رزمندگان اسلام با اجراي عمليات ثامن‌الائمه (ع)، طي نبرد 2 روزه با متجاوزان عراقي توانستند 150 كيلومتر از خاك كشورمان و آبادان را باز پس گيرند. «حصر آبادان بايد شكسته شود» اين فرماني بود كه در چهاردهم آبان 1359 توسط فرماندهي كل قوا حضرت امام خميني (ره) خطاب به نيروهاي مسلح به ويژه ارتش جمهوري اسلامي ايران صادر شد. بر اساس اين فرمان لشكر 77 خراسان، عمليات ثامن‌الائمه (ع) را در ساعت يك بامداد روز 5 مهر با رمز «نصر من‌الله و فتح‌ قريب» آغاز كرد و در تاريخ 7 مهر 1360 بعد از 2 روز نبرد موفقيت آميز به پايان رساند. آتش پشتيباني و هماهنگي بين نيروها و سرعت عمل فوق‌‌العاده باعث شد كه در 24 ساعت نخست عمليات، اهداف اصلي به تصرف ارتش اسلام در آيد. طراحي، فرماندهي و اجراي عمليات توسط نيروي زميني ارتش با شركت و همكاري 15 گردان سپاه پاسداران و نيروي هوايي صورت پذيرفت. اين عمليات با هدف شكستن حصر آبادان، در منطقه شرق رودخانه كارون اجرا شد كه تصرف و تأمين ساحل شرق رودخانه كارون با آزاد‌سازي 150 كيلومتر مربع از زمين‌هاي خودي، خارج شدن آبادان از محاصره طبق فرمان امام (ره)، كشته و زخمي شدن 3 هزار نفر از عراقي‌ها و به اسارت در أمدن يك هزار و 656 نفر، انهدام 90 دستگاه تانك و نفربر، 100 دستگاه انواع خودرو، سرنگوني 3 فروند هواپيما و يك فروند بالگرد دشمن، به غنيمت گرفتن 100 دستگاه تانك، 60 دستگاه نفربر، 3 دستگاه لودر و توپ و 50 دستگاه انواع خودرو از دستاوردهاي اين عمليات بود. امير سرتيپ 2 خلبان ابراهيم محمد‌زاده در ارتباط با عمليات ثامن الائمه (ع) مي‌گويد: با نزديك شدن زمان عمليات، نياز بود خلبانان براي آشنا شدن به منطقه رزم از محورهاي تك، پدهاي تخليه مجروحان و از مسيرهاي پروازي بازديد و شناسايي كنند. به همين منظور مسئولان عمليات، ليدر تيم‌هاي پروازي و خلبانان بالگردهاي 214 همراه با افسر عمليات لشگر 77 چند روزي در محورهاي مختلف از قرارگاه‌هاي تاكتيكي تيپ‌ها و يگان‌هاي مستقر در خط شناسايي لازم را انجام دادند. وي ادامه مي‌دهد: همكاري تنگاتنگ خلبانان و مسئولان پايگاه كرمان با لشگر 77 در آن روزها سبب شده بود تا اخوت و برادري نزديك‌تري بين مسئولان 2 يگان به وجود بيايد. در اين رهگذر با سرگرد روح‌الله سروري، افسر عمليات لشگر 77 خراسان، سرگرد منوچهر صابريان، افسر تطبيق آتش‌ها و سرهنگ علي صديق‌زاده، رئيس ركن سوم لشگر آشنا شديم. امير سرتيپ 2 خلبان هوانيروز بيان مي‌كند: سرگرد روح‌الله سروري افسري بسيار خوش برخورد، با نزاكت و با صلابت نظامي‌گري و مسلط به امور بود كه به سرعت مورد توجه خلبانان جوان قرار گرفت. همين روحيات خوب وي سبب شد تا خلبانان همكاري بسيار خوبي در مأموريت‌هاي پروازي با وي داشته باشند. وي خاطرنشان مي‌كند: با پايان شناسايي‌ها، اعلام آمادگي هوانيروز، فراهم شدن ملزومات رزم، پاي كارآمدن يگان‌هاي ارتش و سپاه پاسداران سرانجام روز موعود همان 5 مهر 1360فرا رسيد و با روشن شدن هوا و شروع پرواز تيم‌هاي آتش و بالگردهاي تخليه مجروح، از قرارگاه تاكتيكي اعلام شد كه دشمن در منطقه تيپ يك لشگر 77 خراسان با داشتن يك دكل ديده‌باني بلند بر منطقه تيپ تسلط پيدا كرده است و با هدايت آتش توپخانه و تانك‌هاي خود، پيشروي نيروهاي خودي را كند كرده است. به همين منظور به هوانيروز مأموريت داده شد با موشك ماوريك، دكل ديده‌باني را منهدم كند. امير سرتيپ 2 محمدزاده اضافه مي‌كند: پس از توجيه و پيدا كردن موقعيت دقيق دكل ديده‌باني در روي نقشه عملياتي، به پرواز درآمديم. بعد از عبور از روي نيروهاي خودي به تانك‌هاي در حال مقاومت نيروهاي عراقي برخورد كرديم. كبراهاي همراه تيم، با آتش كشيدن تعدادي از تانك‌ها و خودروهاي دشمن، توجه آنان را به خود جلب كردند و من هم با شرايط به وجود آمده دكل ديده‌باني را پيدا كردم و با شليك دقيق يك فروند موشك ماوريك، سكوي ديده‌باني را كاملاً منهدم كرده و موشك دوم را نيز به طرف يك دستگاه تانك شليك كردم. با انهدام سكوي ديده‌باني و تعدادي از تانك‌ها و كشته شدن تعداد زيادي از نيروهاي در حال مقاومت دشمن، نيروهاي خودي با گرفتن روحيه‌اي مضاعف از خاكريزهاي دشمن عبور كرده و به پيشروي خود ادامه دادند. سرهنگ خلبان مهدي مدرس با بيان خاطره‌اي از عمليات ثامن‌الائمه (ع) اين چنين مي‌گويد: روزي كه به درستي تاريخ آن يادم نيست، حسين خرازي از طريق لشكر 77 خراسان درخواست يك تيم آتش كرده بود. در اجراي دستور 2 بالگرد كبرا به خلباني من، ستوان نژادتقي و يك فروند بالگرد 214 به خلباني ستوان پارسي تعيين شد؛ در اتاق كار آنها روي نقشه توجيه شديم. قضيه از اين قرار بود كه چون بر اثر طغيان آب كارون و احتمالاً پمپاژ آب به قسمتي از ساحل، دور رودخانه كارون تبديل به درياچه‌اي شده بود و در زير پاي اين درياچه يعني در جنوب سيل بند، يگان‌هاي عراقي استقرار داشتند. برادران تصميم داشتند با تخريب سيل بند، آب را در زير پاي نيروهاي دشمن رها كنند. از اين جهت از ما خواستند كه مقدار 400 كيلو مواد منفجره TNT با يك قايق و تعدادي از بچه‌ها را به آن سوي رودخانه ببريم تا پس از حمل آن به وسيله قايق به حوالي ديواره سد، شكافي در آن ايجاد كرده و با قرار دادن مواد منفجره، آنجا را منفجر سازند. وي مي‌افزايد: روز بعد نيز پس از اجراي مأموريت، برادران را به شرق كارون بازگردانيم؛ بحث‌هاي زيادي بود، تعدادي مي‌گفتند اين عمليات، شدني نيست. به هر حال عملياتمان را انجام داديم. قايق و 400 كيلو TNT و پرسنل مربوطه را جناب پارسي به آن طرف آبگرفتگي حمل كرد و به همراه نژادتقي به عنوان اسكورت حركت كرديم. سرهنگ خلبان هوانيروز بيان مي‌كند: در منطقه‌اي كه انتخاب كرده بودند، قايق به آب انداخته شد. بالگرد 214 مشغول تخليه پرسنل و بار بود كه توپخانه‌ ارتش عراق شروع به تيراندازي كرد. نژادتقي جهت هدف‌يابي به سوي آنها پرواز كرد تا درگير شود اين در حالي بود كه 2 توپ ضد هوايي از دور به سوي ما تيراندازي مي‌كنند. به سوي آنها رفتم و آماده شدم براي شليك، تيراندازي آنها به صورت رگبار به طرف ما مي‌آمد و چون گلوله رسام نيز داشت كاملاً مي‌ديدم كه گلوله‌ها از چپ و راستمان رد مي‌‌شوند در حين پرواز متوجه شدم كه روي خشكي هستيم و يگاني از عراق در منطقه است، به سمت هدف در منطقه حسينيه گردش كرديم. يگان تقريباً در يك كيلومتري ما بود اگر گلوله‌اي به ما اصابت نكرد، لطف خدا بود زيرا من يك هدف 12متري بودم، به مجرد اينكه با آنها روي يك خط قرار گرفتيم 2 راكت رها كرده و يكسري 20 ميليمتري تيراندازي كردم. وي ادامه مي‌دهد: زماني كه ستوان طايفه رستمي گفت «خورد وسطشان، پرسنل شروع به فرار كردند». متوجه شدم روي يك گردان عراقي هستيم؛ همه بدون استثناء فرار مي‌كردند.. من نيز در ارتفاع 4 الي 5 متري زمين پرواز مي‌كردم؛ هر لحظه امكان داشت به سيم‌هاي ارتباطي آنها كه روي ديرك‌هاي 2 تا 5/2 متري سوار شده بود، برخورد كنم. سرهنگ مدرس خاطرنشان مي‌كند: كمك خلبان دائماً هشدار مي‌داد كه مواظب باش ملخ پرواز به سيم نخورد، ملخ به زمين نخورد، به دكل نخورد. من گردش‌هاي خيلي گودي مي‌كردم. 2 راكت رها كردم و به گروه اعلام كردم كه روي عراقي‌ها هستم، سريع‌تر خود را برسانيد. لحظاتي بعد نژاد‌تقي در حاشيه گردان داد مي‌زد «نزن اينها رو بذار ببريمشان» بالگرد 214 نيز به ما محلق شد. نژادتقي كه ليدر تيم بود به 214 گفت بنشين وسط اينها، 214 وسط گردان نشست. وي اضافه مي‌كند: كروچيفش از بالگرد بيرون پريد ابتدا يك اسلحه برداشت و دويد به طرف يك سنگر، ديدم با ته قنداق به پشت چند نفر زده و آنها را به طرف 214 هدايت مي‌كند. يك مرتبه آتش توپخانه دشمن شروع شد، نحستين گلوله‌اي كه در منطقه اصابت كرد 214 بلند شد. 30 تا 40 درجه جهتش تغيير پيدا كرد. در فاصله كمي نشست. 5 نفر عراقي را سوار كرد و سريعاً حركت كرد. مهماتم تمام شده بود. به نژادتقي گفتم «گفت تو برو من ترتيبش را مي‌دهم». سرهنگ مدرس مي‌گويد: به مجرد اينكه حركت كرديم صداي آقاي پارسي را شنيدم كه مي‌گفت «اينجا تنها كروچيف من اسلحه دارد اگر 5 نفر كه دستشان باز است حمله كنند و اسلحه را از او بگيرند تكليف من چيست؟» من سريع خود را به او رساندم و به خلبان گفتم «ما را به آنها نشان بده» به هر ترتيب پهلو به پهلوي 214 در پرواز بودم؛ لحظات حساسي بود؛ اگر اسرا با يك هجوم اسلحه را مي‌گرفتند، مي‌توانستند هليكوپتر را هم اسير كنند. وي ادامه مي‌دهد: عدم انجام اين كار نشانگر آن بود كه آنها از اينكه اسير شده‌اند ناراحت نبودند؛ به هر تقدير آن روز توانستيم 5 اسير از عراق گرفته و تحويل ركن دوم لشكر بدهيم. منبع: كتاب حماسه‌هاي ماندگار هوانيروز

عملیات حصر آبادان تاریخ عملیات: نوامبر 1980 الی سپتامبر 1981 مکان: آبادان، استان خوزستان، جنوب غرب ایران نتیجه: پیروزی ایران، حصر آبادان توسط عراق اشغالگر شکسته شد! طرفین جنگ: ایران و عراق فرمانده طرفین: شهید مصطفی چمراه فرماندهی رزمندگان ایرانی و صدام حسین فرماندهی کل قوای اشغالگر عراقی را برعهده داشت. توان: تعداد رزمندگان ایرانی نامعلوم، در طرف دیگر 20.000 نفر متجاوز عراقی و 600 فروند تانک؛ 4.500 نفر سرباز عراقی و 200 فروند تانک دیگر بعنوان نیروی کمکی! تلفات: تلفات طرفین نامشخص است، ولی احتمال می رود به عراقی ها خسارات سنگینی وارد شده باشد. نقشه عملیات در سپتامبر 1980 صدام حسین رییس جمهور عراق اقدام به یک حمله غافلگیرکننده بصورت گسترده به اراضی ایران کرد، نقشه اولیه عراق حمله به جزیره آبادان بود، در نتیجه یک لشکر زرهی را فراخواند تا از اروند رود که در نزدیکی خارک قرار دارد بگذرد، و راهی که از بغداد بطرف بصره می رود، سپس بسوی جنوب منتهی می شود را ادامه داده و شهرهای خرمشهر و آبادان را تصرف کند. آین لشکر شامل 500 الی 600 فروند تانک همراه با 20.000 نفر سرباز و تعدادی نیروی وِیژه برای همراهی آنان بود. نبرد در سوم نوامبر نیروهای عراقی به شهر آبادان واقع در استان خوزستان رسیدند. مقاومت ایرانی ها بسیار قدرتمند بود، و فرماندهان عراقی ناچار تقاضای نیروی کمکی کردند. با پشتیبانی یک لشکر زرهی تحلیل رفته با قوای تقریبی 4.500 نفر سرباز و 200 فروند تانک اعزام شدند تا آبادان را قطع کرده و شهر را از شمال شرق مورد محاصره قرار دهند. این دو لشکر عراقی با تعداد نامعلومی از نیروهای ایرانی مواجه شدند. منابع موجود احتمال می دهند؛ تیپی که به تنهایی از خرمشهر دفاع می کرده توسط دو گروه از سربازان ذخیره عملیاتی که در شمال واقع بودند پشتیبانی می شدند. محاصره اگرچه عراقی ها توسط نیروهای سپاه پاسداران دفع شدند، ولی آنها موفق شدند آبادان را از سه جهت محاصره کرده و قسمتی از شهر را اشغال کنند؛ ولی نتوانستند بر مقاومت سخت ایرانی ها چیره شوند و قسمت هایی از شهر که تحت کنترل ایرانی ها بود توسط قایق ها آذوقه رسانی مجدد شد. عراقی ها برای چندین ماه به محاصره ادامه دادند، ولی هرگر موفق به تصرف آبادان نشدند. بیشتر قسمت های شهر که پالایشگاه نفت هم شامل آن می شد خسارات بدی دید و یا بطور کامل توسط بمباران و محاصره عراقی ها تخریب شد. دلیل آن که این نبرد را یک پیروزی می نامند چنین است، زیرا نیروهای ایرانی، عراقی ها را مجبور به شکست محاصره در تاریخ سپتامبر 1981 نمودند. منبع: [align=left]http://stinet.dtic.mil/cgi-bin/GetTRDoc?AD=ADA241169&Location=U2&doc=GetTRDoc.pdf[/align]

هدف از انجام عمليات « مسلم بن عقيل » تصرف همه ارتفاعات مشرف بر شهر " مندلي " عراق بود . اين منطقه با توجه به توقف و ناكامي در عمليات " رمضان " در شرق بصره و شيوه اي كه براي حمله از مناطق كوهستاني اتخاذ شده بود ، انتخاب گرديد تا نقاط قوت و ضعف نيروهاي هر دو طرف براي جنگ كوهستاني به دست آيد . هدف دوم تامين مرزهاي جبهه مياني ، آزاد سازي بخشي از خاك ايران و پس زدن عراق از غرب شهر " سومار " بود . اين عمليات با همكاري سپاه و ارتش و با رمز « يا ابا الفضل العباس » در تاريخ 9 مهرماه 1361 به اجرا در آمد . در مرحله نخست ، نيروهاي ايراني به خوبي پيش رفتند و در مرحله بعدي از سرعت پيشرويشان كاسته شد و عليرغم پا تك هاي سنگين دشمن ، سرانجام مواضع فتح شده تثبيت گرديد . در اين عمليات كه مدت هفت روز و در 2 مرحله انجام شد ، 150 كيلومتر مربع از خاك ايران آزاد و حدود 30 كيلومتر مربع از خاك عراق تصرف شد . نيروهاي خودي ضمن تامين دشت سومار ، روي ارتفاعات " كيسكه ، كهنه ريگ مستقر و بر تنگه هاي مرزي مسلط شدند . شهر مندلي نيز در ديد و تير رس آنان قرار گرفت و امكان پيشروي به عمق خاك عراق فراهم و آسان شد . نيروهاي عراقي در جريان اين عمليات و پاتك هاي خود تعدا 4275 تن كشته و زخمي به جا گذاشت . همچنين يك دستگاه رادار ، يك دستگاه ردياب صوتي توپخانه ، 3 دستگاه بولدوزر و بولدوزر « دي – 8 » و چند قبضه توپ 100 ميليمتري آنان به غنيمت نيروهاي ايراني در آمد و 79 دستگاه تانك و نفربر از جمله چند دستگاه تانك پيشرفته ، 20 دستگاه خودرو ، 3 دستگاه لودر و 3 قبضه كاتيوشا به همراه 7 فروند هواپيماي دشمن منهدم و ساقط شد . نام عمليات : مسلم بن عقيل ( ع ) زمان اجرا : 9/7/1361 مدت اجرا : 7 روز مكان اجرا : سومار در جبهه مياني جنگ رمز عمليات : يا ابا الفضل العباس ( ع ) تلفات دشمن : 4275 نفر كشته ، زخمي و اسير ارگان هاي عمل كننده : سپاه و ارتش اهداف عمليات : تصرف همه بلندي هاي مشرف به شهر مندلي عراق و تامين مرز جبهه مياني و آزاد سازي بخشي از خاك ايران به همراه پس زدن دشمن از غرب شهر سومار قابل توجه علاقه مندان به عمليات هاي 8 سال دفاع مقدس

سلام امروز صبح در مراسم صبحگاه ستاد مشترک از یه خلبان کبرا که یه میگ23 رو زده بود تقدیر شد. برام خیلی جالب بود . کسی اطلاعاتی در این مورد نداره؟

آخرين‌ عمليات‌ جنگ‌ در محور جنوبي‌ نبرد پس‌ از تقويت‌ دوباره‌ ارتش‌ عراق‌ توسط‌ حاميان‌ غربي‌ صدام‌ و هزينه‌هايي‌ كه‌ كشورهاي‌ عربي‌ خليج‌ فارس، صرف‌ حمايت‌ از رژيم‌ عراق‌ در رويارويي‌ با ايران‌ مي‌كردند، قواي‌ مسلح‌ اين‌ كشور دست‌ به‌ تهاجماتي‌ قابل‌ توجه‌ در محورهاي‌ جنوبي‌ جنگ‌ زدند. در حالي‌ كه‌ ايران‌ آماده‌ مي‌شد تا قطعنامه‌598 سازمان‌ ملل‌ را به‌ عنوان‌ معاهده‌اي‌ براي‌ پايان‌ جنگ‌92 ماهه‌ تحميلي‌ بپذيرد، نيروهاي‌ دشمن‌ با پيشروي‌ در خطوط‌ ايران‌ و حتي‌ اشغال‌ برخي‌ مناطق، وضعيت‌ فوق‌العاده‌اي‌ را به‌ وجود آوردند. اين‌ در حالي‌ بود كه‌ بسيج‌ عمومي‌ مردم‌ براي‌ تهاجمات‌ مجدد ارتش‌ صدام‌ در حد بالايي‌ بود و مي‌بايست‌ امتيازاتي‌ را كه‌ رژيم‌ عراق‌ قصد داشت‌ با قبول‌ حالت‌ نه‌ صلح، نه‌ جنگ‌ از ايران‌ بگيرد، پس‌ گرفته‌ مي‌شد. بنابراين‌ سياست‌ و اين‌ تاكتيك، عمليات‌ «بيت‌المقدس‌7 »- كه‌ يك‌ عمليات‌ ويژه‌ در نوع‌ خود بود- به‌ منظور پس‌ زدن‌ دشمن‌ از اين‌ سوي‌ خطوط‌ بين‌المللي‌ در منطقه‌ عمومي‌ «شلمچه» خرمشهر و در نخستين‌ ساعات‌ بامداد23 خردادماه‌1367 با رمز «يا اباعبدالله7)») آغاز شد. رزمندگان‌ اسلام‌ در قالب‌ چندين‌ گردان‌ بسيجي‌ با فرماندهي‌ نيروي‌ زميني‌ سپاه‌ پاسداران‌ انقلاب‌ اسلامي، توانستند شماري‌ از يگان‌هاي‌ ويژه‌ و آماده‌ دشمن‌ را متلاشي‌ نمايند و علاوه‌ بركشته‌ و زخمي‌ و اسير نمودن‌20400 تن‌ از نيروهاي‌ دشمن، يك‌ فروند هواپيما را ساقط‌ و60 دستگاه‌ تانك‌ و نفربر زرهي،40 قبضه‌ توپ،200 دستگاه‌ خودروي‌ نظامي‌ و چندين‌ زاغه‌ مهمات‌ دشمن‌ را منهدم‌ سازند و شمار بالايي‌ از تجهيزات‌ و ادوات‌ نظامي، چند قبضه‌ توپ‌ و تعدادي‌ زاغه‌ بزرگ‌ مهمات‌ دشمن‌ را به‌ غنيمت‌ خود درآورند. نام‌ عمليات: بيت‌ المقدس‌7 زمان‌ اجرا3/23 /1367 تلفات‌ دشمن‌ (كشته، زخمي‌ و اسير) : 20400 رمز عمليات: يا ابا عبدالله‌ الحسين7 مكان‌ اجرا: منطقه‌ عمومي‌ شلمچه‌ در شمال‌ شرقي‌ خرمشهر - محور جنوبي‌ جنگ‌ ارگان‌هاي‌ عمل‌كننده: نيروي‌ زميني‌ سپاه‌ پاسداران‌ انقلاب‌ اسلامي‌ اهداف‌ عمليات: پس‌ زدن‌ دشمن‌ از خاك‌ ايران‌ و مقابله‌ با ترفند تجاوزات‌ دوباره‌ ارتش‌ عراق

با سلام و عذر خواهی فراوان به همه دوستان به خاطر این تاخیر چند ماهه در شرح عملیات های دفاع مقدس . امروز دوباره عملیات دیگری رو در این تاپیک قرار خواهم داد ، البته ممکنه از این به بعد تعدادی از عملیات ها تکراری باشه و اون هم به خاطر اینکه قبل از این یکی از دوستان به نام mm1368 تعدادی از عملیات ها رو توضیح داده بودند ولی چون روایت ها مختلف هستند ، بنده هم تمامی عملیات ها رو توضیح خواهم داد و امروز هم نوبت به عملیات والفجر 4 رسید ... دشت وسیع و دره « شیلر» میان شهر مرزی « بانه » و « مریوان » با فرورفتگی خاصی که از خاک عراق به داخل ایران دارد ، در گذشته و در تاریخ جنگ تحمیلی منطقه مهمی به شمار می رفت . بلندی های « سورن ، سورکوه و کانی مانگا » در دهانه این دشت قرار دارند . چگونگی انجام عملیات عملیات والفجر 4 در سه مرحله و با هدف وصل این بلندی ها به یکدیگر در خط خودی ، از روز 27 مهرماه 1362 به مدت 33 روز در منطقه جبهه شمالی « سلیمانیه و پنجوین » انجام شد . حمله ساعت 24 و با رمز « یا الله ... با الله ... یا الله » در منطقه ای به وسعت صدها کیلومتر مربع آغاز شد . نیروها در دو محور بانه و بلندی های « لری ، گرمک ، کنگرک » و در محور مریوان و بلندی های پنجوین به نام « زله ، مارو و خلوزه » به پیشروی پرداختند . در مرحله دوم پس از گذشت دو روز از مرحله نخست ، بلندی های سورن و کانی مانگا و چندین نقطه دیگر آزاد شد ، اما بر اثر پاتک های دشمن روی قله های کانی مانگا ، برخی از مناطق دست به دست شد و نهایتا در اشغال دشمن باقی ماند . مرحله سوم عملیات روز 2 آبان ماه 1362 به اجرا درآمد . سپاه پاسداران تنها با 25 گردان وارد عمل شد و در مجموع 1000 کیلومتر مربه شامل 300 کیلومتر مربع از اراضی ایران و 700 کیلومتر مربع از اراضی عراق آزاد شد و معابر نفوذی گروهک های نفوذی ضد انقلاب به داخل ایران در دره شیلر مسدود گردید . این عملیات را 8 تیپ و دو گردان از سپاه و 1 لشکر پیاده از ارتش به انجام رساندند . فرآیند این عملیات ، تصرف پیشرفتگی دشت شیلر ، شهر و پادگان پنجوین و گرمک عراق و تسلط بر 13 شهر و روستای عراق ، همراه با 19000 تن کشته و زخمی و اسیر و نابودی ده ها گردان و گروهان کماندویی و مخصوص دشمن بود . دستاورد دیگر این عملیات خارج ساختن شهر مریوان از زیر دید و تیر دشمن و فراهم سازی مقدمات عملیات بعدی در استان سلیمانیه عراق بود . تلفات دشمن با انجام این عملیات 200 تن از رزمندگان اسلام از اسارت افراد ضد انقلاب بیرون آمدند . ارتش عراق در طول این عملیات 10 فروند هواپیما ، یک فروند هلیکوپتر ، بیش از 90 دستگاه تانک و نفربر زرهی ، 200 دستگاه خودرو و انبوهی از سلاح و مهمات خود را از دست داد و 5 دستگاه تانک و نفربر ، 10 دستگاه لودر و بولدوزر ، 200 دستگاه خودرو سبک و سنگین ، 20 قبضه سلاح ضد هوایی سام 7 ، مقداری وسایل مخابراتی ، مهمات و سلاح های سبک و سنگین از دشمن به غنیمت نیروهای ایرانی در آمد. در این عملیات سردار علی رضاییان فرمانده قرارگاه مقدم حمزه سدالشهدا در منطقه به شهادت رسید . خلاصه عملیات نام عملیات : والفجر 4 زمان اجرا : 27/7/1362 مدت اجرا : 33 روز مکان اجرا : منطقه شمالی شهر پنجوین عراق در جبهه شمالی جنگ رمز عملیات : یا الله ... یا الله ... یا الله تلفات دشمن : 19000 نفر کشته ، زخمی و اسیر ارگان های عمل کننده : سپاه و ارتش اهداف عملیات : آزاد سازی بخشی از میهن اسلامی و ارتفاعات مهم منطقه ، تصرف پیشرفتگی دشت شیلر ، مسدود ساختن راه ورود گروهک های ضد انقلاب که از طریق دشت شیلر انجام می شد ، تصرف پادگان پنجوین و گرمک عراق و خارج ساختن مریوان از زیر دید و تیر دشمن قابل توجه علاقه مندان به عمليات هاي 8 سال دفاع مقدس

عمليات مطلع الفجر ؛ يا مهدي ادركني عمليات مطلع الفجر از سلسله عمليات هاي " دوره آزادسازي " به شمار مي رود كه در منطقه " گيلان غرب " و " شياكوه " و با هدف آزادسازي ارتفاعات غرب شهر گيلان غرب در جبهه مياني صورت پذيرفت . خط خودي در جبهه مياني به اهميت جبهه جنوب نبوده و توسط ستاد سپاه منطقه 7 غرب كشور و قرارگاه ارتش اداره مي شد . عراق نيز بالا ترين توان ماشين جنگي خود را در جبهه جنوب به كار مي گرفت . بنابراين استعدادي كه در اين عمليات از آن بهره گرفته شد ، به اندازه عمليات جنوب نبود . حمله با رمز « يا مهدي ادركني » در 20 آذرماه 1360 و با فرماندهي و همكاري مشترك سپاه و ارتش اجرا شد و به آزادسازي موقت بلندي هاي " شياكوه " و " بر آفتاب " انجاميد . ولي پاتك هاي سنگين عراق و نبود پشتيباني و حمايت كافي از نيروها ، به دليل فاصله چشمگير خط مقدم با خطوط عقبه ، موجب شد تا پس از 17 روز مقاومت و حفظ مناطق آزاد شده ، بار ديگر اين مناطق به اشغال دشمن در آيد . در اين گير و دار " غلامعلي پيچك " فرمانده محور " تنگه كورك " و معاون عمليات ستاد سپاه منطقه 7 غرب كشور به شهادت رسيد . با اين وجود در طي چندين روز درگيري ، شماري از بلندي هاي منطقه و روستاهاي اشغال شده از دشمن ، پس گرفته و پاكسازي شد كه مهمترين آنها دشت گيلان غرب ، تنگه حاجيان ، روستاهاي « كمار ، گور سفيد و چوار » بودند . علاوه بر اين 2 فروند هواپيما ، 1 فروند هليكوپتر و شماري از ادوات سنگين و نيمه سنگين و 14 گردان از نيروي مخصوص دشمن منهدم و تعداد 2150 تن از نيروهاي بعثي كشته ، زخمي و اسير شدند . نام عمليات : مطلع الفجر زمان اجرا : 20/9/1360 مكان اجرا : گيلان غرب و شياكوه – جبهه مياني رمز عمليات : يا مهدي ادركني تلفات دشمن : 2150 كشته ، زخمي و اسير ارگان هاي عمل كننده : سپاه و ارتش اهداف عمليات : آزادسازي بلنديهاي غرب شهر گيلان غرب و شياكوه قابل توجه علاقه مندان به عمليات هاي 8 سال دفاع مقدس

پس از عملیات والفجر مقدماتى، بار دیگر شرایط جنگ به نحوى مطرح شد که به نظر مى رسید با افزایش توانایى هاى نظامى دشمن، بدون تغییرات اساسى در شیوه نبرد، ادامه جنگ مشکل خواهد بود. از این رو، تا رسیدن به آن نقطه لازم بود روند عملیات ها ادامه یافته تا از رکود جبهه به مدت زیاد جلوگیرى شود. بدین ترتیب، پس از بحث و بررسى مناطق مختلف مقرر شد، عملیات هاى والفجر ،۲ ۳ و ۴ انجام شود. مهم ترین مسأله اى که در این عملیات ها مورد نظر بود، به کارگیرى نیروى اندک، دادن تلفات کم و جلوگیرى از وارد شدن ضربه اساسى به توان یگان ها و تضمین موفقیت عملیات بود. اهداف عملیات: عملیات والفجر ۲ در منطقه پیرانشهر، در حد فاصل بین ارتفاعات قمطره و تمرچین، با اهداف زیر تدارک دیده شد: ۱- انهدام نیروى دشمن و گرفتن اسیر.۲- تجزیه نیروى دشمن.۳- تصرف ارتفاعات سرکوب منطقه.۴- تصرف پادگان حاج عمران و تسط بر شهر چومان مصطفى موقعیت طبیعى و اهمیت منطقه: پادگان حاج عمران در موقعیتى سوق الجیشى واقع شده است؛ بدین ترتیب که از شمال به ارتفاعات چنارستان و کلاشین، از جنوب به ارتفاعات بسیار مرتفع سکران و کدو و از شرق به ارتفاعات تمرچین و شهر مرزى پیرانشهر، و از غرب به تنگه دربند و شهر چومان مصطفى عراق، محدود مى شود.آنچه بر اهمیت منطقه و ضرورت تصرف آن مى افزود، اساساً تبعات بعدى آن بود که قسمتى از آن چنین است: ۱- تسلط بر تردد ضدانقلاب و کنترل آن.۲- ایجاد تسهیلات و پشتیبانى از اکراد مسلمان و مبارز عراقى.۳- فراهم سازى امکان گسترش عملیات نامنظم در خاک عراق ۴- حفظ پیرانشهر از هرگونه تهاجم و تجاوز نیروهاى عراقى.۵- زمینه سازى نزدیکى بیشتر به شهر و تأسیسات نفتى کرکوک موقعیت دشمن در منطقه دشمن در سراسر منطقه، سه رده خط پدافندى داشت که هر رده آن پوشیده از موانع و استحکامات بود و همچنین استعداد دشمن در حدود ۲ تیپ پیاده و یک گردان زرهى، به عنوان نیروى درگیر و یک تیپ پیاده و آتشبار مختلف و مجموعاً ۳۰ یگان در منطقه بود. مأموریت و طرح مانور مبناى طرح مانور، عملیات تک دورانى (دور زدن دشمن) بود تا بدین وسیله هرگونه فرصت عکس العمل از دشمن گرفته شود، بدین ترتیب که ۴ گردان سمت راست و ۳ گردان سمت چپ وارد عمل مى شدند و پس از دور زدن ارتفاعات، در تنگه دربند الحاق مى نمودند و نهایتاً پاکسازى به طور کامل انجام مى پذیرفت. سازمان رزم و نحوه ادغام نیروهاى سپاه و ارتش بدین شکل بود که مجموعاً ۱۶ گردان از سپاه و ۶ گردان پیاده و یک گردان مکانیزه از نیروى زمینى ارتش در عملیات شرکت داشتند.همچنین پشتیبانى عملیات از سوى هوانیروز، با توجه به موقعیت منطقه و صعب العبور بودن ارتفاعات پیش بینى شد. شرح عملیات در ساعت ۱ بامداد روز ۲۹/۴/،۶۲ عملیات والفجر ۲ با رمز «یا الله» آغاز شد. قسمتى از نیروهاى خودى ۲۴ ساعت قبل از آغاز تک، به منظور دور زدن دشمن، از خط عزیمت خود حرکت نمودند و پس از ۲ ساعت راهپیمایى موفق شدند خود را به مناطق تعیین شده رسانده، براى شروع عملیات اعلام آمادگى کنند.به رغم این که نیروها پس از ۲ ساعت تأخیر در تمامى محورها، با دشمن درگیر شدند، لیکن پیشروى قابل توجهى صورت گرفت. اما از آن جا که دشمن بر ارتفاعات سرکوب منطقه تسلط داشت، آتش شدید توپخانه اش عملاً مانع از تکمیل و دستیابى به تمامى اهداف عملیات شد، به طورى که همچنان ارتفاعات «کینگ»، ،۲۵۱۹ «بردسر» و «دربند» را در اختیار داشت. در ادامه عملیات در صبح روز ۳/۵/،۶۲ روستاى رایات به دست نیروهاى خودى تصرف شد و ضمن محاصره چند روستاى دیگر، گمرک جاده پیرانشهر-حاج عمران آزاد گردید. همچنین پس از آن که نیروهاى خودى بر قسمتى از ارتفاعات ۲۵۱۹ تسلط یافتند، دشمن طى دو نوبت به ارتفاعات یاد شده پاتک نمود که در نوبت اول مجبور به عقب نشینى شد و در نوبت دوم توانست بر قسمتى از آن تسلط یابد. اما پس از آن که هوانیروز امکان یافت که نیروهاى خودى را تدارک کند، مابقى نیروهاى دشمن پاکسازى شدند و بدین ترتیب ارتفاعات ۲۵۱۹ به طور کامل به تصرف نیروى خودى درآمد. همچنین دشمن در تاریخ ۵/۵/،۶۲ با ۱۶ فروند هلیکوپتر و با استفاده از هلى برد به یال ارتفاعات کلو حمله کرد که در پى آن ۶ فروند هلى کوپتر خود را از دست داد. یکى از این هلیکوپترها مملو از نیرو بود. نیروى دشمن که در پاتک ها شرکت داشتند، مجموعاً تیپ ۶۶ نیروى مخصوص، تیپ ۵ و تیپ ۹۱ پیاده و نیز تیپ ۱۱۳ و ۴۳۳ پیاده کوهستانى را شامل مى شد. دستاورد و نتایج عملیات عملیات حاج عمران، با آزادسازى ۲۰۰ کیلومترمربع از خاک دشمن و تسلط بر قسمتى از ارتفاعات سرکوب منطقه، به پایان رسید. طى این عملیات، مناطق زیر به تصرف نیروهاى خودى درآمد: پاسگاه مرزى تمرچین عراق، پادگان حاج عمران، گمرک مرزى، سلسله ارتفاعات «کلو» و قله استراتژیک (۳۰۰۰ مترى) آن، ارتفاعات ۲۵۱۹ (گردمند)، «سرسول»، ««آزادى» ۳۷۰۰ «سلمان»، ۲۴۰۰ «شیوه کارتا»، «بردزرد»، همچنین آزادسازى روستاهاى زینو «ممى خلان»، «رایات»، «شیوش»، «خوارو»، «میوتان بالا» و میوتان پایین، از نتایج این عملیات بود. تسلط رزمندگان اسلام بر شهر چومان مصطفى و حومه آن نیز قسمت دیگرى از دستاوردهاى این عملیات محسوب مى شد. تلفات دشمن و غنائم مجموع کشته ها و زخمى هاى دشمن به بیش از ۴ هزار نفر رسید، ۲۰۰ نفر به اسارت گرفته شدند و نزدیک به ۵۰ پایگاه دشمن منهدم و یا تصرف گردید. همچنین از مقر تیپ ۹۱ که مأمور حفظ پادگان و منطقه بود مدارک و اسناد بیشمارى به دست آمد که حاکى از روابط عمیق گروهک هاى کومله و دمکرات با حکومت عراق بود.در میان غنائم، چندین قبضه توپ ۱۲۲ م. م، بیش از ۲۰ دستگاه تانک، ده ها دستگاه تفنگ ۱۰۶ با ماشین، انواع مختلف ادوات و نیز مقدار معتنابهى سلاح و مهمات، که از انبار پادگان حاج عمران به دست آمده بود، به چشم مى خورد. تهیه و تدوین: روابط عمومى مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ ساجد-سایت جانع دفاع مقدس

عمليات پل نادري : درسي سنگين براي آينده جنگ در نخستين روزهاي هجوم سراسري ارتش عراق به خطوط مرزي ايران ، عمليات پل نادري صورت گرفت . طي اين حمله محدود كه در روز 23 مهرماه سال 59 به منظور رويارويي و عقب راندن دشمن تا پشت خط مرزي آغاز شد ، سه تيپ پياده و يك گروهان زرهي از ارتش از غرب شهرهاي دزفول و انديمشك ، در محور جنوبي جنگ وارد عمل شدند . ولي عليرغم پيش بيني فرماندهان نيروي زميني ارتش ، اين يورش پيروزي قابل توجهي به بارنياورد . در عمليات پل نادري پيش بيني شده بود با بيرون راندن دشمن از غرب رودخانه كرخه ، حفاظت از مرز بين المللي تامين گردد . همچنين در نظر بود با پيشروي به سوي منطقه (( حلفاييه و چزابه )) عقبه نيروهاي عراقي در اين مناطق و شهرهاي بستان و سوسنگرد بسته شود كه در نتيجه اين محاصره احتمالي ، مناطق مذكور نيز از اشغال دشمن خارج شود . اما ضعف در برآورد و طراحي عمليات سبب ناكامي نيروهاي خودي شد . نام عمليات : پل نادري زمان اجرا : 23/7/1359 مكان اجرا : محور جنوبي جنگ در غرب شهرهاي دزفول و انديمشك ارگان هاي عمل كننده : نيروي زميني ارتش ج . ا اهداف عمليات : بيرون راندن دشمن از غرب رودخانه كرخه و تامين مرز بين المللي مقدمه : شرحي بر عمليات هاي دفاع مقدس

سلام خدمت همه دوستان ... راستش این چند روزه اصلا نیتی برای قرار دادن تاپیک جدید نداشتم اما بنا به دلایلی و بعد از صحبت هایی که با دوست خوبم آرمانی انجام شد انگیزه این کار در من ایجاد شد ... باز هم از ایشون تشکر میکنم سه ماه پس از انجام عملیات ناموفق والفجر مقدماتی ، عملیات « والفجر 1 » در منطقه شمال غربی فکه تا بلندی های « حمرین » طرح ریزی شد . در ساعت 22 و 10 دقیقه 20 فروردین ماه 1362 با رمز « یا الله - یا الله - یا الله » حمله یگان های سپاه و ارتش به فرماندهی سرهنگ علی صیاد شیرازی ( فرمانده وقت نیروی زمینی ارتش ) آغاز شد . از زمان عملیات ثامن الائمه که به شکست حصر آبادان انجامید ، تا آغاز عملیات والفجر یک همواره برای در هم کوبیدن خط دشمن و گرفتن فرصت عکس العمل از آنها از تاریکی شب و ساعات استراحت نیروهای آنان بهره گرفته می شد ، اما در این عملیات روش « هجوم در پوشش آتش تهیه » برای در هم کوبیدن دشمن برگزیده شد . بر این اساس عملیات با اجرای آتش انبوه توپخانه شروع شد . 60 هزار گلوله توپ بر مواضع عراقیها فرو ریخت و این تا آن زمان بی سابقه بود . البته شمن نیز با 100 گلوله به استقبال توپهای ایرانی آمد . موقعیت منطقه عملیاتی والفجر بیشتر تپه ماهور ( تپه های کوتاه ) بوده و بلندی های مهم آن از 180 متر تجاوز نمی کند و در منطقه جنوب شرقی کوه های حمرین قرار دارد . قرارگاه « خاتم الانبیاء » عملیات را از دو محور شمالی و جنوبی به فرماندهی قرارگاه « کربلا » در جناح راست و قرارگاه « نجف » در جناح چپ پیش می برد . در این عملیات 8 لشکر از سپاه پاسداران و 2 لشکر ، 3 تیپ و یک گردان از نیروی زمینی ارتش ایران و به عبارت دیگر 30 گردان از ارتش و 80 گردان از سپاه مشارکت داشتند . هر دو جناح کار پیشروی را تا سحر گاه فردا و تا اعلام دستور توقف به خوبی انجام دادند . از صبح همان روز تا پایان ششمین روز عملیات ، عراق بارها دست به پاتک زد و چندین مرتبه بلندی ها منطقه در دست طرفین رد و بدل شد ، اما نیروهای خودی توانستند اهداف به دست آمده را تثبیت کرده و حالت پدافند به خود بگیرند . در پایان این عملیات تعداد 6750 تن از نیروهای دشمن کشته ، زخمی و اسیر شدند و 98 دستگاه تانک و نفربر زرهی منهدم ، 5 فروند چرخبال ساقط و سه واحد 550 نفری « جیش الشعبی » ، سه گردان کماندویی و 4 گردان مکانیزه آسیب دید . همچنین بخشی از بلندی های « حمرین » ، چندین روستا در حاشیه رودخانه « دویرج » و پاسگاه مرزی « پیچ انگیزه » آزاد شد که در مجموع 150 کیلومتر وسعت را در بر می گرفت . نام عملیات : والفجر 1 زمان اجرا : 20/1/1362 مدت اجرا : 6 روز مکان اجرا : شمال غربی فکه در جبهه میانی رمز عملیات : یا الله – یا الله – یا الله تلفات دشمن : 6750 نفر کشته ، زخمی و اسیر ارگان های عمل کننده : سپاه و ارتش اهداف عملیات : سرکوب نیروهای دشمن و باز پس گیری مناطق تحت اشغال قابل توجه علاقه مندان به عمليات هاي 8 سال دفاع مقدس

عمليات والفجر مقدماتي : رويارويي با تمام تجربيات دشمن عمليات والفجر مقدماتي با هدف تصرف پل « غزيله » و سپس پيشروي به سوي شهر العماره در عراق طرح ريزي شده بود . البته انجام عمليات دسترسي به اين مه را آسان جلوه مي داد . در اين عمليات 48 گردان از سپاه و 16 گردان از ارتش به مصاف 80 گردان از عراق رفتند . در ساعت 21 و 30 دقيقه 18 بهمن ماه 1361 رمز عمليات از قرارگاه خاتم الانبياء به گوش رزمندگان مستقر در خطوط فكه رسيد :« يا الله يا الله يا الله » . حمله از سه محور آغاز شد و نيروها در تاريكي مطلق شب به منظور شكستن خطوط دفاعي دشمن پيش رفتند . نكته قابل ملاحظه در اين عمليات ، موانع ايذايي ، استحكامات ، كانال هاي عميق و متعدد و وجود ميدان هاي مين فراوان و گوناگون دشمن در دشت هاي رملي و خشك بود كه عراق طي چند ماه كوشش آنها را فراهم آورده چيده بود . اين عوامل سبب كندي حركت يگانهاي خودي شده و در نتيجه با وجود شكسته شدن خط دشمن نيروها به هم ملحق نشده و همانجا در عمق موانع خطوط دشمن موضع گرفتن . اين موضوع با روشنايي سپيده دم مشكل را دو چندان كرد . عراقيها هر آنچه از عمليات رمضان و حمله هاي مشابه درس گرفته بودند ، از جمله لايه هاي تو در تو و پيچيده دفاعي در عمليات والفجر مقدماتي ( فكه ) به كار بستند . از آنجا كه انجام اين حمله با روزهاي دهه فجر سال 1361 مقارن شده بود ، پيش بيني مي شد اين عمليات در سرنوشت جنگ تاثير گذار باشد ، ولي چنين نشد و پسوند " مقدماتي " بر عمليات والفجر گذاشته شد . در آستانه اين عمليات « غلامحسين افشردي » معروف به حسن باقري فرمانده اطلاعات و عمليات قرارگاه خاتم الانبياء و فرمانده نيروي زميني سپاه و چند تن ديگر از جمله « مجيد بقايي » فرمانده قرارگاه كربلا در حين شناسايي در كمين نيروهاي عراقي گرفتار شده و به شهادت رسيدند . در اين عمليات بيش از 80 دستگاه تانك و نفربر ، 120 دستگاه خودرو و تعداد زيادي سلاح سبك و نيمه سنگين و 5 فروند هواپيما منهدم و 4620 تن از نيروهاي دشمن كشته و زخمي شدند . نام عمليات : والفجر مقدماتي زمان اجرا : 18/11/1361 مكان اجرا : منطقه عمومي فكه رمز عمليات : يا الله يا الله يا الله تلفات دشمن : 4620 نفر كشته و زخمي ارگان هاي عمل كننده : سپاه و ارتش اهداف عمليات : تصرف پل " غزيله " و پيش روي به سوي شهر العماره عراق قابل توجه علاقه مندان به عمليات هاي 8 سال دفاع مقدس

مقدمه تصرف ناقص اهداف جناح چپ در عملیات والفجر 10، که به استمرار حضور دشمن در این جناح انجامید، موجب گردید عملیات دیگری به منظور ترمیم این نقیصه انجام شود. هدف عملیات تکمیل و تامین جناح چپ منطقه عملیاتی والفجر 10 موقعیت منطقه منطقه مورد نظر برای عملیات، منطقه‌ای کوهستانی است که از شمال به دریاچه دربندیخان و شاخ تمورژیان، از جنوب به دشت مرتکه و ارتفاعات شاخ خشیک و بمو، از شرق به رودخانه زیمکان و کوه بیزل، از غرب به سد دربندیخان و ارتفاعات قاشتی منتهی می‌گردد. مهمترین ارتفاعات و عوارض این منطقه عبارتند از: شاخ سورمر، شاخ شمیران، برددکان، دریاچه دربندیخان و دشت تولبی. ارتفاعات مذکور بر اکثر جاده‌های ارتباطی و عقبه خودی و دشمن در منطقه تسلط دارند. استعداد دشمن منطقه عملیاتی که در حوزه استحفاظی سپاه یکم قرار داشت، توسط لشکر 36 پیاده، که تیپ‌های 602، 238، 106 و یک گردان تانک و یک گردان کماندویی را تحت امر خود داشت، پدافند می‌شد. یگان‌های تقویت این لشکر نیز به هنگام عملیات بیت المقدس - 4 عبارت بودند از: تیپ‌های 38 و 506 پیاده، 50 زرهی، 68 نیروی مخصوص و گردان مستقل 7 حراست مرزی. سازمان رزم خودی نیروی زمینی سپاه پاسداران ماموریت اجرای عملیات را به قرارگاه فتح واگذار کرد و سازمان رزم به شکل زیر طراحی شد: قرارگاه فتح لشکر 27 محمدرسول‌الله(ص) با 6 گردان پیاده لشکر 57 ابوالفضل(ع) با 5 گردان پیاده لشکر 10 سیدالشهدا(ع) با 9 گردان پیاده تیپ مستقل 18 الغدیر با 3 گردان پیاده طرح عملیات فلش‌های عملیات از شمال به جنوب طراحی شده بود؛ به طوری که نیروهای خودی به پشت دشمن هدایت می‌شدند. به این ترتیب، یگان‌های عملیاتی می‌بایست ضمن شکستن خط و تامین ساحل دشمن، ارتفاعات شاخ سورمر، شاخ شمیران، برددکان و دشت تولبی را تصرف و تامین کنند. شرح عملیات به رغم اقداماتی همچون پرتاب منور و گلوله باران منطقه توسط دشمن، که بیانگر هوشیاری او بود، پس از رخنه نیروهای غواص و انتقال نیروهای تک‌ور به ساحل دشمن، عملیات در ساعت 1 بامداد 5/1/67 با رمز مبارک "یا اباعبدالله‌(ع)" آغاز شد. پیچیدگی زمین و جود کمین‌های متعدد در شیارها و ارتفاعات، پیشروی نیروها را کند می‌کرد. حدود ساعت 4 با شدت گرفتن درگیری، سرعت پیشروی یگانها نیز افزایش یافت. در حالی که از جبهه خودی خبر می‌رسید نیروها در حال تصرف ارتفاعات شاخ شمیران و نیز پاکسازی دشت تولبی هستند، اخبار شنود از آشفتگی دشمن حکایت داشت؛ به نحوی که شنیده می‌شد نیروهای عراقی به طور مکرر اعلام می‌کنند که در محاصره نیروهای ایرانی قرار گرفته‌اند. با روشنایی صبح، هواپیماهای خودی وارد عمل گردیده و محل تجمع و جاده مواصلاتی دشمن را بمباران کردند. حدود ساعت 10 نیروهای تک‌ور ضمن جنگ تن به تن با نیروهای عراقی در شاخ شمیران، به پاکسازی این ارتفاعات مبادرت ورزیدند. با استقرار نیروها در شاخ شمیران، نیروهای عراقی که در یال‌های سمت چپ این ارتفاعات و و نیز ارتفاعات شاخ سورمر مقاومت می‌کردند، متزلزل شده و تعدادی تسلیم و تعدادی هم متواری شدند. مقارن ظهر، پاتک‌های دشمن از چندین محور به سمت شاخ شمیران آغاز شد، لیکن با وجود تعداد کم نیروهای مستقر در این ارتفاعات، این پاتک‌ها ناکام ماند. همچنین، گزارش می‌شد که دشمن از ساحل دشت تولبی و از طرف برددکان در حال اعزام نیروهای کمکی به منطقه است. در ساعت 14 اعلام شد که شاخ سورمر نیز به تصرف درآمده و بیش از 100 تن از قوای دشمن اسیر شدند. نیروهای عراقی ضمن وارد آوردن فشار زیاد به دو محور دشت تولبی و شاخ شمیران، عقبه خودی را به شدت مورد هجوم آتش کاتیوشا و توپخانه و نیز بمباران شیمیایی قرار می‌داد. در نتیجه، منطقه به مواد شیمیایی الوده شد و یگان‌های عملیاتی سازمان خود را از دست داده و توانشان رو به ضعف نهاد. برهم زدن سازمان دشمن و پدافند در ارتفاعات مقابل شاخ شمیران از جمله اهداف مهمی بود که موجب شد فرماندهی قرارگاه فتح با وجود خستگی مفرط یگان‌ها، ادامه عملیات در شب دوم را در دستور کار خود قرار دهد. در این مرحله، نیروها می‌بایست ضمن عمل روی ارتفاعات برددکان و پاکسازی و پیشروی در دشت تولبی، خطی را در امتداد یال‌های برددکان به طرف ساحل دریاچه تامین نماید. در حالی که نیروهای خودی جهت انجام مرحله دوم عملیات آماده می‌شدند، در ساعت 00:30 بامداد 6/1/67 عراق پس از گلوله‌باران شیمیایی عقبه یگان‌های خودی در ارتفاعات تمورژنان، از سه محور به سمت شاخ شمیران پاتک کرد و با اجرای آتش سنگین و دقیق روی جاده چم سراژین، آن را کاملاً مسدود نمود و امکان کمک رسانی به نیروهای در خط را به صفر رساند. تا نزدیک صبح نیز تعدادی از مواضع خودی در پایین شاخ شمیران در اختیار دشمن قرار گرفت که با حمله قوای خودی، این مواضع مجدداً به تصرف درآمد. به این ترتیب، در حالی که ادامه عملیات در شب دوم میسر نشده بود، فرماندهی عملیات با در نظر گرفتن کمبود نیرو و اوضاع ناشی از بمباران‌های شیمیایی دشمن، فرمان پدافند مناسب و قوی از شاخ شمیران را صادر کرد. نتایج عملیات - تصرف کامل ارتفاعات شاخ شمیران و شاخ سورمر - تصرف قسمتی از دشت تولبی و ارتفاعات برددکان - کشته و زخمی شدن حدود 5000 تن و به اسارت درآمدن 498 تن از نیروهای دشمن - انهدام بیش از 15 تانک و نفربر و 50 خودرو - اغتنام 11 تانک، 54 خمپاره، یک دستگاه مهندسی، 5 قبضه سلاح پدافند هوایی، 14 تیربار، یک دستگاه خودرو حامل تفنگ 106 و دو قبضه آرپی‌جی - یازده. منبع

مقدمه: عمليات كربلاي 2از جمله عملياتهايي است كه درقالب عمليات متوسط رزمندگان اسلام دسته بندي شده و در اواخر سال چهارم جنگ انجام شد. از جمله ويژگي هاي مهم اين عمليات حضور يك گردان از اسيران داوطلب عراقي درزير مجموعه تيپ 9 بدر در اين عمليات است كه به نوبه خود براي اولين بار در طول جنگ اين اتفاق افتاد. دومين ويژگي شهادت شهيد محمود كاوه فرمانده لشكر ويژه شهدا كه آوازه شجاعت و دلاور مردي آن زبانزد همگان بود. لذا به منظور توجه بيشتر به اين دو خصوصيات عمليات دو گزارش مستند كه يكي عملكرد تيپ 9 بدر درعمليات وديگري نحوه شهادت شهيد محمود كاوه فرمانده قهرمان لشكر ويژه شهداء در ادامه شرح عمليات ارائه مي گردد. با تشكر از دوستان مركز مطالعات و تحقيقات جنگ كه ما را در آماده سازي اين نوشتار ياري كردند. شرح مختصر عمليات: عمليات كربلاي 2 در 10شهريور 1365درمنطقه حاج عمران، با شركت يك تيپ از لشكر 10 سيد الشهداء (ع) و تيپ 9 بدر، 12قائم، 21امام رضا 105قدس، 155 شهداء كه در مجموع به استعداد 28 گردان از سپاه انجام شد. هدف هاي عمليات عبارت بودند از: ترميم خط پدافندي، خارج كردن عقبه خودي از ديد و تير دشمن و دست يابي به راه كارهاي مناسب به منظور عمق دادن به منطقه براي عمليات بعدي، مانور عمليات از دو محور طرح ريزي شده بود: محور راست شامل ارتفاعات گردكوه (معروف به شهيد صدر)، تخته سنگي، تپه شهدا و تپه سرخ و 2محور چپ، شامل ارتفاعات 2519، واراس و يال هاي آن، تپه تخم مرغي، شيار «انه»، و دو يال ارتفاع مسكران. فرماندهي اين عمليات به قرارگاه سيدالشهداء (ع)، يكي از قرارگاه هاي تابعه نيروي زميني سپاه واگذار شد. درشب اول عمليات، تپه شهيد صدر، تخته سنگي و مقر فرماندهي دشمن به تصرف نيروهاي خودي درآمد و در جناح چپ، به علت عدم دستيابي كامل به هدف ها، رزمندگان عقب نشيني كردند. درشب دوم، بارديگر نيروها از محور چپ دست به حمله زدند. اما موفقيتي به دست نيامد و عمليات با تصرف نيمي از هدف ها، به پايان رسيد. عملكرد تيپ 9 بدر درعمليات كربلاي 2: تيپ 9 بدر تشكلي از نيروهاي مجاهد و ارتشيان عراقي است كه از شروع جنگ تحميلي و يا در طول آن با هجرت يا پناهنده شدن به ايران، در كنار نيروهاي سپاه پاسداران شروع به فعاليت كرده اند. اين نيروها عموماً درعراق افسر و درجه دار بوده اند. بيشتر افراد كادر تيپ نيز از نيروهاي عراقي مي باشند. اين تيپ ابتدا در قالب گردان هاي «شهيد صدر» به وجود آمد و در كنار نيروهاي خودي در عمليات بدر حضوري شايسته داشت. پس از آن درچند عمليات در «هور» از جمله عمليات «قدس» و «عاشوراي 4» شركت كرد و موفقيت هايي را نيز به دست آورد. سپس با ادغام در نيروهاي «قرارگاه رمضان» همكاري خود را با اين قرارگاه آغاز كرد. اين تيپ به استعداد سه گردان نيروهاي مجاهد عراقي و يك گردان از اسيران داوطلب، در مجموع با 650نيرو در عمليات كربلاي 2شركت كرد. آنچه براي اولين بار در طول جنگ دراين عمليات انجام شد، حضور يك گردان از اسيران داوطلب شامل سربازان، درجه داران و افسران عراقي بود. راوي تيپ 9 بدر (علي مژدهي) روحيه نيروهاي اين تيپ را قبل از حركت آنها براي عمليات، چنين تشريح كرده است:«كليه نيروها با داشتن روحيه اي بسيار قوي، دسته دسته ضمن آماده شدن براي حركت، با برگزاري مراسم سينه زني و نوحه خواني به پادگان شور و حال عجيبي داده بودند. عده اي از برادران نيز مشغول نوشتن وصيت نامه بودند و همگي بي صبرانه منتظر حركت به سمت منطقه عملياتي بودند. درگردان اسرار نيز اين وضعيت به چشم مي خورد، عده اي درحال نوحه خواني و سينه زني بوده و هركدام با ديدن فرمانده تيپ او را در بغل گرفته و با خنده به وي نويد پيروزي مي دادند.» راوي در شرح اقدامات اين تيپ در عمليات كربلاي2، نوشته است: «درحالي كه منطقه با خمپاره هاي منور دشمن روشن شده است، نيروهاي تيپ حركت خود را به آرامي به سوي اهداف تعيين شده ادامه مي دهند. كليه گردان هاقصد دارند كه در بين ساعات 22تا 23 به پاي كار برسند. گردان شهيد صدر درساعت 22 به نزديكي خط اول دشمن مي رسد و دسته خط شكن با استقرار در جلو گردان، آماده هجوم نهايي مي شود. برادران واحد تخريب در حال خنثي سازي مين معابر در زير نور منورها و شليك خمپاره هاي دشمن هستند، كه ناگهان دشمن متوجه نيروهاي خودي مي شود و آنها را به رگبار گلوله مي بندد و به دنبال آن درگيري آغاز مي شود. نيروها با عبور از معابر، خود را به خاكريز دشمن مي رسانند و زير آتش و نارنجك هايي كه به سوي آنها پرتاب مي شود به داخل كانال جلو خود مي روند و جنگ تن به تن را در داخل كانالي با عرض كم و ارتفاع نزديك به يك و نيم متر آغاز مي كنند. دشمن كه با هجوم قدرتمندانه نيروهاي خودي مواجه شده است، به رغم مقاومت شديد، سنگر به سنگر عقب مي رود. دراين هنگام يكي ديگر از گردان هاي تيپ 9 بدر (شهيد دستغيب) موفق مي شود با شكستن خط دشمن، از پشت به او حمله كند، اين امر سبب مي شود كه نيروهاي دشمن با ناامن ديدن وضعيت خود، دست از مقاومت بردارند. به دنبال آن، گردان شهيد صدر موفق مي شود با گردان شهيد دستغيب الحاق كند و هر دو به سوي مثلث انتهايي ارتفاع پيش روي كنند؛ بر اثر اين حركت بقيه افراد دشمن به عقب مي گريزند و نيروهاي دوگردان روي مثلث انتهايي مستقر شوند. يكي ديگر از گردانهاي تيپ 9 بدر (گردان حمزه) كه عمدتا از اسيران عراقي تشكيل يافته است، به منظور كمك به آنها وارد عمل مي شود و با حركت سنگر به سنگر در داخل كانال ها، به پيشروي ادامه مي دهند. با روشن شدن هوا تمام منطقه پاكسازي مي شود و درنتيجه، ارتفاع شهيد صدر و يال آن و ارتفاع صخره اي به دست نيروي چهارگردان از تيپ 9 بدر تصرف مي شود و دشمن با برجاگذاشتن كشته ها و اسيران بسيار، از اين منطقه عقب نشيني مي كند.» حركت فرمانده تيپ 155 شهدا به سوي شهادت: در وضعيت فوق طاقت و به شدت دشواري كه نيروهاي عمل كننده خواه ناخواه با آن مواجه بودند و سبب شده بود پيروزي را نيز دور از دسترس ببينند. تيپ ويژه 155 شهدا، به خصوص فرمانده آن، مؤمنانه و شجاعانه درعرصه درگيري وارد شدند. شهيد اميري مقدم راوي مركز مطالعات و تحقيقات جنگ دراين تيپ، در گزارش خود از عمليات كربلاي2، درباره اين وضع و حركت نيروها براي ادامه عمليات و سرانجام آن، چنين روايت كرده است: «تغييرات انجام شده در طرح مانور و عدم موفقيت كامل تيپ ويژه 155 شهدا در عمليات شب گذشته، موجب ترديد در مسئولان، خصوصا فرماندهان اين تيپ شده بود. اين ترديد اگر چه در خود فرمانده تيپ (برادر محمود كاوه) نيز وجود داشت ولي وي با توجه به حساسيت زمان و مصلحت كل عمليات، اين ترديد را بروز نمي داد و به همين دليل تصميم گرفت براي زدودن ترديدها و تقويت روحيه عملياتي در افراد تيپ، به همراه نيروهاي عمل كننده در منطقه درگيري حاضر شود. وقتي كه مسئولان تيپ از اين تصميم آگاه شدند درصدد برآمدند كه وي را از اين عمل باز دارند. فرمانده يكي از گردان ها (برادر صلاحي) براي منصرف كردن وي، مي گويد: «شما اين كار را نكنيد، آتش دشمن زياد است، مسير، بد مسيري است، خداي نكرده طوري مي شود.» فرماندهي در جواب مي گويد: «خب، اگر اين طور است، ما هم شهيد مي شويم. اگر كار مثل شب گذشته بشود، ما هم حاضريم امشب شهيد شويم.» به همان اندازه كه خود وي در رفتن به خط درگيري مصمم بود، ساير مسئولان تيپ مخالف بودند. مكالمه زير كه در آخرين دقايق قبل از عزيمت برادر كاوه به منطقه و در هنگام پوشيدن پوتين، بين وي و قائم مقام تيپ (برادر منصوري) انجام گرفته، بيانگر اين واقعيت است كه ايشان چه قدر به رفتن و ديگران چه اندازه در بازداشتن وي مصمم بوده اند. متن مكالمه اين چنين است: منصوري: رفتن شما نه به نفع اسلام است و نه به نفع... كاوه: نه منصوري: اگر نظر شما اين است كه نيروهاي عمل كننده آدم قوي تري مي خواهند، من قوي نيستم ولي مي روم جلو و يكي ديگر را اين جا مي گذارم. كاوه: نه، من مي خواهم امشب، شما اينجا باشيد. منصوري: من نمي خواهم كاوه: امشب كارها جور نمي شود. منصوري: خب، اگر جور نمي شود با رفتن شما هم جور نمي شود. كاوه: چه مي گويم! جور مي شود، ان شاءالله جور مي شود. منصوري: البته اگر خدا بخواهد جور مي شود. شما هم اين جا كلي كار داريد: مسئله قرارگاه، هماهنگي توپچانه و... كاوه: اين ها همه اش حل مي شود، اين ها مشخص است. منصوري كه از بحث كردن نتيجه نمي گيرد، با پيش كشيدن تصميم خودش براي رفتن به جلو، مي گويد: حالا در هر صورت شما برويد، من كار ندارم. من هم براي انجام مأموريت، گردان امام حسين(ع) را برمي دارم و مي روم. كاوه: خب، شما اين كار را بكنيد. منصوري: ولي اين جا در مقر فرماندهي تيپ كارها مي خوابد. كاوه: مسئله اي نيست، شما همين اول درگيري كه من جلو هستم، اين جا باشيد. منصوري وقتي باز هم نتيجه نمي گيرد، به طور جدي تري مي گويد: آقاي كاوه، مي خواهيد به زور متوسل بشويم؟ جلو رفتن شما اصلاً درست نيست، منطقي نيست. كاوه: امروز با روزهاي ديگر فرق مي كند. من يك چيزهايي مي دانم، يك چيزهايي هست، مي دانم ترديد هست. منصوري: خب، ترديد طبيعي است. بايد باشد. كاوه: خب اگر آدم خودش جلو باشد و يك وقت مسئله اي پيش آمد، مي تواند هم پيش خداي خودش و هم پيش خلق خدا و... برادر كاوه سكوت مي كند و براي هدايت گردان امام حسين(ع) از سنگر فرماندهي خارج مي شود.» راوي تيپ ويژه 155شهدا سپس افزوده است: «به هنگام اعزام گردان ها براي اجراي مأموريت، ابتدا گردان امام حسين(ع)، سپس گردان امام سجاد(ع) در حالي كه فرماندهي تيپ (محمود كاوه) پيشاپيش آنها قرارداشت، حركت خود را براي تصرف ارتفاع «2519» آغاز كردند. طبق طرح مانور قراربود گردان امام حسين(ع) پايگاه هاي 1و 2 و گردان امام سجاد(ع) پايگاه هاي 3و 4را تصرف كنند. حساسيت دشمن نيز نسبت به شب اول كم تر شده بود. و احتمال جدي نمي داد در اين محور مجدداً عمليات شود، از اين رو اجراي آتش و پرتاب منور آنها نيز اندكي كاهش يافته بود. به هر ترتيب، حدود ساعت يك بامداد بود كه نيروهاي پياده پس از پيمودن فاصله خط خودي تا دشمن به زير اهداف مورد نظر رسيدند تا با هماهنگي آتش خودي، درگيري را شروع كنند. در همين حين يك گلوله خمپاره كنار برادر كاوه به زمين اصابت كرد و او جان به جان آفرين تسليم كرد.» روحش شاد و راهش پرثمر باد منبع

جمهوری اسلامی ایران برای پاسخ گویی به بمباران و موشک باران مناطق مسکونی شهرها و احقاق حقوق خود در مجامع بین المللی، با تغییر منطقه عملیاتی از جنوب به غرب، در صدد برآمد تا قدرت رزمندگان اسلامی را بار دیگر به جهانیان نشان دهد. بدین منظور عملیات گسترده ای در غرب کشور در دشت های سلیمانیه عراق هم زمان با مبعث رسول اکرم (ص) به نام والفجر 10، آغاز شد. این عملیات در روز سه شنبه 25/12/1366، شروع و در 5 مرحله به اجرا در آمد. منطقه حلبچه و خرمال، اگرچه از گذشته مورد توجه طراحان نظامی سپاه پاسداران بود و هر از چند گاهی در مقاطع مختلف جنگ مورد بررسی آنان واقع می شد، لیکن با توجه به این که تلاش اصلی همواره در جبهه جنوب صورت می گرفت، انجام عملیات در منطقه مذکور هیچ گاه به طور جدی طرح نمی گردید. به دنبال اصلی شدن جنگ در جبهه شمالی – که در پی پیدایش مشکلات و معضلات بسیار بر سر راه انجام عملیات در جبهه جنوبی ایجاد شد – و نیز توقف عملیات در منطقه بیت المقدس 2، توجه بیشتری به منطقه حلبچه مبذول گردید. طراحی عملیات والفجر 10 در حالی انجام شد که دشمن اگر چه منطقه عملیاتی بیت المقدس 2 – را به دلیل احتمال هجوم قوای ایران – مسدود نموده بود، لیکن تهاجم اصلی را در جبهه جنوب محتمل می دانست. به این ترتیب عملیات بزرگ سال 66 در منطقه عمومی حلبچه طراحی و اجرا شد. اهداف عملیات در این عملیات، علاوه بر اهداف سیاسی، سه هدف عمده نظامی مورد نظر بود: 1- آزاد سازی شهرهای حلبچه، خرمال، دوجیله، بیاره و طویله. 2- فراهم سازی مقدمات تصرف سد دربندیخان. 3- انسداد عقبه اصلی دشمن در استان سلیمانیه. منطقه عملیات منطقه عمومی حلبچه به جز در غرب و شمال که دریاچه سد دربندیخان در آن واقع است، توسط ارتفاعات بلند و صعب العبوری محصور شده است که هر یک از این ارتفاعات از اهمیت زیادی برخوردار است؛ به طوری که بالامبو و شاخ آن بر دریاچه دربندیخان و دشت و ارتفاعات تمورژنان مسلط است. شاخ تمورژنان نیز بر شاخ شمیران، سد دربندیخان، تونل جاده سلیمانیه – بغداد تسلط دارد. علاوه بر ارتفاعات فوق الذکر، می توان از ارتفاعات و ناهمواری های دیگر منطقه نام برد که مهم ترین آن ها عبارتند از: ارتفاعات پرونیه، توانیر، پنج قله، شینه روی، تپه چناره، سه تپه، خورنوازان، تپه هانی قول، تپه سزام و شاخ دارزین. هم چنین شیارهای موجود در منطقه نقش موثری در اختفاء نیروهای خودی داشته و بعضاً به عنوان معابر وصولی مورد استفاده قرار گرفته اند. از جمله این شیارها می توان از دره گلان، شیار زلم، شیار سورمر، شیار سازان، دره خورنوازان، شیار بالای روستای خورد و شیار وشکنام نام برد. مهم ترین تاسیسات اقتصادی منطقه، سد دربندیخان است که علاوه بر پرورش ماهی و کشاورزی، در تامین برق قسمت و سیعی از عراق نقش مهمی دارد. پادگان حلبچه، پادگان لشکر 27 در کانی مانگا، مقر فرماندهی نیروهای دفاع الوطنی سپاه یکم در منطقه روداژه و پایگاه های موشکی سام 2 و سام 7 نیز از جمله تاسیسات نظامی در این منطقه می باشند. شهرهای مهم عراق در این منطقه نیز به ترتیب وسعت و اهمیت عبارتند از: حلبچه، خرمال و دوجیله. استعداد دشمن منطقه عملیاتی، تحت مسئولیت سپاه یکم عراق قرار داشت. پدافند این منطقه قبلاً برعهده نیروهای جاش (مزدوران کرد عراقی) بود و آن ها علاوه بر حفظ خطوط پدافندی، ماموریت مقابله با کردهای معارض را نیز بر عهده داشتند. با شروع فعالیت هایی همچون آماده سازی زمین، تردد خودروها و ... از سوی قوای خودی در این منطقه، دشمن نیز به اقداماتی از قبیل جایگزینی نیروهای نظامی با جاش ها، تقویت منطقه با تیپ های جدید و ... مبادرت ورزید. در مجموع یگان هایی که از قبل و نیز در جریان عملیات در منطقه حضور یافتند، عبارت بودند از: - تیپ های 96، 606، 39، 14، 402، 602، 506، 422، 420، 72، 13، 707، 702، 95 و 433 پیاده. - تیپ های 80، 17 و 50 زرهی. - تیپ های 24، 27 و 46 مکانیزه. - تیپ های 65، 66 و 68 نیروی مخصوص. - تیپ 1 کماندویی سپاه چهارم، تیپ 2 کماندویی سپاه سوم و تیپ 2 کماندویی سپاه یکم. قوای خودی قرارگاه خاتم الانبیاء(ص) به عنوان قرارگاه مرکزی عمل می کرد. الف – قرارگاه قدس تحت فرماندهی قرارگاه خاتم الانبیاء (ص) هدایت نیروهای زیر را به عهده داشت: - لشکر 7 ولی عصر (عج) با 6 گردان. - لشکر 33 المهدی (عج) با 6 گردان. - لشکر 25 کربلا با 10 گردان. - لشکر 19 فجر با 6 گردان . - لشکر 17 علی ابن ابی طالب (ع) با 6 گردان. - لشکر 41 ثارالله با 7 گردان. - تیپ مستقل 39 بیت المقدس با 4 گردان. ب – قرارگاه ثامن الائمه (ع) تحت فرماندهی قرارگاه خاتم الانبیاء (ص) هدایت نیروهای زیر را به عهده داشت: - لشکر 9 بدر با 8 گردان. - لشکر 55 ویژه شهدا با 6 گردان. - تیپ مستقل 36 انصار المهدی با 4 گردان. - تیپ مستقل 75 ظفر با 2 گردان. - تیپ مستقل 29 نبی اکرم (ص) با 6 گردان. - سپاه چهارم باختران با 6 گردان. ج – قرارگاه فتح تحت فرماندهی قرارگاه خاتم الانبیاء (ص) هدایت نیروهای زیر را به عهده داشت: - لشکر 8 نجف اشرف با 5 گردان. - لشکر 14 امام حسین (ع) با 5 گردان. - لشکر 11 امیر المومنین با 4 گردان. - تیپ مستقل 82 صاحب الامر با 3 گردان. - تیپ مستقل 91 بقیة الله (عج) با 3 گردان. - تیپ مستقل 44 قمربنی هاشم با 3 گردان. - تیپ مستقل 100 انصارالرسول با 3 گردان. طرح عملیات به علت وجود ارتفاعات سرکوب سورن در شرق منطقه عملیاتی و دریاچه دربندیخان در غرب آن، در حد فاصل انتهای شمال شرقی دریاچه تا ارتفاعات سورن تنگه ای به عرض 10 کیلومتر ایجاد شده است که در مباحث طرح مانور، تضمین موفقیت عملیات را در گرو انسداد این تنگه با الحاق از دو محور می دانستند. این عمل می بایست در محور شمال از مله خور به طرف خرمال و در محور جنوبی از غرب بالامبو در امتداد تمورژنان با تصرف سرپل احتمالی در کمر دریاچه و سرانجام الحاق دو بازو در تنگه و محاصره دشمن انجام می شد. به منظور تحقق طرح مانور یادشده، قرارگاه قدس در محور شمالی مامور بستن تنگه و تصرف پل گردکو (عقبه اصلی دشمن به کل منطقه) شد. قرارگاه فتح در محور جنوبی می بایست ضمن تصرف بالامبو و تمورژنان با تامین سرپل در کمردریاچه، برای مقابله با حرکت احتمالی دشمن، با احداث پل از آمادگی لازم برخوردار باشد. قرارگاه ثامن الائمه(ع) نیز در محور میانی مامور شد تا در منطقه گوزیل – دشت سازان به طرف حلبچه پیشروی کند و در مرحله دوم جاده بیاره – طویله – نوسود را تصرف و آزاد نماید. هم چنین، قرارگاه رمضان ماموریت یافت علاوه بر فعالیت های شناسایی، با مشارکت تیپ 75 ظفر و کردهای معارض ضمن تصرف شهر، توپخانه دشمن رامنهدم سازد. شرح عملیات عملیات در ساعت 2 بامداد 24/12/1366 با رمز مبارک یا محمد ابن عبدالله (ص) آغاز شد. سرعت عمل یگان ها به گونه ای بود که اغلب آن ها توانستند تمامی اهداف خود در مرحله اول را به تصرف در آوردند. به غیر از واکنش دشمن در شاخ سورمر و شاخ شمیران تحرک دیگری از نیروهای عراقی مشاهده نشده و تعداد زیادی از آن ها که در خواب بودند، کشته و اسیر شدند. رزمندگان اسلام پس از عبور از موانع سخت و ایذایی دشمن موفق شدند حدود 20 روستا واقع در شمال و جنوب و غرب شهر خرمال را آزاد نمایند. رزمندگان روز بعد نیز توانستند مقاومت نیروهای دشمن را در هم شکسته و پیروزمندانه وارد شهر خرمال عراق شده و شهر را کاملا پاکسازی نمایند. در دروازه شهر گروهی از مردم به استقبال رزمندگان اسلام آمدند. در محور قرارگاه قدس، پس از تصرف مله خور و ارتفاعات چناره، خرنوازان، هانی فتح، اگر چه بالامبو و تنگه به تصرف درآمد، لیکن به دلیل توقف قرارگاه قدس و نیز واکنش دشمن در جناح چپ عملیات،نیروها روی شاخ سورمر و شاخ شمیران متوقف شدند. در محور قرارگاه ثامن الائمه(ع)، نیروهای عمل کننده ارتفاعات مگر از سلسله ارتفاعات بالامبو و نیمی از شیندروی را تصرف کردند و به رغم روشن شدن آسمان، برای الحاق روی یال ارتباطی شامل دشت سازان و سپس نیمی دیگر از ارتفاعات شیندروی، به پیشروی خود ادامه دادند. قرارگاه رمضان نیز در این مرحله تنها توانست پمپ بنزین شهر حلبچه را به آتش بکشد. قابل ذکر است که نیروهای جهادگر با احداث جاده های مناسب در ارتفاعات سر به فلک کشیده و زدن پل های حیاتی، نقش مهمی در تسریع حرکت نیروهای عمل کننده ایفا کردند، تا جایی که نیروهای به اسارت گرفته شده در عملیات والفجر 10 از سرعت عمل نیروهای عمل کننده در این منطقه صعب العبور ابراز شگفتی می کردند. سرهنگ پیاده کوکب محمد امین از تیپ کماندویی لشکر 34 عراق می گوید: «باوجود موانع سخت و طبیعی و ایذایی، به ذهن ما خطور نمی کرد که رزمندگان اسلام بتوانند به ما نزدیک شوند، از این رو ما زمانی از آغاز عملیات با خبر شدیم که در محاصره کامل قرار داشتیم.» با گذشت ساعت ها از آغاز عملیات و تصرف شهر خرمال وده ها روستا در استان سلیمانیه، طارق عزیز وزیر امور خارجه عراق طی مصاحبه ای در لندن اعلام کرد: «اخبار مربوط به عملیات ایران در جبهه ها تنها یک شایعه است.» در حالی که نیروهای خودی از روحیه خوبی برخوردار بودند و تلفات آنان نیز بسیار اندک بود، از هم گسیختگی قوای دشمن و عدم حضور جدی آنها در منطقه موجب شد تا بر تسریع آغاز مرحله دوم عملیات تاکیدشود. دشمن بنابر تصوری که در مورد عملیات داشت، ستون های متعدد و طویلی را با عبور از پل های ملاویسی و زلم به طرف دوجیله و سپس حلبچه کرد. مرحله دوم عملیات بعد از ظهر چهارشنبه 26/12/1366، دلیرمردان سپاه با پیشروی در غرب شهر خرمال، روستاهای تپه کالاری، حاجی رقه، تپه توکه، کپه کول و ... را توانستند، آغاز کنند. با آزاد سازی این روستاها ارتباط شمال و جنوب استان سلیمانیه قطع شد و شهر مهم دوجیله و بیش از 20 روستای اطراف آن آزاد شد. مرحله سوم عملیات در بامداد پنج شنبه27/12/1366، آغاز و پس از عبور از رودخانه های خروشان سیران، زیمکان و آب لیله، مواضع، پایگاه و استحکامات دشمن را در سلسله ارتفاعات بالمبو و گزیل و بیش از 24 ارتفاع دیگر در جنوب استان سلیمانیه عراق در هم کوبیدند و بر بیش از 90 روستای منطقه عمومی حلبچه تسلط پیدا کردند و روستاهای حد فاصل شهر دوجیله و دریاچه دربندیخان عراق آزاد شد و نیروی دریایی سپاه با استقرار در شرق دریاچه، تحرکات دشمن در آن سوی دریاچه را زیر نظر گرفت و پیشروی به سوی شهر حلبچه از چندین جناح ادامه، و این شهر به محاصره در آمد و سرانجام رزم آوران اسلام موفق شدند، در زیر بمباران های شدید هوایی و شیمیایی دشمن، شهر 70 هزار نفری حلبچه را آزاد نمایند. مرحله چهارم عملیات این مرحله از نیمه شب پنج شنبه 27/12/1366، آغاز و رزمندگان اسلام، پس از تثبیت مناطق آزاد شده، موفق شدند شهر مرزی و کردنشین نوسود را که بیش از 7 سال زیر سلطه دشمن قرار داشت و بغداد آن را به عنوان پایگاهی برای ضد انقلابیون و منافقین وابسته تبدیل کرده بود، از تیررس دشمن خارج سازند. با استقرار کامل نیروها در شهر نوسود موفق شدند دو شهر نظامی طویله و بیاره و بیش از 8 روستای اطراف آن در نزدیکی نوار مرزی را آزاد کنند. دشمن در روز جمعه 28/12/1366، در محورهای شمالی عملیات والفجر 10 اقدام به پاتک کرد که با هوشیاری و آمادگی رزمندگان اسلام دفع شد و دشمن پس از به جای گذاشتن ده ها کشته، زخمی و اسیر، ناگزیر به عقب نشینی شده و مواضع قبلی خود را نیز از دست داد. مرحله پنجم عملیات مرحله پنجم در شب چهارشنبه 3/1/1366 آغاز و حماسه آفرینان بسیجی و پاسدار، به دشمن حمله کردند تا به جنایت بعثی ها در بمباران شیمیایی شهر حلبچه پاسخ گویند. در این عملیات که در محور خرمال به سید صادق در استان سلیمانیه انجام شد، 19 ارتفاع حساس منطقه، از جمله ارتفاعات 1058 (وربشن) مشرف بر شهر سید صادق و چندین روستای دیگر استان سلیمانیه آزاد شد. پیام امام خمینی (ره) به مناسبت عملیات والفجر 10 امام (ره) در پاسخ به نامه فرمانده کل سپاه پاسداران چنین اظهار فرمودند: ... اخبار پیروزی ها و حماسه های دلاوران اسلام نه تنها دل ملت ما، که قلب همه مستضعفان و محرومان را شادمان نمود و صدام و عفلقیان و حامیان و اربابان او، خصوصا آمریکا و اسرائیل را عزادار کرد. سلام خالصانه مرا به همه فرماندهان عزیز و شجاع و رزمندگان ظفرمند پیروز سپاه و بسیج و ارتش و هوانیروز و نیروی هوایی و جهادگران دلاور و گمنام و امدادگران و کلیه نیروهای مردمی و کُرد ابلاغ کنید و سلام و تشکر ملت ایران را به مردم شهرهای آزاد شده عراقی که بدون این که حتی یک گلوله هم به طرف آنان و شهرهای آنان شلیک شود، با آغوش باز و فریاد الله اکبر از رزمندگان ما استقبال نمودند، برسانید و به آن ها بگویید که می بینید صدام چگونه دیوانه وار شما و شهرهایتان را بمباران خوشه ای و شیمیایی می کند، و خواهیم دید که جهان خواران چگونه در تبلیغات مسموم خود از کنار این پیروزی های بزرگ و جنایت صدام خواهند گذشت... نتایج عملیات - آزاد سازی منطقه ای به وسعت حدود 1200 کیلومتر مربع شامل شهرهای حلبچه، خرمال، بیاره، طویله و هم چنین نوسود از شهرهای ایران. - کاهش خط پدافندی خودی. - گشودن جبهه ای جدید برای دشمن وانتقال توان عمده ای از ارتش عراق به جبهه شمالی. - به اسارت درآوردن 5440 نفر از نیروهای دشمن. - انهدام 270 تانک و نفربر، 60 توپ صحرایی، 20 ضدهوایی، 40 خمپاره انداز، 13 دستگاه مهندسی، 230 خودرو و 750 اسلحه انفرادی و آرپی جی هفت. - به غنیمت گرفته شدن 90 تانک و نفربر، 100 توپ صحرایی، 20 توپ ضد هوایی، 20 خمپاره انداز، 15 دستگاه مهندسی، 800 خودرو و 6110 اسلحه انفرادی و آرپی جی هفت. ساجد-سایت جامع دفاع مقدس

عمليات‌ كربلاي ۸ در تاريخ ۱۸/۱/۱۳۶۶ با رمز مبارك يا صاحب‌ الزمان‌ (عج‌) و با هدف‌ انهدام‌ نيروهاي‌ دشمن‌ و تحكيم‌ مواضع‌ بدست‌ آمده‌ در عمليات‌ كربلاي ۵ به‌ مدت‌ پنج‌ روز در منطقه‌ عملياتي شرق‌ بصره‌ توسط رزمندگان‌ اسلام‌ در نيروي‌ زميني سپاه‌ پاسداران‌ انقلاب‌ اسلامي بوقوع‌ پيوست‌ و طي آن ۶۰ دستگاه‌ تانك‌ و نفربر و دهها دستگاه‌ خودرو از تجهيزات‌ دشمن‌ منهدم‌ شد . علاوه‌ بر آن‌ تيپهاي ‌۶۸ و ۶۵ نيروي‌ مخصوص‌ و تيپهاي‌ ۱۰۶ و ۴۱۶ و ۲۹ و ۱۱۷ و ۷۳ از لشكر ۲۷ ، ۵ مكانيزه ۴۴۸ ، ۴۵ ، ۱۰۴ ، و ۴۲۱ و ۲ كماندويي ستاد كل ۴۴۸ ،و تيپهاي۲ و ۵ از گارد ۶ رياست‌ جمهوري ، ۴۲زرهي ، ۲ پياده گردان‌ كماندويي از لشكر محمد القاسم‌ ،يك‌ گردان‌ تانك‌ ، تيپ ۲۶ زرهي، گردانهاي‌۳،۱و ۴ از تيپ ۴۱۷ نيز منهدم‌ شدند . تعداد به‌ هلاكت‌ رسيدگان‌ طي عمليات‌ مذكور ۵۰۰۰ نفر و تعداد اسراء ۲۰۰ نفر و غنايم‌، دهها دستگاه‌ تانك‌ و نفربر و تعداد زيادي‌ انواع‌ خودرو از دشمن‌ گزارش‌ شده‌است‌. سپاه‌ ابتدا در نظر داشت‌ طي چند عمليات‌ محدود، به‌ صورت‌ تدريجي خطوط منطقه‌ متصرفه‌ را با رسيدن‌ به‌ كانال‌ زوجي اصلاح‌ و تكميل‌ نمايد، ليكن‌ با توجه‌ به‌ موانعي كه‌ وجود داشت‌، عمليات‌ كربلاي‌8 طرحريزي‌ او در دو محور طراحي شد تا توسط دو قرارگاه‌ اجرا گردد :محور اول‌ :آبگرفتگي شمال‌ بوبيان‌ با فرماندهي و هدايت‌ قرارگاه‌ قدس‌ .محور دوم‌ : حد فاصل‌ كانال‌ ماهي تا جاده‌ شلمچه‌) غرب‌ كانال‌ ماهي (با فرماندهي و هدايت‌ قرارگاه‌ كربلا. در تدبير عملياتي ،با توجه‌ به‌ حساسيت‌ شمال‌ آبگرفتگي بوبيان‌ براي‌ دشمن‌ و اهميت‌ عبور از كانال‌ ماهي در غرب‌ كانال‌ زوجي ،چنين‌ پيش‌ بيني مي شد كه‌ در صورت‌ تلاش‌ در اين‌ محور ،علاوه‌ بر فريب‌ دشمن‌ نسبت‌ به‌ سمت‌ اصلي تك‌ ، آتش‌ دشمن‌ نيز تجزيه‌ مي شود .به‌ اين‌ ترتيب‌ مرحله‌ اول‌ عمليات‌ در محور غرب‌ كانال‌ ماهي همزمان‌ با محور شمال‌ آبگرفتگي بوبيان‌ در ساعت‌ 2/15 بامداد روز 66/1/18 توسط لشكرهاي‌33 المهدي‌25 ،كربلا 19 ،فجر ،10سيدالشهدا و 31 عاشورا كه‌ به‌ ترتيب‌ از چپ‌ به‌ راست‌ ماموريت‌ تصرف‌ و تامين‌ هدف‌ را به‌ عهده‌ داشتند ، آغاز شد و در اين‌ مرحله‌شب‌ و روز اول‌ عمليات‌ هدف‌ به‌ نحو ناقصي تصرف‌ شد. در مرحله‌ دوم‌ نيز لشكر 33 هر چند در تصرف‌ هدف‌ و در كار مهندسي ايجاد خاكريز دو جداره‌ در سمت‌ راست‌ سيلبند شاهد موفق‌ بود ،ليكن‌ دشمن‌ دو بار از سمت‌ چب‌ به‌ نيروهاي‌ اين‌ لشكر پاتك‌ كرد كه‌ بار دوم‌ در ساعت‌10 الي 11 صبح‌ با آتش‌ شديد توپخانه‌ و هليكوپتر و بمباران‌ هواپيما همراه‌ بود .كثرت‌ نيروهاي‌ پياده‌ پاتك‌ كننده‌ و كم‌ بودن‌نفرات‌ خودي‌ و نرسيدن‌ مهمات‌ كافي ،نيروهاي‌ خودي‌ را ناچار به‌ عقب‌ نشيني كرد و براثر فشار شديد دشمن‌ تعدادي‌ مجروح‌ در منطقه‌ بجا ماند .به‌ اين‌ ترتيب‌ در اين‌ مرحله‌ هم‌ مسيله‌ جناح‌ چپ‌ عمليات‌ حل‌ نشد . در مرحله‌ سوم‌ ،جناح‌ راست‌ وضع‌ مناسبي يافت‌ ولي اوضاع‌ جناح‌ چپ‌ به‌ رغم‌ موفقيتهاي‌ به‌ دست‌ آمده‌ كاملا بهبود نيافت‌ و به‌ خاطراستفاده‌ از آتش‌ هماهنگ‌ تانك‌ و تيربار و خمپاره‌ انداز مستقر در خط ، پاتكهاي‌ دشمن‌ را با شكست‌ مواجه‌ ساختند ،ولي سرانجام‌ نيروهاي‌ لشكر 33 به‌ لحاظ از دست‌ دادن‌ توان‌ ،درمواضع‌ مناسبتري‌ مستقر شدند. بطور كلي فشار عراق‌ براي‌ باز پس‌ گ‌يري‌ منطقه‌ اي‌ در حدود يك‌ كيلومتر مربع‌ با توان‌ بالا در نوع‌ خود كم‌ نظير بود عكس‌ العمل‌ دشمن‌ بدون‌ احتساب‌ و پيش‌ بيني تلفات‌ زياد و پذيرش‌ آن‌ به‌عنوان‌ بهاي‌ باز پس‌ گ‌يري‌ منطقه‌ نمي توانست‌ باشد .دشمن‌ با درك‌ مشي جديد نطامي جمهوري‌ اسلامي مبني بر پيشروي‌ در شرق‌ بصره‌ و انهدام‌ متوالي قواي‌ عراق‌ ،بر آن‌ شد كه‌ با اقدامي اساسي و با قوت‌ ، طراحان‌ و مسيولين‌ جنگ‌ جمهوري‌ اسلامي را نسبت‌ به‌ ادامه‌پيشروي‌ در منطقه‌ شرق‌ بصره‌ مايوس‌ كند .علاوه‌ بر اين‌ همزماني عمليات‌ كربلاي‌8 با سالگرد تاسيس‌ حزب‌ بعث‌ و نيز نقش‌ تبليغي اين‌ عمليات‌ در اعلام‌ تصميم‌ بر تداوم‌ عمليات‌ در منطقه‌ و همزماني آن‌ با تغيير وتحولات‌ سياسي مبني بر حذف‌ صدام‌ ،قابل‌ ذكر است‌ . از يك‌ سو شرايط سياسي و نظامي جنگ‌ پس‌ از عمليات‌ كربلاي ‌5 و از سوي‌ ديگر اهميت‌ زمين‌ منطقه‌ شرق‌ بصره‌، موجب‌ گرديد تا عمليات‌ كربلاي‌8كه‌ با هدف‌ محدود نظامي صورت‌ گرفت‌ ،بازتاب‌ و انعكاس‌ نسبتا گسترده‌ اي‌ داشته‌ باشد .در مورد اين‌عمليات‌ خبرگزاري‌ فرانسه‌ به‌ نقل‌ از ناظران‌ در تهران‌ چنين‌ گزارش‌ داده‌ :اهداف‌ عمليات‌ جديد كربلاي‌8ايران‌ كه‌ صرفا نظامي است‌ ، محدود به‌ نظر مي رسد .ايران‌ بدون‌ ترديد اين‌ بخش‌ جنوبي را براي‌ حمله‌ انتخاب‌ كرد تا مانع‌ از تحكيم‌ خطوط دشمن‌ در آنجا شود .در واقع‌ گزارش‌ خبرگزاري‌ فرانسه‌ معطوف‌ به‌ اين‌ مطلب‌ بود كه‌ اين‌ عمليات‌ در تداوم‌ سلسه‌ تلاشهاي‌ ايران‌ در اين‌ منطقه‌ و برنامه‌ ريزي‌ براي‌ انجام‌ عمليات‌ به‌ سمت‌ بصره‌ ،معنا و مفهوم‌ دارد. تلاقي زمان‌ عمليات‌ كربلاي‌8 با برگزاري‌ مراسم‌ چهل‌ و هشتمين‌ سالگرد تشكيل‌ حزب‌ بعث‌ ،موجب‌گ‌رديد كه‌ عراق‌ بلافاصله‌ به‌ منظور تحت‌ الشعاع‌ قرار دادن‌ بازتاب‌ اين‌ عمليات‌ ،به‌ تاسيسات‌ نفتي جزيره‌ سيري‌ كه‌ يكي از مبادي‌ صادرات‌ نفت‌ ايران‌ بود ،حمله‌ كرده‌ خسارات‌ قابل‌ ملاحظه‌ اي‌ را به‌ آن‌ وارد آورد ،به‌ گونه‌ اي‌ كه‌ تا ساعتها بهره‌ برداري‌ از اسكله‌ مذكور امكان‌ پذير نبود .به‌ هر حال‌ پيروزي‌ عمليات‌ كربلاي‌8 همانند پيروزيهاي‌ ديگر ايران‌ در ابتدا از سوي‌ عراق‌ و كليه‌ حاميانش‌ مورد تكذيب‌ قرار گرفت‌ ،چنانكه‌ راديو اسراييل‌ به‌ نقل‌ از كارشناسان‌ نظامي گفت :به‌ احتمال‌ قوي‌ نيروهاي‌ ايراني در عمليات‌ موسوم‌ به‌ كربلاي‌8 در جبهه‌ بصره‌ موفق‌ به‌ پيشروي‌نشده‌ اند و نبرد به‌ صورت‌ ساكن‌ ادامه‌ دارد .اما با گذشت‌ زمان‌ و عينيت‌ پيروزي‌ ايران‌ ،عراق‌ سرانجام‌ زبان‌ به‌ اعتراف‌ گشود و متعاقب‌ آن‌ خبرگزاريها چنين‌ گزارش‌ دادند :عراق‌ ديروز اعتراف‌ كرد كه‌ مناطقي را در جريان‌ حمله‌ جديد ايران‌ در شرق‌ بصره‌ از دست‌ داده‌ است‌ .اعتراف‌ عراق‌ به‌ از دست‌ دادن‌ زمينهايي در نز ديكي بصره‌ ، در اطلاعيه‌ نظامي اين‌ كشور منعكس‌ شده‌ است‌ .همچنين‌ دعوت‌ ايران‌ از خبرنگاران‌ خارجي براي‌ باز ديد از منطقه‌ آزاد شده‌ در عمليات‌ نيز به‌ منزله‌ پيروزي‌ جديد ايران‌ مورد تاكيد قرار گ‌رفت‌ .بدين‌ ترتيب‌ ، در آستانه‌ سال ‌66 ضمن‌ آنكه‌ موفقيت‌ حاصله‌ از عمليات‌ كربلاي‌8 در منطقه‌ شرق‌ بصره‌ ،از سوي‌ رسانه‌ هاي‌ خارجي مورد تاييد قرار گرفت‌ ،به‌ عنوان‌ ضعف‌ و ناتواني روحي روز افزون‌ عراق‌ نيز ارزيابي شد.

عمليات‌ كربلاي ۸ در تاريخ ۱۸/۱/۱۳۶۶ با رمز مبارك يا صاحب‌ الزمان‌ (عج‌) و با هدف‌ انهدام‌ نيروهاي‌ دشمن‌ و تحكيم‌ مواضع‌ بدست‌ آمده‌ در عمليات‌ كربلاي ۵ به‌ مدت‌ پنج‌ روز در منطقه‌ عملياتي شرق‌ بصره‌ توسط رزمندگان‌ اسلام‌ در نيروي‌ زميني سپاه‌ پاسداران‌ انقلاب‌ اسلامي بوقوع‌ پيوست‌ و طي آن ۶۰ دستگاه‌ تانك‌ و نفربر و دهها دستگاه‌ خودرو از تجهيزات‌ دشمن‌ منهدم‌ شد . علاوه‌ بر آن‌ تيپهاي ‌۶۸ و ۶۵ نيروي‌ مخصوص‌ و تيپهاي‌ ۱۰۶ و ۴۱۶ و ۲۹ و ۱۱۷ و ۷۳ از لشكر ۲۷ ، ۵ مكانيزه ۴۴۸ ، ۴۵ ، ۱۰۴ ، و ۴۲۱ و ۲ كماندويي ستاد كل ۴۴۸ ،و تيپهاي۲ و ۵ از گارد ۶ رياست‌ جمهوري ، ۴۲زرهي ، ۲ پياده گردان‌ كماندويي از لشكر محمد القاسم‌ ،يك‌ گردان‌ تانك‌ ، تيپ ۲۶ زرهي، گردانهاي‌۳،۱و ۴ از تيپ ۴۱۷ نيز منهدم‌ شدند . تعداد به‌ هلاكت‌ رسيدگان‌ طي عمليات‌ مذكور ۵۰۰۰ نفر و تعداد اسراء ۲۰۰ نفر و غنايم‌، دهها دستگاه‌ تانك‌ و نفربر و تعداد زيادي‌ انواع‌ خودرو از دشمن‌ گزارش‌ شده‌است‌. سپاه‌ ابتدا در نظر داشت‌ طي چند عمليات‌ محدود، به‌ صورت‌ تدريجي خطوط منطقه‌ متصرفه‌ را با رسيدن‌ به‌ كانال‌ زوجي اصلاح‌ و تكميل‌ نمايد، ليكن‌ با توجه‌ به‌ موانعي كه‌ وجود داشت‌، عمليات‌ كربلاي‌8 طرحريزي‌ او در دو محور طراحي شد تا توسط دو قرارگاه‌ اجرا گردد :محور اول‌ :آبگرفتگي شمال‌ بوبيان‌ با فرماندهي و هدايت‌ قرارگاه‌ قدس‌ .محور دوم‌ : حد فاصل‌ كانال‌ ماهي تا جاده‌ شلمچه‌) غرب‌ كانال‌ ماهي (با فرماندهي و هدايت‌ قرارگاه‌ كربلا. در تدبير عملياتي ،با توجه‌ به‌ حساسيت‌ شمال‌ آبگرفتگي بوبيان‌ براي‌ دشمن‌ و اهميت‌ عبور از كانال‌ ماهي در غرب‌ كانال‌ زوجي ،چنين‌ پيش‌ بيني مي شد كه‌ در صورت‌ تلاش‌ در اين‌ محور ،علاوه‌ بر فريب‌ دشمن‌ نسبت‌ به‌ سمت‌ اصلي تك‌ ، آتش‌ دشمن‌ نيز تجزيه‌ مي شود .به‌ اين‌ ترتيب‌ مرحله‌ اول‌ عمليات‌ در محور غرب‌ كانال‌ ماهي همزمان‌ با محور شمال‌ آبگرفتگي بوبيان‌ در ساعت‌ 2/15 بامداد روز 66/1/18 توسط لشكرهاي‌33 المهدي‌25 ،كربلا 19 ،فجر ،10سيدالشهدا و 31 عاشورا كه‌ به‌ ترتيب‌ از چپ‌ به‌ راست‌ ماموريت‌ تصرف‌ و تامين‌ هدف‌ را به‌ عهده‌ داشتند ، آغاز شد و در اين‌ مرحله‌شب‌ و روز اول‌ عمليات‌ هدف‌ به‌ نحو ناقصي تصرف‌ شد. در مرحله‌ دوم‌ نيز لشكر 33 هر چند در تصرف‌ هدف‌ و در كار مهندسي ايجاد خاكريز دو جداره‌ در سمت‌ راست‌ سيلبند شاهد موفق‌ بود ،ليكن‌ دشمن‌ دو بار از سمت‌ چب‌ به‌ نيروهاي‌ اين‌ لشكر پاتك‌ كرد كه‌ بار دوم‌ در ساعت‌10 الي 11 صبح‌ با آتش‌ شديد توپخانه‌ و هليكوپتر و بمباران‌ هواپيما همراه‌ بود .كثرت‌ نيروهاي‌ پياده‌ پاتك‌ كننده‌ و كم‌ بودن‌نفرات‌ خودي‌ و نرسيدن‌ مهمات‌ كافي ،نيروهاي‌ خودي‌ را ناچار به‌ عقب‌ نشيني كرد و براثر فشار شديد دشمن‌ تعدادي‌ مجروح‌ در منطقه‌ بجا ماند .به‌ اين‌ ترتيب‌ در اين‌ مرحله‌ هم‌ مسيله‌ جناح‌ چپ‌ عمليات‌ حل‌ نشد . در مرحله‌ سوم‌ ،جناح‌ راست‌ وضع‌ مناسبي يافت‌ ولي اوضاع‌ جناح‌ چپ‌ به‌ رغم‌ موفقيتهاي‌ به‌ دست‌ آمده‌ كاملا بهبود نيافت‌ و به‌ خاطراستفاده‌ از آتش‌ هماهنگ‌ تانك‌ و تيربار و خمپاره‌ انداز مستقر در خط ، پاتكهاي‌ دشمن‌ را با شكست‌ مواجه‌ ساختند ،ولي سرانجام‌ نيروهاي‌ لشكر 33 به‌ لحاظ از دست‌ دادن‌ توان‌ ،درمواضع‌ مناسبتري‌ مستقر شدند. بطور كلي فشار عراق‌ براي‌ باز پس‌ گ‌يري‌ منطقه‌ اي‌ در حدود يك‌ كيلومتر مربع‌ با توان‌ بالا در نوع‌ خود كم‌ نظير بود عكس‌ العمل‌ دشمن‌ بدون‌ احتساب‌ و پيش‌ بيني تلفات‌ زياد و پذيرش‌ آن‌ به‌عنوان‌ بهاي‌ باز پس‌ گ‌يري‌ منطقه‌ نمي توانست‌ باشد .دشمن‌ با درك‌ مشي جديد نطامي جمهوري‌ اسلامي مبني بر پيشروي‌ در شرق‌ بصره‌ و انهدام‌ متوالي قواي‌ عراق‌ ،بر آن‌ شد كه‌ با اقدامي اساسي و با قوت‌ ، طراحان‌ و مسيولين‌ جنگ‌ جمهوري‌ اسلامي را نسبت‌ به‌ ادامه‌پيشروي‌ در منطقه‌ شرق‌ بصره‌ مايوس‌ كند .علاوه‌ بر اين‌ همزماني عمليات‌ كربلاي‌8 با سالگرد تاسيس‌ حزب‌ بعث‌ و نيز نقش‌ تبليغي اين‌ عمليات‌ در اعلام‌ تصميم‌ بر تداوم‌ عمليات‌ در منطقه‌ و همزماني آن‌ با تغيير وتحولات‌ سياسي مبني بر حذف‌ صدام‌ ،قابل‌ ذكر است‌ . از يك‌ سو شرايط سياسي و نظامي جنگ‌ پس‌ از عمليات‌ كربلاي ‌5 و از سوي‌ ديگر اهميت‌ زمين‌ منطقه‌ شرق‌ بصره‌، موجب‌ گرديد تا عمليات‌ كربلاي‌8كه‌ با هدف‌ محدود نظامي صورت‌ گرفت‌ ،بازتاب‌ و انعكاس‌ نسبتا گسترده‌ اي‌ داشته‌ باشد .در مورد اين‌عمليات‌ خبرگزاري‌ فرانسه‌ به‌ نقل‌ از ناظران‌ در تهران‌ چنين‌ گزارش‌ داده‌ :اهداف‌ عمليات‌ جديد كربلاي‌8ايران‌ كه‌ صرفا نظامي است‌ ، محدود به‌ نظر مي رسد .ايران‌ بدون‌ ترديد اين‌ بخش‌ جنوبي را براي‌ حمله‌ انتخاب‌ كرد تا مانع‌ از تحكيم‌ خطوط دشمن‌ در آنجا شود .در واقع‌ گزارش‌ خبرگزاري‌ فرانسه‌ معطوف‌ به‌ اين‌ مطلب‌ بود كه‌ اين‌ عمليات‌ در تداوم‌ سلسه‌ تلاشهاي‌ ايران‌ در اين‌ منطقه‌ و برنامه‌ ريزي‌ براي‌ انجام‌ عمليات‌ به‌ سمت‌ بصره‌ ،معنا و مفهوم‌ دارد. تلاقي زمان‌ عمليات‌ كربلاي‌8 با برگزاري‌ مراسم‌ چهل‌ و هشتمين‌ سالگرد تشكيل‌ حزب‌ بعث‌ ،موجب‌گ‌رديد كه‌ عراق‌ بلافاصله‌ به‌ منظور تحت‌ الشعاع‌ قرار دادن‌ بازتاب‌ اين‌ عمليات‌ ،به‌ تاسيسات‌ نفتي جزيره‌ سيري‌ كه‌ يكي از مبادي‌ صادرات‌ نفت‌ ايران‌ بود ،حمله‌ كرده‌ خسارات‌ قابل‌ ملاحظه‌ اي‌ را به‌ آن‌ وارد آورد ،به‌ گونه‌ اي‌ كه‌ تا ساعتها بهره‌ برداري‌ از اسكله‌ مذكور امكان‌ پذير نبود .به‌ هر حال‌ پيروزي‌ عمليات‌ كربلاي‌8 همانند پيروزيهاي‌ ديگر ايران‌ در ابتدا از سوي‌ عراق‌ و كليه‌ حاميانش‌ مورد تكذيب‌ قرار گرفت‌ ،چنانكه‌ راديو اسراييل‌ به‌ نقل‌ از كارشناسان‌ نظامي گفت :به‌ احتمال‌ قوي‌ نيروهاي‌ ايراني در عمليات‌ موسوم‌ به‌ كربلاي‌8 در جبهه‌ بصره‌ موفق‌ به‌ پيشروي‌نشده‌ اند و نبرد به‌ صورت‌ ساكن‌ ادامه‌ دارد .اما با گذشت‌ زمان‌ و عينيت‌ پيروزي‌ ايران‌ ،عراق‌ سرانجام‌ زبان‌ به‌ اعتراف‌ گشود و متعاقب‌ آن‌ خبرگزاريها چنين‌ گزارش‌ دادند :عراق‌ ديروز اعتراف‌ كرد كه‌ مناطقي را در جريان‌ حمله‌ جديد ايران‌ در شرق‌ بصره‌ از دست‌ داده‌ است‌ .اعتراف‌ عراق‌ به‌ از دست‌ دادن‌ زمينهايي در نز ديكي بصره‌ ، در اطلاعيه‌ نظامي اين‌ كشور منعكس‌ شده‌ است‌ .همچنين‌ دعوت‌ ايران‌ از خبرنگاران‌ خارجي براي‌ باز ديد از منطقه‌ آزاد شده‌ در عمليات‌ نيز به‌ منزله‌ پيروزي‌ جديد ايران‌ مورد تاكيد قرار گ‌رفت‌ .بدين‌ ترتيب‌ ، در آستانه‌ سال ‌66 ضمن‌ آنكه‌ موفقيت‌ حاصله‌ از عمليات‌ كربلاي‌8 در منطقه‌ شرق‌ بصره‌ ،از سوي‌ رسانه‌ هاي‌ خارجي مورد تاييد قرار گرفت‌ ،به‌ عنوان‌ ضعف‌ و ناتواني روحي روز افزون‌ عراق‌ نيز ارزيابي شد. منبع مرکز پژوهشهاي صدا وسيما

عمليات توكل : پايان عمليات گسترده تا زمان عزل بني صدر دو ماه پيش از عمليات توكل در منطقه عمومي آبادان ، عمليات ديگري در همين منطقه به شكست انجاميده بود . فرماندهان ستاد اروند بر آن شدند تا براي شكست محاصره چهار ماهه آبادان و باز پس گيري منطقه شرق رود كارون و پس راندن دشمن تا مرز بين المللي شلمچه و رود " خين " عمليات توكل را طرح ريزي كنند و با بهره گبري از يگانهاي پياده و زرهي ارتش از سه محور جاده ماهشهر- آبادان ، آبادان – خرمشهر و غرب كارون ، آن را به اجرا درآورند . سرانجام در 20 دي ماه 1359 عمليات توكل توسط يگان هايي از ارتش ، شماري از نيروهاي سپاه و ستاد جنگ هاي نا منظم آغاز شد . قواي زرهي از ذو محور و نيروهاي پياده از محور سوم وارد عمل شدند . در سه راهي آبادان و كوي ذوالفقاريه كه نيروهاي پياده تك كرده بودند ، خط نيروهاي عراقي در هم شكست و شماري از آن ها اسير شدند . اما به سبب عدم پيشروي در دو محور ديگر ، اين نيروها نتوانستند موقعيت خود را تثبيت كنند و به ناچار دست به عقب نشيني زدند . به اين ترتيب عمليات توكل ، كه در مرحله نخست موفقيت چنداني در پي نداشت ، در مراحل بعدي نيز با توقف حمله رو به رو گرديد و ناكامي مرحله نخست سبب شد تا انجام اين گونه عمليات هاي گسترده تا زمان عزل بني صدر از مقام فرماندهي كل قواي مسلح منتفي شود . نام عمليات : توكل زمان اجرا : 20 / 10 / 1359 مكان اجرا : جاده ماهشهر – آبادان و غرب رود كارون ارگان هاي عمل كننده : نيروي زميني ارتش ، سپاه پاسداران ، ستاد جنگ هاي نا منظم اهداف عمليات : شكست محاصره چهار ماهه شهر آبادان و باز پس گيري ساحل شرقي رود كارون مقدمه : شرحي بر عمليات هاي دفاع مقدس