گزارشی مختصر از نقش نیروی هوایی در عملیات مروارید

[IRINavy 6,246]

[center][img]http://gallery.military.ir/albums/userpics/10248/Besmellah_03.png[/img][/center]




[center][url="http://gallery.military.ir/albums/userpics/10259/painting-morvarid.jpg"][img]http://gallery.military.ir/albums/userpics/10259/normal_painting-morvarid.jpg[/img][/url][/center]


[center]همزمان با شروع رسمی جنگ تحمیلی در آخرین روز تابستان سال 1359، نبرد در مناطق شمالی خلیج فارس نیز آغاز می شود.[/center]
[center]صدام حسین تلاش می کرد تا سلطه و سیادت دریایی خود را در خلیج فارس نشان دهد و با تصرف سواحل خوزستان، از خفگی دریایی نجات یابد.[/center]
[center]اما استراتژیستهای دریایی جمهوری اسلامی ایران با طراحی سلسله عملیاتهایی، در دو ماه ابتدایی جنگ، راههای دریایی عراق را مسدود و صادرات نفت این کشور را از خلیج فارس قطع کردند. عمده تمرکز این عملیاتها بر روی دو سکو نفتی بسیار مهم عراق یعنی البکر و العمیه بود. سکوهایی با حدود یک کیلومتر طول که همانند دو جزیره فولادی در دریا ساخته شده بودند و مبدا صادرات نفت عراق محسوب می شدند.[/center]

[center]در این میان عملیات مروارید که در روزهای ششم و هفتم آذر 59 انجام شد، از اهمیت بالاتری برخوردار است. این عملیات بزرگترین عملیات مشترک دریایی و هوایی ایران به حساب می آید که در طی آن سکوهای البکر و العمیه دچار آسیبهای شدیدی شده و غیرقابل استفاده می گردند. همچنین شمار زیادی از شناورهای عراقی (چیزی در حدود دو سوم توان دریایی این کشور) نابود می شوند. به نحوی که تا پایان جنگ تهدید چندان مهمی از ناحیه نیروی دریایی عراق متوجه ایران نمی گردد و عراق به سمت استفاده از جنگنده های میراژ و بالگردهای سوپرفرلون مجهز به موشک های ضدکشتی اگزوست و موشکهای ساحل به دریا می رود.[/center]


[center][b]مقاله پیش رو حاوی گزارش خلبانان پایگاه ششم شکاری بوشهر از ماموریتهای انجام یافته در روزهای هفتم و هشتم آذر ماه است.[/b][/center]



[center]

[color=#006400][b]نقشه منطقه شمال خلیج فارس و مسیر پرواز جنگنده ها[/b][/color][/center]

[center][url="http://gallery.military.ir/albums/userpics/10259/plan.jpg"][img]http://gallery.military.ir/albums/userpics/10259/normal_plan.jpg[/img][/url][/center]



[center][color=#006400][b]اسامی خلبانان شرکت کننده در این عملیات به همراه طراحان[/b][/color][/center]

[center][url="http://gallery.military.ir/albums/userpics/10259/pilots3.jpg"][img]http://gallery.military.ir/albums/userpics/10259/normal_pilots3.jpg[/img][/url][/center]

[center][url="http://habibnavy.persiangig.com/image/pilotsHIGH.jpg"]تصویر فوق با کیفیت بالاتر[/url][/center]





[center][color=#800000][size=5][b]گزارش خلبانان پایگاه ششم شکاری بوشهر از ماموریت پشتیبانی و برقراری پوشش هوایی عملیات مروارید[/b][/size][/color][/center]
[center][color=#800000][size=5][b]مورخ هفتم آذر[/b][/size][/color][/center]



[color=#0000cd]نوع و تعداد هواپیما: یک فروند اف4 ئی، رجیستر (نامعلوم)
هدف و مختصات جغرافیایی: ناوچه های اوزا در اطراف اسکله البکر
نوع و تعداد مهمات مصرفی: 4 تیر موشک ماوریک
ساعت پرواز: 0814 الی 0910
نتیجه ماموریت و درصد انهدام:
تعداد دو فروند ناوچه موشک انداز در 8 مایلی غرب اسکله العمیه عراق به وسیله چهار تیر موشک منهدم و غرق گردیدند[/color]


[color=#0000cd]نوع و تعداد هواپیما: یک فروند اف4 ئی، رجیستر (6636)
هدف و مختصات جغرافیایی: ناوچه های عراقی در اطراف اسکله البکر
نوع و تعداد مهمات مصرفی: شلیک یک تیر موشک ماوریک و رها نمودن 3 تیر دیگر
ساعت پرواز: 0848 الی 0930
زمان رسیدن روی هدف: 0910
نتیجه ماموریت و درصد انهدام:
طبق هماهنگی هایی که با نیروی دریایی بعمل آمده بود به منطقه اسکله البکر رفته و در غرب اسکله مذکور دو ناوچه که یکی تیره رنگ و ساکن بود و دیگری به رنگ روشن و درحال حرکت بود، مشاهده نمودم.
ناوچه اول را توسط موشک هدف قرار داده و درحال گرفتن موقعیت برای حمله به شناور دوم بودم که دو فروند هواپیمای میگ دشمن به طرف ما حمله نمودند که مجبور به رها نمودن بقیه موشک ها شدم و اقدام به خروج از منطقه کردم. میگهای 23 عراقی به ما حمله کردند و به شدت به سمت هواپیمای ما تیراندازی می نمودند و موشکهای حرارتی آنها از چپ و راست هواپیمای ما عبور و به سطح آب برخورد می کردند. خوشبختانه هیچ گونه خسارتی به هواپیمای ما وارد نشد.[/color]


[color=#0000cd]نوع و تعداد هواپیما: یک فروند اف4 ئی، رجیستر (6552)
هدف و مختصات جغرافیایی: ناوچه هایی از نوع پی-6 و اوزا در اطراف اسکله البکر
نوع و تعداد مهمات مصرفی: مهماتی مصرف نشد
ساعت پرواز: 1045 الی 1126
نتیجه ماموریت و درصد انهدام:
پس از ورود به منطقه اسکله البکر با ناوچه خودی (پیکان) تماس گرفته شد و متعاقب آن تمامی منطقه اطراف اسکله های البکر و العمیه تا دهانه ام القصر گشت زنی شد ولی هدفی مشاهده نگردید. (حدود 15 دقیقه بر روی منطقه گشت زده شد.)[/color]


[color=#0000cd]نوع و تعداد هواپیما: یک فروند اف4 ئی، رجیستر (6558)
هدف و مختصات جغرافیایی: ناوچه های اوزا و پی-6 در اطراف اسکله البکر
نوع و تعداد مهمات مصرفی: 3 تیر موشک ماوریک
ساعت پرواز: 1136 الی 1228
نتیجه ماموریت و درصد انهدام:
از فراز سکوی البکر با ناوچه خودی (پیکان) با کد رمز ساسان تماس گرفته شد. از سوی ناوچه اعلام گردید در سمت 292 به فاصله 15 مایلی از اسکله البکر تعداد 3 هدف سطحی وجود دارند. پس از بررسی، 3 فروند شناور دشمن که به یقین یک فروند اوزا-2 و دو فروند ناوچه پی-6 بودند، مورد حمله قرار داده و منهدم شدند. انهدام ناوچه های مذکور توسط هواپیمای درفش6 (پوشش هوایی) و ناوچه خودی (پیکان) تایید گردید. در بازگشت تا فاصله 30 مایلی با ناوچه خودی تماس برقرار بود و حالشان خوب بود.[/color]

[color=#006400][b]توضیح: 6558، آخرین هواپیمای پشتیبانی هوایی بود که با پیکان تماس داشت. دقایقی پس از فرود این جنگنده، درساعت 1247 پیکان مورد اصابت قرار گرفته و در ساعت 1253 غرق می شود.[/b][/color]


[color=#0000cd]نوع و تعداد هواپیما: شش فروند اف4 ئی، پوشش هوایی با کد رمز درفش 1 تا 6
رجیستر (6564-6551-6650-6645-6523)
هدف و مختصات جغرافیایی: پوشش هوایی منطقه
نوع و تعداد مهمات مصرفی: کد آلرت (ترکیب موشکهای اسپارو و سایدوایندر) – مهمات استفاده نشد.
ساعت پرواز: 0605 الی 0758 – 0659 الی 0902 – 0840 الی 0940 – 0941 الی 1051 – 1043 الی 1135 – 1136 الی 1228
نتیجه ماموریت و درصد انهدام:
هواپیماهای فوق به ترتیب از ساعت 0605 صبح الی 1228 به عنوان پوشش هوایی از هواپیماهای پشتیبانی نزدیک هوایی و عملیات دریایی نیروی رزمی 421 در دهانه اروندرود، در اطراف اسکله البکر پرواز نمودند.[/color]

[b][color=#006400]نکته مهم: اگر به ساعت حضور جنگنده ها اعم از پشتیبانی نزدیک یا پوشش هوایی دقت شود، مشخص می شود که همگی تا ساعت 1228 در پایگاه فرود آمده و ناوچه پیکان در هنگام اصابت موشک و غرق شدن (1247 تا 1253) فاقد پشتیبانی و پوشش هوایی بوده است. این مسئله دلیل اصلی از دست دادن پیکان و شهادت 30 نفر از پرسنل قهرمان آن است. شهدایی که تنها پیکر دو تن از آنان یافت شد و مابقی پیکرها در اعماق خلیج فارس برای همیشه جاودانه شد.[/color][/b]







[center][b][color=#800000]ادامه عملیات هوایی پس از انهدام ناوچه پیکان – مورخ هفتم آذر[/color][/b][/center]


[color=#0000cd]نوع و تعداد هواپیما: یک فروند اف4 ئی، رجیستر (6629)[/color]
[color=#0000cd]هدف و مختصات جغرافیایی: ناوچه های اوزا و پی-6 در اطراف اسکله البکر[/color]
[color=#0000cd]نوع و تعداد مهمات مصرفی: 3 تیر موشک ماوریک[/color]
[color=#0000cd]ساعت پرواز: 1337 الی 1430[/color]
[color=#0000cd]زمان رسیدن روی هدف: 1359[/color]
[color=#0000cd]نتیجه ماموریت و درصد انهدام:[/color]
[color=#0000cd]در فاصله یک مایلی جنوب غربی اسکله البکر، یک فروند ناوچه اوزا-2 مشاهده شد که پس از یک عبور از بالای سر آن و شناسایی کامل و مشاهده گشودن آتش از طرف ناوچه به طرف هواپیما، سه موشک به آن شلیک شد که یکی از موشکها در نزدیکی ناوچه خورد و به هدف اصابت نکرد ولی دو موشک دیگر ناوچه را به آتش کشید.[/color]


[color=#0000cd]نوع و تعداد هواپیما: یک فروند اف4 ئی، رجیستر (6558)[/color]
[color=#0000cd]هدف و مختصات جغرافیایی: ناوچه های اوزا در اطراف اسکله البکر[/color]
[color=#0000cd]نوع و تعداد مهمات مصرفی: 1 تیر موشک ماوریک[/color]
[color=#0000cd]ساعت پرواز: 1500 الی 1547[/color]
[color=#0000cd]نتیجه ماموریت و درصد انهدام:[/color]
[color=#0000cd]در منطقه ای حدود 8 مایلی غرب اسکله البکر بر طبق مختصات داده شده از سوی بالگرد نیروی دریایی ( با کد رمز زیره 8) یک فروند ناوچه اوزا-1 منهدم شد که انهدام ناوچه مذکور توسط هواپیمای پوشش هوایی (با کد رمز درفش 8) تایید شد.[/color]


[color=#0000cd]نوع و تعداد هواپیما: چهار فروند اف4 ئی، درفش 7 تا 10[/color]
[color=#0000cd]رجیستر (6623 – 6624 – 6551 - 6564)[/color]
[color=#0000cd]هدف و مختصات جغرافیایی: پوشش هوایی منطقه[/color]
[color=#0000cd]نوع و تعداد مهمات مصرفی: کد آلرت (ترکیبی از موشکهای اسپارو و سایدوایندر) – دو تیر موشک سایدوایندر مصرف شد[/color]
[color=#0000cd]ساعت پرواز: 1337 الی 1430 – 1500 الی 1600 – 1627 الی 1740 – 1717 الی 1820[/color]
[color=#0000cd]نتیجه ماموریت و درصد انهدام:[/color]
[color=#0000cd]1) درفش 7 به عنوان پوشش هوایی از عملیات انهدام ناوگان دشمن و تجسس و نجات ناوچه پیکان در دهانه اروندرود پرواز نمود[/color]
[color=#0000cd]2) درفش 8 به صورت پوشش هوایی از عملیات دریایی پرواز نمود و در منطقه اطراف اسکله البکر با دو فروند هواپیمای دشمن درگیر و 2 موشک حرارتی رها نمود که براثر بدی وضعیت جوی و ابری بودن هوا از نتیجه آن اطلاعی در دست نیست.[sup]*[/sup][/color]
[color=#0000cd]3) درفشهای 9 و 10 نیز گشت زنی در منطقه را به مدت 2 ساعت انجام دادند و ماموریت در ساعت 1820 خاتمه یافت و درخواست مجددی از سوی نیروی رزمی 421 نگردید.[/color]

[color=#006400]* بنابر گزارشهای بعدی، یکی از هواپیماها سرنگون شد و دیگری در منطقه ماهشهر با آتش پدافند سقوط کرد.[/color]









[center][color=#800000][size=5][b]گزارش خلبانان پایگاه ششم شکاری بوشهر از ماموریت پشتیبانی و برقراری پوشش هوایی عملیات مروارید[/b][/size][/color][/center]
[center][color=#800000][size=5][b]مورخ هشتم آذر[/b][/size][/color][/center]



[color=#0000cd]نوع و تعداد هواپیماها: دو فروند اف 4 ئی، کد رمز بابک 1 بعنوان پوشش هوایی و کد رمز درفش 1 به عنوان پشتیبانی هوایی[/color]
[color=#0000cd]رجیستر (6636 – 6623)[/color]
[color=#0000cd]نام هدف و مختصات جغرافیایی: یک فروند ناوچه اوزا و یک فروند ناوچه تندرو در کنار اسکله البکر[/color]
[color=#0000cd]نوع و تعداد مهمات مصرفی: 2 تیر موشک ماوریک[/color]
[color=#0000cd]ساعت پرواز: 0635 الی 0747[/color]
[color=#0000cd]زمان رسیدن روی هدف: 0705[/color]
[color=#0000cd]نتیجه ماموریت و درصد انهدام:[/color]
[color=#0000cd]هواپیمای پشتیبانی هوایی (درفش1) در منطقه اطراف اسکله البکر و در ارتفاع 1500 پایی یک ناوچه سریع و کوچک و یک فروند ناوچه از نوع اوزا-1 را مشاهده نمود. ناوچه کوچک با شلیک یک موشک هدف قرار گرفت و منهدم شد. لیکن موشکی که به طرف ناوچه اوزا-1 شلیک شد به اسکله البکر در نزدیکی ناوچه مذکور اصابت کرد و به ناوچه صدمه ای وارد نشد.[/color]


[color=#0000cd]نوع و تعداد هواپیماها: دو فروند اف 4 ئی، کد رمز بابک 2 بعنوان پوشش هوایی و کد رمز درفش 2 به عنوان پشتیبانی هوایی[/color]
[color=#0000cd]رجیستر (6558 – 6650)[/color]
[color=#0000cd]نام هدف و مختصات جغرافیایی: یک فروند ناوچه اوزا در غرب اسکله البکر[/color]
[color=#0000cd]نوع و تعداد مهمات مصرفی: 2 تیر موشک ماوریک[/color]
[color=#0000cd]ساعت پرواز: 0840 الی 0930[/color]
[color=#0000cd]نتیجه ماموریت و درصد انهدام:[/color]
[color=#0000cd]یک فروند ناوچه موشک انداز اوزا-1 در قسمت غرب اسکله البکر و به فاصله تقریبی 500 پا توسط دو تیر موشک ماوریک مورد هدف قرار گرفته، منهدم و غرق شد.[/color]


[color=#0000cd]نوع و تعداد هواپیماها: دو فروند اف 4 ئی، کد رمز بابک 3 بعنوان پوشش هوایی و کد رمز درفش 3 به عنوان پشتیبانی هوایی[/color]
[color=#0000cd]رجیستر (6552 – 6523)[/color]
[color=#0000cd]نام هدف و مختصات جغرافیایی: منطقه اسکله البکر، دهانه فاو و خورعبدالله[/color]
[color=#0000cd]ساعت پرواز: 0924 الی 1004[/color]
[color=#0000cd]نتیجه ماموریت و درصد انهدام:[/color]
[color=#0000cd]مطابق هماهنگی انجام شده، با هواپیمای بابک 3 در ارتفاع 8000 پایی به طرف اسکله البکر پرواز می کردیم که بابک تماس گرفته و اظهار داشت دو هدف دارد. ضمن هماهنگی با رادار بوشهر و هواپیمای گشتی اف14 از هواپیمای ما (درفش 3) جدا شد و به سمت هدفها رفت. ما نیز به طرف دهانه فاو پرواز کردیم. پس از چند دقیقه بابک 3 اعلام کرد که موتور چپ هواپیما آتش گرفته است. به همین علت قرار شد از منطقه دور شود، اما بعد از یکی دو دقیقه مجددا اعلام کرد که موتور چپ هواپیما آتش گرفته است واز آن پس دیگر تماس نگرفت.[sup]**[/sup][/color]

[color=#006400]** هواپیمای اف4 ئی با شماره رجیستر 6523 (کد رمز بابک 3) حوالی اسکله البکر مورد اصابت قرار گرفته و سقوط میکند.[/color]








[center][color=#800000][size=5][b]تعدادی از جنگنده های شرکت کننده در عملیات مروارید[/b][/size][/color][/center]


[center][url="http://gallery.military.ir/albums/userpics/10259/6650.jpg"][img]http://gallery.military.ir/albums/userpics/10259/normal_6650.jpg[/img][/url][/center]

[center][url="http://gallery.military.ir/albums/userpics/10134/81575396874657637460.jpg"][img]http://gallery.military.ir/albums/userpics/10134/normal_81575396874657637460.jpg[/img][/url][/center]

[center][url="http://gallery.military.ir/albums/userpics/10134/iriaf_f-4e_3-6552_as_found_at_tallil_ab.jpg"][img]http://gallery.military.ir/albums/userpics/10134/normal_iriaf_f-4e_3-6552_as_found_at_tallil_ab.jpg[/img][/url][/center]

[center][url="http://gallery.military.ir/albums/userpics/10259/6623.jpg"][img]http://gallery.military.ir/albums/userpics/10259/normal_6623.jpg[/img][/url][/center]





منابع گزارشها و تصاویر:
اطلس عملیاتهای نیروی دریایی ارتش ج.ا.ا در هشت سال دفاع مقدس - مرکز پژوهشها و مطالعات راهبردی نداجا
مجموعه اسناد دفاع مقدس نداجا - مرکز اسناد دفاع مقدس نداجا
مقاله تجزیه و تحلیل جنگ دریایی ایران - دانشگاه دریایی امام خمینی (ره)
کتاب "نیروی هوایی در گذر تاریخ" - مرکز مطالعات راهبردی نهاجا
کتاب مصور "موزه دفاع مقدس نهاجا"
با تشکر ویژه از برادر [member='reza4087'] بابت عکس جنگنده ها



[center][color=#ff0000][b]کلیه حقوق برای سایت military.ir محفوظ است.[/b][/color][/center]
[center][color=#ff0000][b]هرگونه بازنشر مطالب یا تصاویر بدون ذکر آدرس این تاپیک بعنوان منبع مجاز نیست.[/b][/color][/center]




[center][b][color=#008000]----------------------------------------------------[/color][/b][/center]

[center][b][color=#008000]شادی روح شهدا هشت سال جنگ تحمیلی صلوات[/color][/b][b][color=#008000] [/color][/b][/center]

[AmirAzad 5,934]

مطلبتون بسیار عالی بود - این ناوچه های پی -6 کدومان؟ عکس یا اطلاعاتی دارید ؟

من اینو پیدا کردم که اصلا فکر نمیکنم خودش باشه

[url="http://weaponsystems.net/weapon.php?weapon=GG02%20-%20P-6%20class"]http://weaponsystems.net/weapon.php?weapon=GG02%20-%20P-6%20class[/url]

[IRINavy 6,246]

[quote name='AmirAzad' timestamp='1391803819' post='364082']
مطلبتون بسیار عالی بود - این ناوچه های پی -6 کدومان؟ عکس یا اطلاعاتی دارید ؟

من اینو پیدا کردم که اصلا فکر نمیکنم خودش باشه

[url="http://weaponsystems.net/weapon.php?weapon=GG02%20-%20P-6%20class"]http://weaponsystems...G02 - P-6 class[/url]
[/quote]
ممنونم

بله خودشه. ناوچه اژدرافکن پی6
چرا فکر میکنید نیست؟!

[worior 25,641]

مطلب زیبایی بود ، مثبت خالی فایده نداشت ؛
تشکر ،...

[AmirAzad 5,934]

[quote name='IRINavy' timestamp='1391805411' post='364089']
ممنونم

بله خودشه. ناوچه اژدرافکن پی6
چرا فکر میکنید نیست؟!
[/quote] بخاطر این مطلب

[url="http://iraqimilitary.org/forums/viewtopic.php?f=8&t=145"]http://iraqimilitary.org/forums/viewtopic.php?f=8&t=145[/url]

[IRINavy 6,246]

[quote name='AmirAzad' timestamp='1391805790' post='364092']
بخاطر این مطلب

[url="http://iraqimilitary.org/forums/viewtopic.php?f=8&t=145"]http://iraqimilitary...c.php?f=8&t=145[/url]
[/quote]

خب اینم که همونه

[quote]
[color=#000000][font='Lucida Grande', Verdana, Helvetica, Arial, sans-serif][size=3][background=rgb(219, 230, 222)]I wish to add that, according to Janes Fighting Ships 1981-1982.The Iraqi riverine force, obtained in 1961 another 6 boats for a total of 12 boats in servic with Iraqi Navy and some of their names were the following:-[/background][/size][/font][/color]

[color=#000000][font='Lucida Grande', Verdana, Helvetica, Arial, sans-serif][size=3][background=rgb(219, 230, 222)]Al Adrisi[/background][/size][/font][/color]
[color=#000000][font='Lucida Grande', Verdana, Helvetica, Arial, sans-serif][size=3][background=rgb(219, 230, 222)]Al Bahi[/background][/size][/font][/color]
[color=#000000][font='Lucida Grande', Verdana, Helvetica, Arial, sans-serif][size=3][background=rgb(219, 230, 222)]Al Shaab[/background][/size][/font][/color]
[color=#ff0000][b][font='Lucida Grande', Verdana, Helvetica, Arial, sans-serif][size=3][background=rgb(219, 230, 222)]Al Tami [/background][/size][/font][/b][/color]
[color=#000000][font='Lucida Grande', Verdana, Helvetica, Arial, sans-serif][size=3][background=rgb(219, 230, 222)]Alef[/background][/size][/font][/color]
[color=#000000][font='Lucida Grande', Verdana, Helvetica, Arial, sans-serif][size=3][background=rgb(219, 230, 222)]Al Said[/background][/size][/font][/color]
[color=#000000][font='Lucida Grande', Verdana, Helvetica, Arial, sans-serif][size=3][background=rgb(219, 230, 222)]Ramadan[/background][/size][/font][/color]
[color=#000000][font='Lucida Grande', Verdana, Helvetica, Arial, sans-serif][size=3][background=rgb(219, 230, 222)]Tareq Ben Zaiad [/background][/size][/font][/color]
[/quote]

تو یکی از منابع مقاله نوشته بود. Al Tami رو پیکان غرق کرده. ویرایش شده در بهمن 92 توسط IRINavy

[AmirAzad 5,934]

منظورم با این جملس :

Remained in service until 1975

[TALASH 8,961]

ایکاش این کوسه بوشهری در عملیات مروارید نابود میشد ولی به اون سرنوشت دچار نمیشد خیانت واقعا ناراحت کنندس!
http://gallery.military.ir/albums/userpics/10134/normal_iriaf_f-4e_3-6552_as_found_at_tallil_ab.jpg

[Arash 7,046]

هوادریا در عملیات مروارید
با حمله عراق به ايران، غرور ملي، وظيفه سربازي، غيرت و حميت در دفاع از سرزمين و ملت و ارزش‌هاي والاي فرهنگ گرانبهاي ايران اسلامي باعث شد تا به سرعت كاركنان پروازي عمق تهديد و خطرات آن را تشخيص دهند و همه كشمكش‌هايي كه با آن درگير بودند را فراموش كنند. سقوط يك فروند بالگرد AB-212 در اولين روز جنگ و شهادت خلبان شجاع و دلاور هوادريا، ناخدا عسگر محتاج و ناوبان‌يكم مصطفي عزيزي، اگرچه باعث اندوه فراوان شد، ولي چشم‌ها را باز و وجدان‌ها را بيدار كرد. به هر حال كاستي‌هاي ناشي از كاهش سطح آمادگي، كيفيت آموزش‌هاي عملياتي و جوان بودن نيروها كه جملگي مراحل آموزشي پرواز را طي مي‌كردند و يا در خارج از كشور نيمه‌تمام گذاشته بودند، وجود داشت.
در ماههاي آغازين جنگ، سكوهاي نفتي البكر و الاميه به علت موقعيت راهبردي كه داشتند به عنوان مهم‌ترين پناهگاه يكان‌هاي شناور عراق، سكوي پرواز بالگردها، سايت رادار و شنود و پدافند هوايي عمل مي‌كردند و طبيعتاً با تداوم جنگ اين نقش افزايش يافته و تحكيم مي‌شد و در نتيجه امنيت شمال خليج فارس، جزيره خارك و سكوهاي نفتي ايران و تردد در خور موسي و ساير خطوط مواصلاتي دريايي كشور با تهديد جدي مواجه بود.
مأموريت‌هاي پروازي عمليات مرواريد
در روز دوم آذر 1359 به عنوان فرمانده اسكادران ضدسطحي امريه‌اي دريافت كردم تا در ساعت 1300 همان روز دو فروند بالگرد ضدسطحي AB-212 و يك فروند بالگرد ضدزيردريايي SH-3D به مأموريت ويژه اعزام شوند. براي دريافت جزئيات مأموريت به دفتر فرماندهي رفتم. ابلاغ شد كه بايد تعدادي از نفرات و تجهيزات را در سكوي البكر پياده كنم و بر طبقه‌بندي مأموريت تأكيد بسيار شده بود.
از آنجا كه اطلاعات دقيقي از وضعيت دفاعي سكو و دِك1 پرواز آن در دست نبود، مي‌بايست امكان پياده كردن نفرات به صورت تبادل عمودي با جرثقيل بالگرد يا طناب نيز پيش‌بيني مي‌شد.
ناوبان‌يكم كوشا، كيوان شكوهي و ناوبان‌يكم ناصر سرنوشت و ناوبان سوم الفتي به هوادريا آمدند و هماهنگي‌هاي اوليه با آنان انجام شد.
سكوهاي البكر و الاميه در دهانه خور عبدالله، كاملاً در پوشش رادارهاي دشمن قرار داشتند و هواپيماهاي شكاري عراق به طور مستمر منطقه را زيرنظر داشته، فرود غافلگيرانه سه فروند بالگرد غيرمسلح كه صداي آن از پنج كيلومتر جلوتر به گوش مي‌رسيد، در جلو تيم‌هاي پدافندي، غيرعقلاني و حتي مضحك جلوه مي‌كرد و انجام آن محال مي‌نمود، چنان‌كه فرود هماهنگ شده در سكوهاي خودي نيز بعضاً با دشواري و خطراتي همراه بود.
بعد از آماده‌سازي بالگرد و بازديد دوره‌اي به اسكادران اعلام شد كه پرواز با يك ساعت تأخير انجام خواهد شد و متعاقب آن، انجام پرواز به روز بعد موكول شد و در نهايت با سه روز تمديد، ششم آذر موكول شد.
تمديد و تأخيرهاي مكرر در انجام پرواز باعث شد تعدادي از كاركنان عملياتي اسكادران به بخشي از مأموريت و نامتعارف بودن آن آگاه شوند و حفظ تركيب اوليه پروازي كه توجيه شده بودند، كمي دشوار باشد و در نهايت تيم پروازي با تركيب زير به مأموريت اعزام شد.

[center][url="http://gallery.military.ir/albums/userpics/10266/30.jpg"][img]http://gallery.military.ir/albums/userpics/10266/normal_30.jpg[/img][/url][/center]

(الف) يك فروند بالگرد AB-212
خلبان: ناوسروان حشمت‌الله معتمدي- فرمانده اسكادران پروازي
كمك‌خلبان: ناوبان‌يكم امير آشتياني
خدمه پرواز: مهناوي محمود نشاطي
مأموريت: شناسايي محل فرود، پياده كردن نفرات براي گرفتن سر پل و تخليه وسايل و تجهيزات

(ب) يك فروند بالگرد AB-212
خلبان: ناوبانيكم علي مقدم
كمك‌خلبان: ناوبان‌يكم جعفر چهره‌گشا ( دایی بنده )
مأموريت: پياده كرده تجهيزات و مهمات

(پ) يك فروند بالگرد 3D-SH
خلبان :ناوبان‌يكم همايون مجدپور
كمك‌خلبان: ناوبان‌يكم محسن افخمي
مأموريت: انجام عمليات تجسس و نجات در صورت لزوم

اجراي مأموريت
در ساعت 1430 روز ششم مهر 1359، سه فروند بالگرد يادشده با حفظ سكوت راديويي كامل و در ارتفاع 100 پايي از بوشهر به سمت گناوه پرواز كرده و از آنجا به طرف غرب و به سمت سكوي البكر ادامه مسير دادند. با نزديك شدن به منطقه، ارتفاع به حدود 50 پا كاهش يافت. برابر دستور قرار بود براي پوشش هوايي با كد ويژه، حضورمان را به هواپيماي (TOP COVER) نيروي هوايي اعلام كنيم كه تماس مقدور نشد.
هواي منطقه ابري و كمي سرد بود. با گذشت زمان بر تراكم ابر افزوده مي‌شد، ديد، نسبتاً خوب و در حدود 10 مايل بود. به‌منظور كاهش خطرپذيري براي گروه، از دو فروند بالگرد همراه خواستم در آن محل و در ارتفاع زير 10 پا با سرعت كم در دايره‌اي پشت‌سر هم دور بزنند و منتظر دستور باشند و در صورت قطع تماس يا عدم مراجعت بالگرد اول، به سكوي نوروز مراجعت كنند.
با نزديك شدن به سكو تلاش شد تا در پناه پل‌هاي رابط بين بخش‌هاي تأسيسات اصلي قرار گرفته و از ديد و تير مستقيم افراد دشمن مستقر در سكو و سلاح‌هاي آنان در امان باشيم.
كاملاً واضح بود كه امكان فرود در سكوي فرود كه قبلاً طي عمليات شهيد صفري آسيب ديده بود، وجود ندارد و به همين دليل به يكي از مجتمع‌هاي تأسيساتي نزديك شده و موازي آن قرار گرفتم، اما به دليل وجود انواع دكل و پايه چراغ‌هاي روشنايي، نزديك شدن به آن دشوار بود. بناچار در ارتفاع حدود شش پا، حدود 5/1 متر بالاتر و 5/1 متر دورتر از سكو ايستايي انجام شد و نفرات تيم عمليات ويژه با جسارت و با پرش، خود را به سكو رسانيدند و تمامي محموله‌ها هم تخليه شد. فوراً محل را ترك كرده و به بالگرد دوم اعلام كردم جهت تخليه محموله خود به همان محل تقرب كند.
بالگرد دوم بعد از نزديك شدن به سكو اعلام كرد كه تخليه تجهيزات و نفرات همراه آن مقدور نيست؛ در نتيجه دوباره به سكو برگشتم. مشاهده كردم كه نفرات پياده شده تلاش دارند با رفع موانع و علامت دادن، نزديك شدن بالگرد را تسهيل كنند. در پشت بالگرد دوم قرار گرفته و راهنمايي لازم انجام شد و وسايل تخليه شد. در اين زمان بالگرد سوم (SH-3D) به سكو نزديك شده عكس‌هايي نيز از جريان عمليات گرفت.
برابر برنامه مي‌بايست بعد از پياده كردن تيم عمليات ويژه، به بندر امام(ره) رفته سوختگيري كرده و روز بعد به بوشهر مراجعت مي‌كرديم. در اين هنگام بارش باران اندكي شديد شد و ديد هم كاهش يافت و سايت رادار بوشهر ابتدا با كد و سپس به صورت كشف، چندين بار اخطار كرد: هواپيماهاي عراقي بالاي سر شما هستند، مواظب باشيد! همين اخطار، مجدداً توسط پست فرماندهي نيروي رزمي 421 تكرار شد، ولي ارتفاع پايين، ديد كم، بارش باران و تاريكي هوا، پوشش كافي براي بالگردها ايجاد كرده بود.
حدود 10 دقيقه بعد از دور شدن از سكو، خدمه بالگرد به من اعلام كردند: تيم عمليات ويژه به دليل زياد بودن تجهيزات و محدوديت جا، يك دستگاه راديو را در زير صندلي قرار داده بودند و در هنگام پياده شدن به دليل تعجيل در تخليه و نامتعارف بودن نحوه كار، راديو را جا گذاشته و به احتمال زياد در سكوي دشمن فاقد راديو هستند و تماس آنان با يكان‌هاي خودي و با پست فرماندهي قطع خواهد بود.
حدود يك دقيقه مردد بودم. برگشت به سكو با خطرات مضاعفي همراه بود و حدود 15 مايل با آن فاصله داشتم، به غير از وضعيت جوي و تاريكي هوا، سوخت كم، ناشي از دو بار رفت و آمد خارج از برنامه مزيد بر علت شده بود. از طرف ديگر در صورتي كه همين يك دستگاه راديو در اختيار تيم عملياتي قرار نمي‌گرفت، مأموريت با قطع تماس و احتمالاً شكست مواجه مي‌شد.
بناچار براي سومين بار به سكو برگشتم (بالگردهاي همراه در همان محل، ايستايي انجام دادند). به محلي كه نفرات پياده شده بودند نزديك شدم. افراد را ديدم كه پناه گرفته‌اند. با جابه‌جايي‌اي كه انجام گرفت، امكان نزديك شدن بالگرد مقدور شد. در حالي كه فقط يك‌سوم قسمت جلوي بالگرد بر روي لبه سكو و تمام قسمت بدنه و دم آن بر روي دريا بود، راديو تحويل نفرات خودي شده در اين زمان مشاهده كردم كه نفر عراقي توسط تيم اعزامي دستگير شده است. با اشاره خواستند كه او را سوار بالگرد كنند تا به بوشهر ببريم. سوار شدن او بسيار دشوار بود، با تهديدي كه نسبت به وي انجام مي‌شد و ياري كمك خلبان و گرفتن يكي از آنتن‌ها و كندن آن و لق كردن يكي ديگر از پايه، آنتن‌هاي سكو به داخل بالگرد آورده شد. وضعيت ظاهري و رفتار اسير عراقي مؤيد اين امر بود كه نامبرده افسر و احتمالاً فرمانده سكو مي‌باشد.
حضور افسر عراقي، كمبود سوخت بالگرد AB-212، بارش باران و تاريكي هوا و نياز به بازجويي سريع از افسر عراقي همه و همه باعث شد مسير پرواز را به سمت سكوي اردشير تغيير دهيم. فقدان وسايل كمك ناوبري در بندر امام براي پرواز شب نيز از دلايل ديگر اخذ اين تصميم بود.
اسير عراقي جوان و با بدني عريان، ورزيده به نظر مي‌رسيد. با توجه به اينكه هيچ‌گونه سلاح گرمي به همراه نداشتيم و خدمه پرواز داراي جثه‌اي لاغر بود، احتمال مي‌رفت كه اسير عراقي عكس‌العمل دفاعي از خود بروز دهد. به همين دليل از كمك خلبان خواستم از پشت فرامين جدا شده نزد اسير عراقي رفته و با كمك خدمه او را در كنار درب كشويي اصلي بنشانند و كمربند ايمني هم به او ندهند تا به محض هرگونه اقدام، مبادرت به گردش تند كرده تا تعادل او بر هم بخورد، ولي اسير مزبور از سرعت زياد، ارتفاع كم و هواي سرد همراه با باد شديد كه از درب اصلي وارد مي‌شد و از عريان بودن خود بسيار ناراحت بود. خدمه و كمك خلبان از او دلجويي كرده سيگار به وي تعارف كردند. نامبرده با احتساب چندين مورد رفت و برگشت، بالگردها را حدود شش تا هشت فروند تصور كرده و نفرات پياده شده را بسيار زيادتر از تيم اعزامي مي‌دانست.
با توجه به اينكه در سكوي اردشير تنها براي يك فروند بالگرد امكان سوختگيري وجود داشت بالگردها به نوبت به صورت روشن در هوايي كه تقريباً تاريك شده بود اقدام به سوختگيري كردند. در زمان سوختگيري چند لحظه‌اي به انگليسي با اسير عراقي صحبت كردم. با وي دست دادم و اداي احترام نظامي كردم و گفتم كه در امنيت كامل مي‌باشد. درخواست داشت كه برايش لباس تهيه كنم كه از سرپرست سكو بعد از چانه‌زني و امضا كردن رسيد، يك دست لباس دريافت كرده و به افسر عراقي دادم تا بپوشد.
در ساعت 1845 سه فروند بالگرد به صورت پرواز جمع در بوشهر به زمين نشستيم. در ابتداي باند، بالگرد حامل اسير يادشده را متوقف و وي را تحويل دژبان منطقه داديم و شبانه نامبرده را پس از بازجويي‌هاي اوليه با هواپيما به تهران منتقل كردند.
عمليات تجسس و نجات در دريا
با اعلام مورد اصابت قرار گرفتن و سپس غرق شدن ناوچه قهرمان پيكان در مورخه هفتم آذر 1359 عمليات تجسس و نجات آغاز شد. در ساعت 1430 دو فروند بالگرد SH-3D به فرماندهي ناوسروان حسنعلي امامي، فرمانده اسكادران ضدزيردريايي يكي پس از ديگري به منطقه اعزام شدند.
به علت حضور تعداد زيادي واحد‌هاي عراقي در محل و شليك راكت به سوي بالگرد‌ها امكان ايستايي و انجام تبادل بسيار دشوار بود. در هنگام بالا آوردن ناوبان‌يكم شهيد كوشا، نامبرده كه بي‌حال بوده قادر به حفظ تعادل و نگهداري خود در حلقه بالابر نشد و به‌محض جدا شدن از آب مجدداً در آب افتاد. ناوبان‌يكم سرنوشت دوباره نامبرده را درحلقه بالابر قرار داد. وضعيت كوشا بسيار وخيم و نااميدكننده بود. بالگرد در تلاش براي بالا آوردن ناوبان‌يكم سرنوشت بود كه مستقيماً با هواپيماي عراقي روبه‌رو شد و بناچار عمليات نيمه‌تمام ماند و دستور ترك منطقه به بالگردها داده شد. بالگرد بعدي نيز دو نفر ديگر را از آب گرفت.
در ساعت 1530 دو فروند بالگرد SH3D- ديگر از هوادريا پرواز كردند تا به منطقه بروند، اما در نزديكي جزيره خارك به‌علت درگيري شديد در منطقه به آنها نيز دستور بازگشت داده شد و عمليات تجسس و نجات تا روشنايي فردا متوقف شد.
در صبح روز هشتم آذر 1359 با پوشش مناسب هوايي و منهدم شدن تعداد زيادي از واحدهاي شناور و پروازي دشمن، شرايط براي اعزام بالگردها آماده‌تر شد و طي همين روز به‌طور مستمر و مداوم بالگردها به منطقه اعزام شدند و تعداد زيادي از نفرات ايراني و عراقي از جمله ناوبان‌يكم سرنوشت كه تا اين زمان با حفظ روحيه، زنده مانده بودند را نجات دادند.
آخرين مرحله تجسس و نجات در روز نهم آذر 1359 انجام شد، آخرين بالگرد اعزامي به منطقه حدود 20 جليقه نجات را درآب بررسي كردند كه همگي خالي بودند. در فاصله دورتر يك نفر عراقي از آب نجات يافت و يك جنازه عراقي نيز از آب گرفته شد. پس از آن عمليات تجسس و نجات پايان يافت.
بعد از عمليات مرواريد تا پايان جنگ بالگردهاي هوادريا علاوه بر عمليات تجسس و نجات و گشت و شناسايي سكوها ويكان‌هاي شناور، عمليات مقابله به مثل عليه شناورهاي تجاري و نفتكش‌ها، اسكورت كاروان و ... بدون استثنا هر روز در پروازهاي گشت و شناسايي در اطراف سكوهاي البكر و الاميه و بويه ورودي اروند‌رود حضور مستمر و مداوم داشتند، به‌نحوي كه تازمان پذيرش قطعنامه 598 به‌جز در موارد محدودي، بالگردهاي سوپر فرلون عراقي كه از فرانسه دريافت شده بودند، هيچ بالگرد عراقي قادر به نزديك شدن حتي تا 20 مايلي سكوي البكر و الاميه نشد.
تهيه و تنظيم: دفتر پژوهش‌هاي نظري و مطالعات راهبردي نداجا
ناخدايكم خلبان بازنشسته حشمت‌ا... معتمدي

[IRINavy 6,246]

[quote name='TALASH' timestamp='1391831915' post='364114']
ایکاش این کوسه بوشهری در عملیات مروارید نابود میشد ولی به اون سرنوشت دچار نمیشد خیانت واقعا ناراحت کنندس!
[url="http://gallery.military.ir/albums/userpics/10134/normal_iriaf_f-4e_3-6552_as_found_at_tallil_ab.jpg"]http://gallery.milit...t_tallil_ab.jpg[/url]
[/quote]

تلاش جان منظورت رو متوجه نمیشم!؟

-----------------------------------------

آرش جان ممنون.
مطلب مهمی بود.
اگه تاپیک جداگانه ای براش میزدی بهتر میشد.

[TALASH 8,961]

خوب همانطور که میدونید این جنگنده بعدها بوسیله خائنین به عراق برده شد و این عکس هم در پایگاه طلیل عراق گرفته شده

[Arash 7,046]

[quote name='IRINavy' timestamp='1391883148' post='364227']

آرش جان ممنون.
مطلب مهمی بود.
اگه تاپیک جداگانه ای براش میزدی بهتر میشد.
[/quote]

خواهش میکنم
هم گفتم تایپیک جدا بزنم ، هم گفتم حالا که شما همچین تایپیک خوبی در مورد عملیات مروارید زدین ، گفتم همینجا بذارم تا پراکندگی مطلب اتفاق نیفته و یه تایپیک جامع در مورد عملیات مروارید بشه

حالا هر طور مدیران صلاح بدونن

[Arash 7,046]

این همه صحبت های جناب کیسان در رابطه با موضوع تایپیک

[quote]
من هم مثل اکثر دوستان همیشه فکر می کردم مقصر غرق شدن ناوچه پیکان نیروی هوایی بود الان هم از هر کسی در نیروی دریایی سوال کنید همین پاسخ را می دهد در انجمن قبل از جناب اقای عقاب سپید کوه در خواست کردم که در مورد نتایج تحقیقاتتان در مورد علت غرق ناوچه پیکان بفرمایید ایشان در پاسخ فرمودندکه چیزی نگویم بهتر است چون باعث دلخوری بین نیروها می شود (پس ایشان هم نیروی دریایی را مقصر می دانند)
من از پدر سوال کردم که این موضوع حقیقت دارد و گفت نه مقصر ما بودیم
قضیه از این قرار بود که حدود ساعت 7.30 دقیقه صبح روز 7 اذر ماه نیروی رزمی 0421 به ناوچه پیکان دستور لغو عملیات و برگشت به بوشهر را می دهد جناب همتی فرمانده ناوچه پیام را به تکاوران اعلام می کند ولی می گوید به علت وجود چند شناور عراقی در منطقه تقاضای پوشش هوایی شده و منتظر امدن اف 4 ها هستیم و بعد از ان اسکله را ترک می کنیم تکاوران هم از فرصت استفاده کرده و باقی اسکله را که پاکسازی نشده بود پاکسازی کرده و قبل از ورود هواپیماها خودی به داخل ناوچه باز گشتند حدود ساعت 9.15 از طرف هواپیماها به ناوچه اعلام شد که منطقه پاکسازی شده و می توانند حرکت کنند اما ناوچه به دلایلی حرکت نکرد ( من به دلایل اشاره نمی کنم ولی همین اشتباه در صدر اسلام باعث شکست پیامبر در یکی از جنگهایش شد) و قرار شد در حدود ساعت 11 بسمت بوشهر حرکت کند که باز هواپیماها برای پوشش وارد منطقه شدند ولی باز پیکان حرکت نکرد تا اینکه در ساعت حدود 12.30 دقیقه با وجود اینکه ناوچه دشمن در دهانه خور عبدالله با چشم غیر مسلح قابل رویت بود اسکله را به سمت بوشهر ترک کرد ناوچه پیکان در زمان ترک اسکله فاقد موشک هارپون و حتی گلوله توپ 76 بود (ناوچه پیکان دو موشک هارپون یکی در 16 ابان و دیگری در 7اذر ماه شلیک کرد)

شاید اینجا جایش نباشد ولی نیروی هوایی قبل از شلیک به ناوچه تیران (متعلق به نیروی دریایی) از عملیات نیروی دریایی سوال کرد که ایا شناوری در منطقه دارد که پاسخ انها خیر بود و اف 4 تیران را هدف قرار داد ولی در مورد هدف قرار دادن دو ناوچه دیگر ظاهرا اشتباه نیروی هوایی بوده یا حداقل بنده تا حالا مدرکی بر بی گناهی نیروی هوایی نیافتم ( منظور از گناه همان اشتباه است)
جناب سرهنگ مازندرانی عزیز و بزرگوار هم در مورد اشتباه نیروی دریایی و هدف قرار دادن هواپیما های نیروی هوایی قبلا توضیح مفصلی داده اند

[/quote]

[IRINavy 6,246]

[quote]
[color=#282828][font=tahoma, helvetica, arial, sans-serif][size=3][right][background=rgb(247, 247, 247)]من هم مثل اکثر دوستان همیشه فکر می کردم مقصر غرق شدن ناوچه پیکان نیروی هوایی بود الان هم از هر کسی در نیروی دریایی سوال کنید همین پاسخ را می دهد در انجمن قبل از جناب اقای عقاب سپید کوه در خواست کردم که در مورد نتایج تحقیقاتتان در مورد علت غرق ناوچه پیکان بفرمایید ایشان در پاسخ فرمودندکه چیزی نگویم بهتر است چون باعث دلخوری بین نیروها می شود (پس ایشان هم نیروی دریایی را مقصر می دانند)[/background][/right][/size][/font][/color]
[/quote]

آن چیزی که حقیقت ماجراست، جداشدن پیکان از اسکله و حرکتش به سمت بوشهر، بدون وجود پوشش هوایی است. که حقیر در متن اشاره کردم. ولی اینکه واقعا مقصر کیست؛ پیدا کردنش کار سختیه. بنظرم هر دو مقصر هستند. وقتی اشتباهی بر اثر ناهماهنگی باشد؛ هردو مقصرند و نمی شود یکی را مقصر دانست و دیگری را نه.

[quote]
[color=#282828][font=tahoma, helvetica, arial, sans-serif][size=3][right][background=rgb(247, 247, 247)]ناوچه پیکان در زمان ترک اسکله فاقد موشک هارپون و حتی گلوله توپ 76 بود (ناوچه پیکان دو موشک هارپون یکی در 16 ابان و دیگری در 7اذر ماه شلیک کرد)[/background][/right][/size][/font][/color]
[/quote]
متاسفانه کمبود هارپون در طول جنگ یکی از بزرگترین مشکلات نیروی دریایی ما بود. و گرنه با ذخیره کاقی موشک هارپون میتوانست خیلی بهتر عمل کند.

[quote]
[color=#282828][font=tahoma, helvetica, arial, sans-serif][size=3][right][background=rgb(247, 247, 247)]شاید اینجا جایش نباشد ولی نیروی هوایی قبل از شلیک به ناوچه تیران (متعلق به نیروی دریایی) از عملیات نیروی دریایی سوال کرد که ایا شناوری در منطقه دارد که پاسخ انها خیر بود و اف 4 تیران را هدف قرار داد [/background][/right][/size][/font][/color]
[/quote]
همانطور که اشاره فرمودند؛ متاسفانه اشتباه پایگاه ششم در مورد تیران این بوده که به جای پرسیدن از نیروی رزمی 421 یا منطقه دوم بوشهر (که همسایه همدیگر بودند) از پست فرماندهی نداجا در تهران سوال کرده. و سبب وقوع ماجرای غم انگیز تیران شده. این مطلب در نامه جناب ناخدا مدنی نژاد به فرماندهی نیرو به صراحت آمده است.

-----------------------------------------------------------------------
از وقتی که فرزند محترم شادروان الفتی چه برای این تاپیک و چه تاپیک ناوشکن پلنگ گذاشتند و مواردی رو بیان فرمودند و به غنای تاپیکها کمک کردند، صمیمانه سپاسگزارم.

[AmirAzad 5,934]

قرار بود کسی از تیران حرفی نزنه فکر کنم

[url="http://www.military.ir/forums/topic/25264-%d9%86%d8%a7%d9%88%d9%87%d8%a7%db%8c-%da%a9%d9%84%d8%a7%d8%b3-%da%a9%db%8c%d9%88%d8%a7%d9%86-%d9%86%db%8c%d8%b1%d9%88%db%8c-%d8%af%d8%b1%db%8c%d8%a7%db%8c%db%8c-%d8%ac%d8%a7%d8%a7"]http://www.military.ir/forums/topic/25264-%d9%86%d8%a7%d9%88%d9%87%d8%a7%db%8c-%da%a9%d9%84%d8%a7%d8%b3-%da%a9%db%8c%d9%88%d8%a7%d9%86-%d9%86%db%8c%d8%b1%d9%88%db%8c-%d8%af%d8%b1%db%8c%d8%a7%db%8c%db%8c-%d8%ac%d8%a7%d8%a7[/url]