محورها در پرواز جنگنده

[hamed_713 242]

هواپیما به دلیل حرکت در فضای سه بعدی محدودیتی جهت گردش ندارد و می تواند حول هر سه محور x و y و z گردش کند. جهت درک بیشر موضوع اتومبیلی را در نظر بگیرید که روی زمین حرکت می کند. این اتومبیل تنها می تواند حول یک محور که عمود بر صفحه حرکتی زمین است گردش کند. ولی هواپیما محدودیت صفحه ای نداشته و حول هر سه محور گردش می کند. به این ترتیب سه محور برای هواپیما تعریف می شود:

1-محور طولی.
2-محور عرضی.
3-محور عمودی.
همانطور که در تصویر روبرو مشاهده می شود محور طولی در امتداد طول هواپیما بوده و از مرکز آن می گذرد. محور عرضی در امتداد دو بال هواپیما بوده و از سر یک بال تا سر بال دیگر ادامه دارد. محور عمودی نیز عمود بر دو محور دیگر بوده و معمولا از محل تقاطع محورهای طولی و عرضی می گذرد.

سکان ها

[align=center][/align]

همانطور که گفته شد هواپیما حول هر سه محور می تواند گردش کند. بر این اساس نیاز به سه فرمان یا سکان جهت گردش حول هر یک از محورها دارد. این سکانها نیز بر مبنای محورهای عملیاتی خود بصورت سکان طولی، سکان عمودی و سکان عرضی تقسیم می شوند.

سکان طولی
این سکان به شکل صفحات کوچک متحرکی در قسمت عقبی بالها می باشد. کنترل این سکان بوسیله دسته (Stick) موجود در کابین انجام می شود. به این ترتیب که مثلا با کشیدن دسته به سمت راست هواپیما حول محور طولی طوری گردش می کند که بال سمت چپ به سمت بالا و بال سمت راست به سمت پایین می رود؛ و با کشیدن دسته به سمت چپ برعکس. به این گردش حول محور طولی اصطلاحا Roll گفته می شود.

عملکرد
عملکرد این سکان به این صورت است که مثلا با کشیدن دسته به سمت راست صفحات انتهایی بال سمت راست بالا و صفحات انتهایی بال ست چپ پایین می رود. به این ترتیب نیروی برای وارده بر بال سمت چپ بیشتر از بال سمت راست شده و باعث بالا آمدن بال سمت چپ و پایین رفتن بال راست می شود.

سکان عرضی
یا Elevator که بصورت بالهای کوچک افقی در انتهای هواپیما و در کنار خروجی موتورها می باشد. کنترل این سکان بوسیله دسته (Stick) موجود در کابین می باشد. به این ترتیب که با کشیدن دسته به سمت عقب نوک هواپیما به سمت بالا و با هل دادن دسته به سمت جلو نوک هواپیما به سمت پایین منحرف می شود. این گردش هواپیما حول محور عرضی انجام می شود و به میزان انحراف از حالت افقی نیز Pitch گفته می شود.

عملکرد
عملکرد این سکان به این صورت است که مثلا با کشیدن دسته به سمت عقب، صفحات کوچک موجود در قسمت عقبی سکان به سمت بالا رفته و به این ترتیب به قسمت عقبی هواپیما نیروی عمودی و از بالا به پایین وار می شود و عقب هواپیما را به سمت پایین می راند؛ همچنین با هل دادن دسته به سمت جلو این صفحات به سمت پایین رفته و نیروی مزبور در جهت برعکس یعنی از پایین به بالا وارد می شود و عقب هواپیما را به بالا می راند که در نتیجه نوک هواپیما پایین می آید. در برخی هواپیماها مانند F22 جهت افزایش میزان انحراف، به جای استفاده از صفحات کوچک در انتهای سکان، کل سکان را به سمت بالا یا پایین جابجا می کنند. در برخی دیگر نیز مانند Su35 با جابجا کردن سکان عرضی از عقب هواپیما به سمت جلو و در نزدیکی کابین، مقدار گشتاور حاصله را افزایش داده و باعث افزایش Pitch شده اند.

سکان عمودی
از این سکان جهت گردش حول محور عمودی استفاده می شود. این سکان به شکل یک یا دو بال کوچک عمودی در عقب هواپیما می باشد. کنترل این سکان بوسیله فشار دادن دو پدال موجود در کابین انجام می شود. پدال سمت چپ جهت گردش هواپیما به سمت چپ و پدال سمت راست جهت گردش به راست استفاده می شود.

عملکرد
عملکرد این سکان به این صورت است است که با فشار دادن هریک از پدالها صفحه کوچکی که در قسمت انتهای سکان عمودی وجود دارد به سمت مورد نظر منحرف می شود. به این ترتیب نیروی وارد بر این صفحه باعث گردش هواپیما به سمت مورد نظر می شود. از آنجا که سرعت گردش این سکان بسیار کم است غالبا جهت تغییر مسیر هواپیما در اندازه های کم استفاده می شود و برای تغییر مسیرهای زیاد از ترکیب این سکان و دو سکان دیگر استفاده می شود. به این ترتیب که مثلا جهت تغییر مسیر هواپیما به سمت راست به اندازه 30 درجه ابتدا به مقدار مجاز به سمت راست Roll نموده و سپس با کشیدن دسته به سمت عقب و فشار همزمان بر روی پدال راست هم تغییر مسیر مورد نظر بدست می آید و هم ارتفاع هواپیما حفظ می شود. لازم به ذکر است در حین انجام این مانور باید توان موتور افزایش یابد تا سرعت هواپیما کم نشود

[align=center][/align]
منبع:harier.blogfa.com

[SAEID 2,829]

این محورها عجب حلال زاده هستند! :!: همین یه ساعت پیش درباره محورهای پروازی هواپیما فکر میکردم. الان که به سایت سر زدم دیدم در همین مورد مطلب ارسال کردی! :? :!:

[hamed_713 242]

تسلط خلبان بر روي سكانها و انجام عكس العملهاي سريع در مواقع ضروري باعث عملكرد مناسب هواپيما در اين شرايط مي شود و در نبردهاي نزديك هوايي تعيين كننده برنده است.

[SAEID 2,829]

به یک نکته جالب اشاره کنم که مربوط به محور طولی پرواز است. میزان سطح مقطع راداری هواپیما ارتباط مستقیم با این محور طولی داشته و در صورت چرخش حول این محور باعث افزایش ناگهانی و قابل ملاحضه RCS خواهد شد. این نقطه ضعف اساسی در تمام پرنده های پنهانکاری که از روش انحراف امواج استفاده میکنند باعث میشود که در یک لحظه توسط رادارها شناسایی شده و دشمن از وجود آنها اطلاع یابد. در جنگ بالکان سه فروند اف117 سرنگون شد که دلیل اصلی این شکست همین موضوع بود. در یک مورد که توسط پدافند سام3 اف117 هدف قرار گرفت ، گفته میشود زمانی بود که هواپیما در حال چرخش بوده و توسط رادار سام3 شناسایی و بسوی آن شلیک شده است. بدلیل عدم قدرت تحرک کافی بعد از چند ثانیه هواپیما سرنگون شد. در دو شکار دیگر نیز که توسط جنگنده میگ29 صورت گرفت یکی از آنها بدلیل همین ضعف اف117 بود. میگ29 در ارتفاع بیشتری از اف117 پرواز میکرد و در رادار خود متوجه علائمی از یک هواپیمای ناشناس شده بود. این اف117 با شلیک یک فروند موشک هدایت نیم فعال راداری R-27R سرنگون شد و این گواه این مدعاست که رادار میگ29 موفق به شناسایی اف117 شده بود. یک بار هم میگ29 با استفاده از سیستم جستجوی مادون قرمز IRST موفق به شناسایی اف117 شده و بعد از نزدیک شدن به آن بوسیله یک فروند موشک حرارتی R-60 آنرا هدف قرار داد. این شکار هم این ادعا را که اف117 در برابر رادارهای حرارتی آسیب پذیر بوده و قابل شناسایی است را تقویت میکند.

[hamed_713 242]

آقا سعيد توضيحات جالبي بود.تشكر. آيا اين نقطه ضعف در رپتور هم وجود دارد؟ تشكر :!:

[SAEID 2,829]

در تمام هواپیماها وجود دارد چون در طراحی قسمت فوقانی سازه محدودیت بیشتری نسبت به کف هواپیما وجود دارد. اما در رپتور برای جبران این ضعف اومدن و از مواد جاذب رادار در بدنه استفاده کردن و تا حد امکان طراحی سازه رو هم پنهانکار انجام دادن. برای مشکل شناسایی شدن توسط رادارهای حرارتی هم از خروجیهای عایق کاری شده و موتورهای مخصوص که قادر به رساندن جنگنده به سرعت مافوق صوت بدون پس سوز هستند بهره برده اند. ولی مشکل رادارهای حرارتی هم بطور کامل در این هواپیما رفع نشده و میتوان آنرا با رادارهای حرارت یاب شناسایی کرد.

[hamed_713 242]

البته نحوه موضع گرفتن و استقرار رادارها و سايتهاي پدافندي هم در شناسايي و انهدام استيلث ها مهم است و با محاسبات دقيق مي توان آنها را در دام انداخت. :!: