بخش چهارم چرا سام -3 ؟!!!!!!!!!!!!!!!!! به شکل کاملا مطلق و به معنای واقعی کلمه ، هیچ واژه ای برای توصیف آنچه که در داخل روده های یک خلبان ، وقتی که یک تیر موشک سام بسوی اش شلیک شده و بسرعت در حال نزدیک شدن است ، می گذرد ، وجود ندارد !!!! خلبان (تاپ گان ) .. راندال هارولد "دوک" کانینگهام با ظهور قدرت هوایی بعنوان بُعد سوم ( پس از نیروی زمینی و دریایی ) صحنه نبرد ،ماهیت و شکل جنگ بصورت قابل توجهی تغییر نمود ، با این حال ، چه در دوره دو جنگ جهانی و سپس آغاز عصرجت ، تمامی هواگردهای رزمی ، به تقریب در هر سناریوی محتمل ، خواه در نبردهای هوایی یا حملات هوا به زمین ، شناسایی و ... بصورت غیر قابل اجتنابی با سامانه های دفاع هوایی ( توپخانه ای و موشکی ) روبرو شده و خواهند شد . این مساله در حوزه ماهیت بکارگیری قدرت هوایی در کشورهای غربی که بشدت بر حوزه پشتیبانی هوایی تاکتیکی ، پشتیبانی هوایی نزدیک ، حملات هوایی در عمق تاکید دارند و به نوعی استخوان بندی شیوه رزم آنها بشمارمی رود ، از اهمیت بیشتری برخوردار است . در این دکترین رزمی ، جتهای مسلح می بایست بارها و بارها به حریم هوایی دشمن که ترکیبی از جنگنده – رهگیرها و سامانه های پدافندی را در اختیار دارد نفوذ کنند و اگرچه در نگاه نخست ممکن است تصور شود که استفاده از سامانه های ضد جنگ الکترونیک (ECM) موثرترین شیوه ممکن باید باشد ، ولی ذکر این نکته قابل توجه است که تمامی هواگردهای غربی الزاما توانایی حمل چنین سامانه هایی را که معمولا حجیم وسنگین هستند را ندارند درنتیجه ، همه چیز بر روی مهارت خلبان در اجرای مانورهای احترازی در ترکیب با قابلیتهای موجود در سامانه های ضد جنگ الکترونیک متمرکز می شود . این بدان معناست که در یک حالت آیده آل ، خلبان یک جت مهاجم ابتدا باید تلاش کند تا از شلیک موشک جلوگیری بعمل آورد و اگر در اجرای آن ناموفق بود ، می بایست از نقاط ضعف موشکهای دفاع هوایی برای مقابله و شکست آن استفاده نماید . با توجه به این مساله ، هنگامی که در طرح پروازی ، این مساله که امکان برخورد با سامانه های سام وجود دارد ، پیش بینی می شود ، خلبان به شکل استاندارد در مرحله اول تلاش می کند تا خارج از برد کشف / شناسایی این سامانه ها پرواز کند که این امر معمولا بصورت تاکتیک های ورود و خروج سریع به منطقه هدف ، پرواز در ارتفاع پائین و استفاده از عوارض زمینی و ... نمود پیدا می کند ، در حالی که کاربرد سامانه های اخلالگر ، بخصوص در فواصل نزدیک و زمانی که منطقه هدف بصورت متراکم توسط شبکه دفاع هوایی محافظت می شود چندان فایده ای در بر نخواهد داشت . اما مقابله با موشک شلیک شده از سوی سامانه های زمین پایه پدافندی ، عرصه ای است که می تواند مبین جنبه های دفاعی یک نبرد هوایی باشد و تا حد بسیار زیادی به مانورپذیری جنگنده ، سامانه های کنترل آتش ، مهمات محمول و میزان مهارت های خلبان بسته خواهد بود . 1- مانور پذیری توان مانور یا چالاکی یکی از مهمترین قابلیت های لازم برای یک هواگرد رزمی به منظور تغییر سریع موقعیت در صفحه سه بُعدی رزم هوایی است تا موقعیت تاکتیکی بهتری را در یک درگیری هوایی یا فرار از آتش سامانه های دفاع هوایی بدست آورد . این مفهوم ( مانورپذیری) بطور مستقیم با یک عامل ، یعنی کارایی در چرخش مرتبط است که این نیز به نوبه خود به مولفه های دیگری نظیر ضریب بار ،شعاع چرخش ، نرخ چرخش نیز بستگی دارد . 2- سامانه های کنترل آتش در یک تعریف ساده ، سامانه های کنترل آتش ،به مجموعه از زیرسیستم های مشخص شامل رادار ، رایانه کنترل آتش و .. گفته می شود که موظف است در کنار هماهنگ کردن اقدامات برای اجرای ماموریتهای هوا به زمین و درگیری های هوایی ، مجموعه سامانه های اقدام متقابل را برای ایجاد اخلال یا جلوگیری از برخورد موشکهای زمین به هوا را تحت کنترل خود درآورد . 3- مهمات محمول هواگردهای رزمی ، به منظور مقابله با سامانه های دفاع هوایی زمین پایه ، معمولا مجموعه ای از اقدامات فعال و غیر فعال شامل استفاده از فریب دهنده های حرارتی ( شراره ) یا غلاف های اخلالگر الکترونیکی را در دستور کار خود قرار می دهند . 4- میزان مهارت خلبان پیشرفته ترین جتهای رزمی سرنشین دار ، مجهز به آخرین سامانه های هدایت آتش ، مهمات پیشرفته ، خطوط امن انتقال داده ، پادکارهای الکترونیک ، بدون وجود و حضور خدمه آموزش دیده و حرفه ای ، اثر پذیری بسیار اندکی را در صحنه نبرد از خود برجای می گذارند ( این مساله برای خدمه / کاربران بدون سرنشین های رزمی نیز صادق است ) . این مولفه پراهمیت نیز به میزان ساعات پروازی خدمه هوایی بستگی دارد . بعنوان مثال ، خلبانان بالگردهای میل-17 کشورهای عضو ناتو ، می بایست سالانه 180 ساعت پرواز را که 40 ساعت آن در شبیه ساز باید طی شود ، در دفترچه پروازی خود ثبت کنند . در نیروی هوایی فرانسه ، خلبانان جنگنده های رزمی بین 150 تا 250 ساعت ، در نیروی هوایی سلطنتی بریتانیا بین 180 تا 240 ساعت ، در نیروی هوایی اسلواکی 70 ساعت ، نیروی هوایی آمریکا در حدود 250 ساعت ، نیروی دریایی ایالات متحده براساس یکسری منابع تا 400 ساعت ، نیروی هوایی هند 300 ساعت ، نیروی هوایی ارتش عبری 180 تا 220 ساعت ( این عدد در دهه هشتاد تا 700 ساعت هم ذکر شده ) ، نیروی هوایی آلمان بین 150 تا 200 ساعت ( براساس درجه نظامی ) و درنهایت نیروی هوایی پاکستان بین 156 تا 312 ساعت می بایست با اجرای عملیات پروازی ، مهارت های رزمی خود را حفظ و ارتقاء دهند . اما در حوزه مقابله با سامانه های دفاع هوایی زمین پایه ، در کنار استفاده از غلافهای اخلالگر الکترونیک ، خلبان با استفاده از مهارتهایی که طی دوره آموزش و تمرین در دوران صلح بدست آورده ، می تواند با اجرای مانورهای مختلف ، موشک مهاجم را دفع کرده یا دست به گریز بزند . در همین زمینه ، مطالعاتی که با استفاده از ترکیب های مختلف هواگردهای رزمی و سامانه های دفاع هوایی متفاوت صورت گرفته نشان میدهد که معمولا منطقه و درصد فرار جنگنده ها از موشکهای دفاع هوایی در ارتفاع بالا بسیار محدودتر است . با این حال ، براساس مطالعات انجام شده در مراکز شبیه سازی رزمی نیروی هوایی ، حداقل 3 مانور اصلی و ترکیبات حاصل از آن با اقداماتی نظیر استفاده از اخلاگرهای الکترونیک یا کاربرد شراره یا خاشه (Chaff ) می تواند برای گریز از خطر شلیک سامانه های دفاع هوایی مورد استفاده خلبانان قرار گیرد الف: غلت چرخشی (Barrel Roll) در یک تعریف ساده ، اصطلاح غلت چرخشی ، به اجرای مانورهای مارپیچ در محور افقی پرواز ( مسیر مستقیم ) اشاره دارد و به خلبان کمک می کند تا با استفاده همزمان از سامانه های دفاعی جنگنده ، هواگرد یا موشک مهاجم را از مسیر اصلی خود منحرف نماید. ب : نیم حلقه / اس -ناقص ( Split-S) مانور نیم حلقه ، بیشتر درزمانی استفاده میشود که خلبان قصد دارد تا از صحنه درگیری خارج شود . در این مانور ، جنگنده بصورت نیمه معکوس چرخانده و سپس یک نیم حلقه ، همراه با کاهش ارتفاع صورت می گیرد که دراین شرایط جنگنده مورد نظر همسطح ولی در جهت مخالف و در ارتفاع پائین تر قرار می گیرد ج : چرخش ایملمان / نیم حلقه عمودی ( Immelmann turn ) اصطلاح چرخش ایملمان ، که از نام خلبان جنگنده مشهور آلمانی ، ماکس ایملمان برگرفته شده ، به دونوع اصلی مانور اشاره دارد . در جنگ اول جهانی ، چرخش ایملمان ، به مانوری گفته می شد که برای تغییر موقعیت جنگنده به منظور درگیری مجدد استفاده می گردید ولی در دوره معاصر ، این مانور برای قرارگرفتن در جهت هم سطح ولی مخالف حریف در ارتفاع بالا استفاده می شود .علاوه براین این سه نوع اصلی ، ترکیب اجرای دو مانور نیم حلقه ( اس – ناقص ) و بدنبال آن غلت چرخشی با " جی " بالا نیز معمولا مورد استفاده قرار می گیرد . طراحی و مکان گزینی عجیب شبکه دفاع هوایی در فیلم تاپ گان استقرار سامانه های دفاع هوایی (سام-3 ) درست بغل گوش ( بدون رعایت استانداردهای مشخص ) هدف ، یکی از شبهات این فیلم محسوب می شد چرا سامانه سام -3 ؟؟ یکی از سئوالاتی که پس از مشاهده فیلم تاپ گان به ذهن بیننده خطورمی کند ، این است که از بین تمامی سامانه های دفاع هوایی موجود در ارتش های دنیا ( غربی وشرقی ) چرا سامانه دفاع هوایی سام-3 شبیه سازی و مورد استفاده قرار گرفت .. پاسخ به این سئوال ، طیف متنوعی از فرضیه ها و گزینه های موجود را پدید می آورد . بعنوان مثال ، سیاست گذاری بخش عملیات روانی پنتاگون در هالیوود ، هرچه بهتر نشان دادن سامانه های تسلیحاتی غربی و کم رنگ نمودن نقاط ضعف آن بشمارمی رود ، و در این فیلم ( با توجه به اشاره غیر مستقیم به ایران ) بصورت هوشمندانه و با علم به عملیاتی بودن سامانه زمین پایه MIM-23 هاوک و گونه برگرفته داخلی از آن در شبکه دفاع هوایی کشورهدف ، از یک سامانه دفاع هوایی هم رده شرقی ( سامانه سام -3 تقریبا معاصر و هم رده سیستم هاوک آمریکایی است ) استفاده شد تا این پیش زمینه که میتوان سیستم های دفاع هوایی غربی را شکست داد و ازآن عبور نمود در ذهن مخاطب عام ( نه خاص ) ایجاد نشود . این مساله به دقیق ترین شیوه ممکن در این فیلم به تصویر کشیده شده و می بایست دقت لازم را در این حوزه در نظر داشت . دومین مشکلی که دراین فیلم بخوبی قابل مشاهده است ، شیوه چینش پرتابگرهای سام-3 ( در اصل هاوک ) در مسیر منتهی به هدف می باشد .سامانه دفاع هوایی سام-3 ( اس-125) میانبرد محسوب می شود که بطور استاندارد از دو نوع موشک 5V24 و 5V27 استفاده می کند که موشک نخست ، به یک کلاهک ترک شونده 60 کیلوگرمی شدید الانفجار با برد 4 تا 15 کیلومتر با قابلیت درگیری در ارتفاع 100 تا 10000 متری است و موشک دومی مجهز به یک کلاهک ترکش شونده 70 کیلوگرمی شدید الانفجار است که بردی حدود 4 تا 25 کیلومتر را داراست و می تواند در یک بازه بین 20 تا 18000 متر در ارتفاع علیه اهداف هوایی مورد استفاده قرار گیرد . در سالهای اخیر نیز موشکهایی که درسامانه های ارتقاء یافته پچورا-2 و پچورا-2ام کاربرد پیدا کرده اند ، حداکثر برد 38 کیلومتر را به نمایش می گذارند . نسخه اولیه موشک سام -3 ( 5V24) آخرین نسخه موشک سام-3 ( 5V27) درحوزه سخت افزارهای کشف و شناسایی ، رادار باند ایکس RSN-125 با کد ناتو LOW BLOW براساس وظیفه تعیین شده ، می تواند با اهداف هوایی در یک برد 110 درگیر شود . براساس داده های موجود این رادار امکان درگیری با شش هدف همزمان را در اختیار دارد . نخستین پیکربندی که از این سامانه ها مورد استفاده قرار می گیرد ، شامل سه پرتابگر بوده که بصورت مثلثی در اطراف رادار آراس ان -125 مستقر می شود که بطور معمول درسوریه دیده میشود . در برخی از موارد نیز سایتهای سام-3 به سه پرتابگر مجهز هستند اما چهار موقعیت شلیک درآنها تعبیه شده که در یک پیکربندی متوازی الاضلاع دراطراف رادار درگیری پراکنده می شوند که پیش از این در اوکراین قابل مشاهده می بود . آخرین پیکربندی رصد شده نیز به 4 موقعیت پرتاب و 4 پرتابگر مجهز شده که دریک الگوی مربع شکل دراطراف رادار آر اس ان-125 قرار می گیرد . آخرین نسخه سایت ثابت سام-3 ، شامل 4 پرتابگر با الگوی مربع شکل که در وسط رادار RSN-125 قابل مشاهده است راست : الگوی متداول سایت ثابت سام-3 چپ : الگوی سایت ثابت سام-3 با 3 پرتابگر / لیبی راست : سایت ثابت سام-3 دنباله رویه شبکه دفاع هوایی شوروی در نمونه های سام-2 محسوب می شد چپ : احتمالا الگوی سایتهای سام-3 ارتش ویتنام راست : سایت سام-3 ارتش سوریه چپ : سایت سام-3 ارتش صربستان و هند که در سایتهای سابق سام-2 مستقر شده اند راست : سایت ثابت سام-3 کره شمالی با طراحی متفاوت بطوریکه رادار بطور کامل در داحل سازه محافظت شده قرار می گیرد چپ : سایت ثابت سام-3 الجزایر راست : طرح فشرده سامانه سام-2 ارتش مصر . گفته میشود که این سایتهای برای استقرار سام-3 هم مورد استفاه قرار می گیرند چپ : سایت ثابت سام-3 ارتش بلاروس که گفته میشود برای استقرار اس-300 پی بازسازی شده با این حال ، الگوهای غیراستانداردی هم برای سایتهای سام-3 دیده شده ، بطوریکه گفته میشود مجموعه سامانه های سام-3 در سایتهایی که پیش از این محل استقرار سامانه های سام-2 بوده ، نیز مستقر شده اند . بعنوان مثال سامانه های سام-3 ارتش مصر ، صربستان و هند و در بلاروس حتی در سایتهای مجهز شده برای استقرار اس-125 نیز مستقر شدن سیستم های اس-300 پی دیده شده . این احتمال وجود دارد که ارتشهای نامبرده برای صرفه جویی در هزینه ها ، مبادرت به چنین کاری کرده باشند . علاوه براین ، بررسی شبکه دفاع هوایی کره شمالی نیز نشان میدهد که طرح های نامتعارفی برای افزایش بقای این سامانه ها استفاده می شود از جمله قرار دادن پرتابگر ها و رادار درگیری در داخل مواضع مستحکم شده . علاوه براین ، برخی کاربران نیز سامانه های خود را بصورت تصادفی مستقر کرده اند . با توجه به این مساله، شکل استقرار این سامانه ها در منطقه ای که هدف در آن قرار دارد ، غیرمنطقی به نظر می رسد . علاوه براین ، مشاوران نظامی این فیلم علیرغم دقت بسیار بالا در سکانس های مشابه ، به این مساله توجه نکردند که شبکه دفاع هوایی معمولا چند لایه ای و ترکیبی از سامانه های موشکی و توپخانه ای و حتی دوش پرتاب (شامل پرتابگرهای تکی قابل حمل توسط نفر یا نمونه های چندتایی مستقر روی خودرو ) است ، تا درصورت خروج سالم دسته پروازی از محدوده برد درگیری یک لایه ، مهاجمان توسط سامانه های لایه بعدی شناسایی ، کشف و مورد هدف قرار گیرند . این امر بخصوص در زمان ورد جتهای مهاجم از ساحل به درون مسیر شکاف مانند کوهستانی منتهی به هدف بیشتر نمود پیدا می کند ، چرا که این شبهه پیش می آید که تاکتیسین های دفاع هوایی نیروی مدافع ، یکسری سامانه های دفاع هوایی را در امتداد این مسیر شکاف مانند مستقر کرده اند ( به مانند بازی های ویدئویی سبک استراتژی ) بدون اینکه حتی برای یک لحظه ، این تصور در ذهن آنها پدید آید که نیروی مهاجم ممکن است با پروازدر ارتفاع پائین ، کل این چینش مضحک را پشت سر گذاشته و به هدف برسد ( این مساله در بخش های بعدی ، بیشتر بررسی می شود ) سرهنگ زولتان دنی ... به همراه لاشه اف-117 نایت هاوک سومین مساله ای که در حوزه استفاده از نمونه های یک سامانه دفاع هوایی شرقی ( سام-3 ) در فیلم تاپ گان به ذهن خطور می کند ، خاطره بسیار ناگوار ارتش ایالات متحده ازاین سامانه دفاع هوایی روسی است . براساس داده های موجود در حوزه تاریخ هوانوردی نظامی ، نیروی هوایی ارتش ایالات متحده در جریان حمله به یوگسلاوی ، حداقل یک فروند از پیشرفته ترین جتهای ضربتی خود ( اف-117 نایت هاوک) را با آتش این سامانه ازدست داده و شاید این مساله آنچنان بر پنتاگون ، گران آمد که حتی با گذشت 23 سال از این رخداد ( 1999 ) چنین رویدادی از حافظه مشاوران نظامی این فیلم پاک نشد . سامانه سام-3 متحرک سازی شده اس-125 ام پچورا-2 ام به همراه اجزاء شامل رادار ، کامیون فرماندهی و ... علاوه برای ، مشاوران نظامی پنتاگون به شکل عجیبی ، تنها نمونه های ثابت سامانه سام-3 را بعنوان تهدید عمده در این فیلم در نظر گرفتند ، در حالی که سالهاست نمونه های متحرک سام-3 ( و حتی نمونه های متحرک هاوک در ایران ) رونمایی و تولید شده و این تا حد زیادی ، باعث پدید آن شبهات زیادی دراین فیلم می شود سامانه متحرک سازی شده هاوک پی نوشت : 1- استفاده از مطالب برگردان شده به پارسی درانجمن میلیتاری،براساس قاعده " رعایت اخلاق علمی" منوط به ذکر دقیق منبع است.امیدواریم مدعیان رعایت اخلاق ( بخصوص رسانه های مدعی ارزشمداری ) بدون احساس شرمندگی از رفرنس قرار گرفتن بزرگترین مرجع مباحث نظامی در ایران ، از مطالب استفاده نمایند. 2- ادامه دارد ........

محمدخان ، سرباز ایرانی در جنگ های داخلی آمریکا ! بازخوانی تاریخ؛ اولین ایرانی مهاجر به آمریکا چه کسی بود؟ بازخوانی تاریخ همیشه نکات بسیار عجیب و جالبی به همراه خود دارد، روایت آدم هایی که باور نمی کنید وجود داشته باشند: یک ایرانی در جنگ های داخلی آمریکا که در واقع اولین ایرانی مهاجر به ایالات متحده آمریکا نیز هست! در تاریخ پرفراز و نشیب استقلال آمریکا، نام محمد خان، سربازی از ایران به عنوان یکی از نادر افرادی ثبت شده است که در جنگ داخلی آمریکا (۱۸۶۱-۱۸۶۵) شرکت داشته است. این سرباز، که در سال ۱۸۳۰ (۱۱۰۹ شمسی) در تهران متولد شد و در افغانستان بزرگ شد، سفری شگفت‌انگیز را از شرق دور به جبهه‌های نبرد آمریکا طی کرد. روایت این سرباز ایرانی در آرشیو ملی آمریکا (Nations.blogs.archives.gov) در سال ۲۰۱۷ درج شده است. لینک تکمیلی خبر : منبع