جنگ داخلی سودان: آیا پهپادهای ایرانی به ارتش کمک میکنند تا زمین را به دست بیاورند؟
یک بوئینگ 747 ایرانی در فرودگاه "بندر سودان"
10 آوریل (رویترز) - یک منبع ارشد ارتش، یک سال پس از جنگ داخلی سودان، پهپادهای مسلح ساخت ایران به ارتش کمک کردند تا جریان درگیری را تغییر دهد، پیشروی نیروهای پشتیبانی سریع شبه نظامی رقیب را متوقف کند و قلمروهای اطراف پایتخت را بازپس گیرد.
شش منبع ایرانی، مقامهای منطقهای و دیپلماتها - که مانند منبع ارتش خواستند نامشان فاش نشود - به رویترز گفتهاند که ارتش طی چند ماه گذشته هواپیماهای بدون سرنشین (پهپاد) ساخت ایران را به دست آورده است.
نیروهای مسلح سودان (SAF) در ماههای اول جنگ از برخی پهپادهای قدیمیتر در کنار باتریهای توپخانه و جتهای جنگنده استفاده کردند، اما موفقیت چندانی در ریشهکن کردن جنگجوهای
نیروهای پشتیبانی سریع (RSF) مستقر در محلههای پرجمعیت خارطوم و شهرهای دیگر، نداشتند.
به گفته پنج شاهد عینی ساکن در این منطقه، در ژانویه، 9 ماه پس از شروع درگیری، پهپادهای بسیار مؤثرتری از پایگاه وادی سیدنا ارتش تا شمال خارطوم شروع به فعالیت کردند.
ساکنان گفتند که به نظر می رسد پهپادها حرکات RSF را زیر نظر دارند، مواضع آنها را هدف قرار می دهند و حملات توپخانه ای را در اومدورمان، یکی از سه شهر در کرانه های رود نیل که پایتخت خارطوم را تشکیل می دهند، مشخص می کنند.
محمد عثمان، یک ساکن 59 ساله، گفت: «در هفتههای اخیر، ارتش شروع به استفاده از پهپادهای دقیق در عملیاتهای نظامی کرده است، که نیروهای RSF را مجبور به فرار از بسیاری از مناطق کرد و به ارتش اجازه داد نیروها را در زمین مستقر کند.
میزان و نحوه استقرار پهپادهای ایرانی ارتش در امدرمان و سایر مناطق پیش از این گزارش نشده بود. رسانه های بلومبرگ و سودان از حضور پهپادهای ایرانی در این کشور خبر داده اند.
این منبع ارشد ارتش سودان ورود مستقیم هواپیماهای بدون سرنشین ساخت ایران از ایران را رد کرد و از بیان چگونگی تهیه آنها یا تعداد دریافتی ارتش خودداری کرد. وی بدون اشاره به جزئیات افزود، ارتش سودان همچنین پهپادهای ایرانی را تولید کرده بود که قبلاً در قالب برنامه های نظامی مشترک تولید شده بود، قبل از قطع روابط دو کشور در سال 2016. رویترز به طور مستقل قادر به تعیین جزئیات این پهپادها نبود.
این منبع حاکی از آن است که در حالی که سال گذشته همکاری دیپلماتیک بین سودان و ایران احیا شده بود، همکاری نظامی رسمی همچنان معلق بود.
علی صادق، سرپرست وزارت خارجه سودان که سال گذشته به ایران سفر کرده و با ارتش همسو است، در پاسخ به سوالی درباره پهپادهای ایرانی، به رویترز گفت: سودان هیچ سلاحی از ایران به دست نیاورد.
بخش رسانه ارتش و وزارت خارجه ایران به درخواستها برای اظهارنظر پاسخ ندادند.
RSF اذعان کرد که در اومدورمن دچار شکست شده است. دفتر رسانه ای این کشور با استناد به اطلاعاتی که جمع آوری کرده بود، گفت که ارتش پهپادهای ایرانی و سایر تسلیحات را دریافت کرده است. به درخواست ها برای ارائه مدرک پاسخ نداد.
منابع ایرانی و منطقه ای گفتند که حمایت تهران از ارتش سودان با هدف تقویت روابط با این کشور استراتژیک است.
سودان در سواحل دریای سرخ قرار گرفته است، یک مکان کلیدی برای رقابت بین قدرت های جهانی، از جمله ایران ، در حالی که جنگ در خاورمیانه بیداد می کند. از سوی دیگر دریای سرخ، حوثیهای یمن که تا حدی توسط ایران مسلح شدهاند ، حملاتی را برای حمایت از حماس در غزه آغاز کردهاند.
یک دیپلمات غربی که خواست نامش فاش نشود، گفت: "ایران در ازای آن چه چیزی دریافت می کند؟ آنها اکنون یک پست ایستگاهی در دریای سرخ و در سمت آفریقا دارند."
پیشرفتهای ارضی اخیر مهمترین پیشرفتهای ارتش از زمان آغاز جنگ در پایتخت سودان در آوریل گذشته است.
جنگ بین ژنرال عبدالفتاح البرهان، رئیس ارتش و ژنرال محمد حمدان داگالو، رئیس نیروهای RSF، میلیونها نفر را به گرسنگی شدید سوق داده ، بزرگترین بحران آوارگی در جهان را ایجاد کرده و موجهایی از قتلها و خشونتهای جنسی را در منطقه دارفور در غرب به راه انداخته است.
کارشناسان سازمان ملل گفتهاند که تلاشهای جنگی RSF با حمایت کشورهای آفریقایی همسایه از جمله چاد، لیبی و سودان جنوبی انجام شده است و ادعاهایی مبنی بر حمایت مادی از سوی امارات متحده عربی از RSF معتبر است.
دو شاهد در آنجا گفتند که موفقیت ارتش در عمران به ارتش اجازه داد تا از فوریه حملات مشابهی را با استفاده از پهپاد، توپخانه و نیرو در بحری، در شمال خارطوم دنبال کند تا کنترل پالایشگاه نفت الجیلی کلیدی را در دست بگیرد.
ارتش گفته است که دستاوردهای اخیر آن نیز با جذب هزاران داوطلب در مناطق تحت کنترل خود - که طی بیش از شش ماه انجام شده و از دسامبر تسریع یافته است - کمک کرده است.
همکاری سودان و ایران در زمان عمر البشیر، رئیسجمهور پیشین، قوی بود، تا اینکه او در اواخر حکومت سه دههای خود به رقبای خلیج فارس برای حمایت اقتصادی روی آورد و روابط با تهران را قطع کرد.
امین مزاجوب، ژنرال سابق سودانی، گفت که سودان قبلاً با کمک ایران تسلیحات تولید کرده بود و پهپادهایی را که قبلاً در اختیار داشت تغییر کاربری داد تا آنها را در طول جنگ مؤثرتر کند. مذاجوب به طور خاص در مورد منبع پهپادهایی که اخیراً در جنگ استفاده شده است، اظهار نظر نکرد.
یک منبع منطقه ای نزدیک به حاکمان ایران گفت که پهپادهای ایرانی مهاجر و ابابیل از اواخر سال گذشته چندین بار توسط شرکت فارس ایر قشم ایران به سودان منتقل شده است. پهپادهای مهاجر و ابابیل توسط شرکتهایی ساخته میشوند که زیر نظر وزارت دفاع ایران فعالیت میکنند که بلافاصله به درخواست اظهارنظر پاسخ ندادند.
سوابق ردیابی پرواز که توسط ویم زویجنبورگ از سازمان صلح هلندی Pax گردآوری شده و در اختیار رویترز قرار گرفته است، نشان می دهد که در دسامبر 2023 و ژانویه 2024، یک هواپیمای باری بوئینگ 747-200 که توسط شرکت قشم فارس ایر اداره می شد، شش سفر از ایران به بندر سودان، پایگاه مهمی برای ارتش از زمان تصرف سایت های استراتژیک در خارطوم توسط نیروهای RSF در روزهای اول جنگ.
دفعات این پروازها قبلاً گزارش نشده بود.
ایمیل ها و تماس های تلفنی با قشم فارس ایر که تحت تحریم های آمریکا قرار دارد، بی پاسخ ماند. رویترز نتوانست مشخص کند که آیا جزئیات ذکر شده برای این شرکت هواپیمایی به روز است یا خیر.
عکسی که توسط شرکت تصویربرداری ماهوارهای Planet Labs ارائه شده است و رویترز مکان و تاریخ آن را تأیید کرده است، یک بوئینگ 747 را با طول بالهای 747-200 در فرودگاه پورت سودان در 7 دسامبر، تاریخ اولین پرواز ردیابی شده نشان میدهد.
زویننبورگ گفت که یک مهاجر-6 در ماه ژانویه در باند فرودگاه پایگاه وادی سیدنا در عکس ماهواره ای دیگری به تاریخ 9 ژانویه ظاهر شد.
RSF اعلام کرد که ارتش هفتهای دو بار هواپیماهای باربری و هواپیماهای بدون سرنشین ایرانی و سایر تسلیحات را از ایران تحویل میگیرد. به رویترز گفته است که اطلاعات RSF تحویل پهپادهای ایرانی مهاجر-4، مهاجر-6 و ابابیل را به بندر سودان نشان داده است. این سازمان گفته است که چندین پهپاد را سرنگون کرده است.
RSF مدرکی برای تحویل پهپادها ارائه نکرد.
تامین تسلیحات از ایران میتواند روابط ارتش سودان با ایالات متحده را پیچیده کند، زیرا این امر منجر به فشار برای مذاکره بین طرفهای درگیر میشود.
تام پریلو، فرستاده ویژه آمریکا در سودان روز چهارشنبه در مصاحبهای گفت که ترس از نفوذ بیشتر برای ایران یا عناصر افراطی اسلامی در سودان یکی از دلایلی است که ایالات متحده معتقد است حرکتی برای توافق صلح وجود دارد.
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفت که ایالات متحده گزارش های مربوط به حمایت ایران از ارتش را دیده و اوضاع را زیر نظر دارد.
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفت: "ایالات متحده با دخالت خارجی برای حمایت از درگیری سودان مخالف است - این تنها درگیری را تشدید و طولانی می کند و خطر گسترش بیشتر بی ثباتی منطقه ای را به دنبال دارد."
منبع:
https://www.reuters.com/world/middle-east/are-iranian-drones-turning-tide-sudans-civil-war-2024-04-10/