرفته و درمیان واحدهای ارتش توزیع گردید . با عملیاتی شدن این سامانه جدید و بررسی نواقص آن ، در پائیز سال 2014 یک نسخه بهبود یافته از این برنامه معرفی شد که به کاربر امکان می داد تا محاسبات مختلف مربوط تنظیم آتش توپخانه را انجام داده و علاوه برآن ، یک بخش ارتباطی با سایر سامانه های حاضر در صحنه نبرد نیز بدان اضافه گردید . با این بروزرسانی ، اکنون کاربران می توانستند داده های خود را از طریق شبکه اینترنت و سامانه های رادیویی ارتش با یکدیگر مبادله نمایند . این اتفاق ، شروعی برای توسعه سامانه Kropiva بعنوان یک سامانه کنترل آتش تمام عیار برای نیروی زمینی ارتش اوکراین محسوب می گردید . قابلیت به اشتراک گذاری داده ها در سامانه Kropiva پس از این موفقیت اولیه ، بررسی مدارک و داده های موجود نشان می دهد که از سال 2014 تاکنون ، هزاران افزونه به این نرم افزار اضافه گردید تا جایی که برخی کاربران به شکل غیر رسمی مدعی شده بودند که خدمه قبضه های اوکراینی امکان استفاده از تمامی پتانسیل های این سامانه را بدلیل پیچیده شدن بیش از حد ، پیدا نمی کردند . در سپتامبر 2014 و پس از امضای موافقتنامه مینسک و کاهش خصومتها ، توپخانه ارتش اوکراین همچنان به اجرای آتش علیه شهرها و روستاهای دونباس ادامه می داد ولی حجم آن به تقریب کاهش یافته بود ، ولی شواهد موجود نشان می داد که بدلیل استفاده از این سامانه جدید ، دقت آتش تا حدود زیادی بهبود یافته بود و ارتش کیف از این رایانکهای لوحی و همچنین تلفن های هوشمند برای تنظیم آتش توپخانه خود استفاده می کنند . نمونه یک مورد هدفگیری سامانه Kropiva ارتش اوکراین در این میان، تمامی زیرساختها و برنامه نویسان شرکت غیرنظامی توسعه دهنده این برنامه بطور کامل در سال 2018 به وزارت دفاع منتقل گردید و گفته می شود که تمامی کدهای منبع ، اسناد و تجربیات جمع آوری شده نیز در اختیار ارتش قرار گرفت . اینک ، ارتش مامور شد تا این محصول نرم افرازی را توسعه داده و از تجربه کارشناسان خارجی نیز استفاده نماید . قابلیت به اشتراک گذاری داده ها در سامانه Kropiva تجربه در صحنه رزم تا اوایل سال 2022 بخش قابل توجهی از این رایانکهای لوحی در یگان های توپخانه ارتش اوکراین به کار گرفته شده بود و اگر سخت افزار این ارتش هنوز از نمونه های ساخت شوروی بهره می برد ،اما تحلیلگران نظامی معتقد بودند که خدمه اوکراینی اکنون می توانند محاسبات مربوط به آتش را سریع تر و دقیق تر والبته بصورت شبکه ای انجام دهند . با این وجود ، واحدهای توپخانه ارتش اوکراین در ماه های نخست جنگ ، متحمل خسارات سنگین شده بودند ولی این امر باعث شد تا کشورهای غربی بتدرج از موجودی عملیاتی یا ذخیره خود مبادرت به ارسال سامانه های جدیدتر به این کشور نمایند و همین امز نیز باعث گردید تا نرم افزار فوق الذکر برای استفاده با این تجهیزات مورد بروزرسانی قرار گیرد . بدین ترتیب ، آخرین نسخه های این سامانه ، می توانند با تجهیزات جدیدتری نظیر رادارهای ضدآتشبار ، پهپاد و ... تعامل داشته باشند. دراین میان ، روند تطبیق این سامانه بومی با سخت افزار آتشین غربی ، چندان ساده و راحت صورت نگرفت ، بعنوان مثال در ژوئن سال 2022 یک گروه هکری ، موفق شدند تا دفترچه راهنمایی به زبان اوکراینی را که برای هویتزرهای فرانسوی سزار تدارک دیده شده بود را بدست آورده و منتشر کنند . دریکی از فصول این دفترچه ، نویسنده اشاره ای نموده بود به استفاده از تسیلحات غربی و سامانه کنترل آتش بومی این کشور ولی نکته عجیب مساله ، این بود که ظاهرا توپخانه ارتش اوکراین توانایی استفاده از حداکثر قابلیتهای این هویتزر را ندارد و باید به سامانه های موجود خود ، بسنده کند . در ادامه نبرد ، تعدادی از سخت افزارهای اوکراینی به غنمیت ارتش روسیه درآمد و دراختیار کارشناسان مربوطه قرار گرفت تا ویژگی های و قابلیتهای آن استخراج شده و درعین حال بتوان از نقاط ضعف آن برای وارد کردن ضربه استفاده نمود . این روند درنهایت باعث شد تا درک کامل تری نسبت به پتانسیل های رزمی توپخانه ارتش اوکراین پیدا شود و درکنار آن ، ابزارهای مقابله برای محدود کردن این توانایی ارتش اوکراین نیز ابداع گردد . ویژگی های نرم افزار اوکراینی برنامه Kropiva یک نرم افزار تولید شده بر روی محیط اندروید است که میتوان افزونه های مختلفی را بدان اضافه نمود . درواقع ، هیچ محدودیتی در اضافه نمودن قابلیتهای جدید به این نرم افزار وجود ندارد ولی اولویت با نرم افزارهایی است که قابلیت اتصال به شبکه مخابراتی ارتش را دارندتا بتوان ازآنها در قالب محیط رزم شبکه محور استفاده نمود .سامانه Kropiva شامل یک نقشه رقومی و به روز شده از یک منطقه خاص است که می توان آن را بدون اتصال به شبکه نیز بکاربرد . علاوه براین ، یک ماژول ناوبری ماهواره ای نیز برای آن وجود دارد که به کمک آن ، خدمه میتوانند موقعیت دقیق استقرار خود را مشخص نمایند . درکنار این قابلیتها ، داده های مربوط به هواشناسی بصورت خودکار در دسترس قرار می گیرد ( برای محاسبات بالستیکی .م ) درحالی که با اتصال به شبکه مخابراتی ارتش ، امکان دسترس به داده های سایر یگانها و همچنین حسگرهای مستقر در منطقه نظیر رادارهای ضدآتشبار ، پهپاد ، پستهای شنود و .. نیز است . کاربر این سامانه ، به شکل مستقل یا با استفاده از داده های بدست آمده از شبکه ارتش ، مختصات هدف را تعیین و نوع سلاح و مهمات در دسترس را تعیین نموده ، سپس سامانه Kropiva به شکل خودکار ، محاسبه را انجام داده و داده های آن به سلاح برای اجرای آتش منتقل می شود . در واقع ، ماموریت اصلی Kropiva کاستن اززمان مورد نیاز برای هر شلیک به نظر می رسد . علاوه برای وظیفه فوق الذکر ، سامانه Kropiva در حالت ضد آتشبار نیز امکان استفاده دارد ، بدین معنی که کاربر موظف است تا صدای شلیک دشمن را ضبط کرده و لحظه سقوط پرتابه را نیز به سامانه داده تا Kropiva به شکل خودکار ، فاصله میان محل شلیک و سقوط پرتابه را محاسبه نماید . پس از این مرحله ، داده های بدست آمده به قبضه مستقر در محل داده می شود یا برای استفاده سایر یگانها در شبکه به اشتراک گذاشته خواهد شد . گَزَنه اوکراینی و مفهوم رزم شبکه محور به شکل کلی ، سامانه کنترل آتش توپخانه Kropiva که درنتیجه همکاری مشترک بخش غیرنظامی و ارتش اوکراین توسعه داده شده ، بخوبی نشان دهنده آن است که چگونه می توان یک سامانه رقومی ساده را با استفاده از حداقل قابلیتهای موجود پدید آورد تا امکان بهبود قابلیتهای آتش توپخانه فراهم گردد ( بعبارت بهتر ، کار کردن روی این موارد نیاز به آویزان شدن به شرکتهای بزرگ تسلیحاتی را کمتر می کند .م ) و درعین حال ، با توجه به ارزان بودن چنین سامانه ای ، بستر لازم را برای توسعه استفاده از آن فراهم آورد . اگرچه باید به این نکته اذعان نمود که Kropiva یک نرم افزار منحصربفرد محسوب نمی شود ، بلکه تعداد به نسبت قابل توجهی از این نوع سامانه ها ، توسط کشورها و شرکتهای مختلف توسعه پیدا نموده که چنین ماموریتی را می توانند برعهده گیرند ولی با وجو تفاوتهای مشخص بین این تلاش های مختلف ، یک وظیفه اصلی برعهده چنین سامانه هایی گذاشته شده آن تسریع درآماده سازی قبضه های توپخانه به منظور شلیک دقیق وسریع است . درا ین میان ، رویکرد ارتش اوکران نیز به نسبت جالب محسوب می گردد ، چرا که Kropiva به گونه ای توسعه یافته که بتواند با سامانه های استاندارد و حتی جدید مخابراتی ارتش اوکراین ، سازگار شود و مهمتر ازآن ، امکان ایجاد ارتباط گیری با سایر رایانکهای لوحی مستقر در یک منطقه نیز برای آن تعریف شده تا دقت محاسبات افزایش پیدا نماید . اما این سامانه اوکراینی ، نواقصی را نیز بخود می بیند ، بعنوان مثال ، برای استفاده از تمامی پتانسیل های Kropiva ، یک راینک لوحی مقاوم مورد نیاز است که تهیه چنین تجهیزاتی ، بصورت خودکار ، باعث افزایش هزینه ها و کاهش خرید ارتش خواهد شد . مضاف براین ، ایجاد ارتباط بین رایانکهای لوحی ازطریق بستر وب یا تجهیزات مخابراتی قابل حمل نظیر بی سیم های نظامی ، می تواند عملکرد آن را دچار یک چالش جدی نماید . بعنوان مثال ، ارتش خصم میتواند فرکانس های مورد استفاده را دچار اختلال نماید یا امکان دریافت یا ارسال داده ها را با مشکل مواجه کند که این مساله در زمان های بحرانی می تواند بر روی عمکرد خدمه و طبیعتا یگانهای توپخانه ، تاثیرگذار باشد. علاوه براین ، رهگیری داده های به اشتراک گذاشته شده میان رایانکهای لوحی پیامدهای فاجعه بارتری نیز درپی دارد . پی نوشت : بن پایه 1 بن پایه 2 بن پایه3 4- استفاده از مطالب برگردان شده به پارسی درانجمن میلیتاری،براساس قاعده " رعایت اخلاق علمی" منوط به ذکر دقیق منبع است.امیدواریم مدعیان رعایت اخلاق ( بخصوص رسانه های مدعی ارزشمداری ) بدون احساس شرمندگی از رفرنس قرار گرفتن بزرگترین مرجع مباحث نظامی در ایران ، از مطالب استفاده نمایند.