گزینه های تزار روسی
در حوزه طراحی استراتژیک ، حاکمان فعلی کرملین گزینه های قابل توجهی را در اختیار دارند که تعدادی از آنها از بقیه پر خطرتر به نظر می رسد !!
در چند ماه گذشته ، بسیج انبوه یگان های ارتش روسیه که اوکراین را از 3 محور محاصره کرده اند موجبات به صدرآمدن تنش میان دو کشور ( و یا در واقع امر تنش میان روسیه و ناتو. م ) شده است . در این میان ، بخش قابل ملاحضه ای از کارشناسان بر این اعتقادند که از مقاصد روسیه اطلاع کافی دارند و می دانند که درآینده چه اتفاقی خواهد افتاد ،اما گستردگی منازعه و تنش میان دو طرف به اندازه ای است که رسیدن به اصل و هسته اصلی درگیری تنها از عهده تعداد کمی از تحلیلگران این حوزه برمی آید . درواقع امر ، تنها یک نفر در تمام گستره این تنش اطلاع دارد که واقعا در آینده چه اتفاقی خواهد افتاد و بر همین اساس ، چندان در افکار عمومی محبوب نبوده ، ولی حتی این احتمال وجود دارد که شخص ولادیمیر پوتین هم از تاثیر گذاری بر روندی که آغاز شده ، ناتوان باشد .
تحلیل پیش رو ، 24 ساعت قبل از اعلام روسیه مبنی بر عقب نشینی از مرزهای مشترک با اوکراین به رشته تحریر درآمده ، بنابراین ، فرض براین است که بحران همچنان ادامه دارد و بر همین اساس قطعات مختلف آنالیز این متن چیده شده است .
شواهد موجود در حال حاضر (15 فوریه 2022) نشان می دهد که روسیه از آمادگی کامل برای حمله به خاک اوکراین برخوردار بوده و این حمله یحتمل در مقیاسی بزرگ انجام خواهد شد . درواقع بیشتر از 50 درصد گردان های نیروی زمینی ارتش فدرال در مرزهای اوکراین مستقرند ، در حالی که بسیاری از آنها از هزاران مایل دورتر به این منطقه اعزام شده اند تا در عملیات احتمالی مشارکت داشته باشند . نیروی هوایی و دریایی نیز به مثابه مهره های شطرنج درموقعیتهای خود مستقر شده و شیوه حرکت به مثابه یک لوکوموتیو بخار است که به ایستگاه پایانی خود نزدیک می شود .اما ما هنوز اطلاع نداریم که این قطار در آخرین لحظات از مسیرخود منحرف خواهد شد یا خیر ...
در حالی که به نظر می رسد عملیات نظامی ارتش روسیه محتمل باشد ،اما این گزینه نیز قابل بررسی است که در آخرین لحظات ، تحرکات ارتش روسیه دچار ایستایی شده ، تا حداکثر ارعاب مورد نیاز بدست آمده و سپس دستور عقب نشینی به انها داده شود . اگراین گزینه محتمل باشد ، وی می تواند به یگان های رزمی ناتو در اروپا شرقی هشدار دهد که " به شما گفته بودم که ناتو ، دسته گرگ هایی در مرزهای ما هستند !! " و همزمان ادعا کند که بصورت یکجانبه ، صلح را انتخاب کرده است . در حالی می تواند مدعی باشد که نگرانی های روسیه در خصوص اوکراین ، اکنون شنیده شده و میتواند موضوعی برای دیپلماسی باشد . در واقع ، این روند به نوعی اعلام یک پیروزی ، بزرگتر از آنچه که در غرب ممکن است تصور شد ، با ماهیت "مصرف داخلی " برای وی محسوب گردد .
در این مورد ، درست به مانند خروج واحدهای روسی از مرزهای اوکراین در تمرینات نظامی سال 2021 ، اقدام ارتش روسیه در زمینه عقب نشینی از موقعیت حمله ، چندان عجیب نخواهد بود . هر چند سامانه های رزمی و زیرساختهای بیشتری نسبت به گذشته در منطقه باقی خواهد ماند تا این نمایش ، سال آینده نیز مجدداً تکرار شود . در این میان ، تنهاچیزی که برای کرملین ارزشمند خواهد بود ، تجربه بدست آمده توسط ارتش است تا در سالهای آینده با قدرت بیشتری صورت گیرد .
با توجه به این مساله ، اگر این تنش بدون درگیری به پایان برسد ، نتایج بدست آمده برای آن برای روسیه در زمینه های اقتصادی ، در مقایسه با میزان ارعاب ایجاد شده ، چندان هم سطح نخواهد بود ، بعبارت بهتر ، خطرکردن برای ارعاب با چنین روشی ، چیزی معادل هزینه های یک جنگ واقعی برای روسها خواهد بود ، برای همین برخی معتقدند که خطر جنگ طولانی مدت در اوکراین و هزینه های اشغال سرزمینی گزینه مناسبی برای کرملین نخواهد بود .از سویی دیگر ، اگر جنگ قریب الوقوع باشد و نیت روسیه برای دست زدن به عملیات رزمی ، نامشخص ، شکل این جنگ واقعا به چه صورت است ؟ پاسخ درست به این سئوال در حال حاضر ، تنها در اختیار چند نفر بوده ، چرا که گزینه های متعددی را میتوان برای آن متصور بود .
موقعیت جغرافیایی دونباس
روسها برای مدتهای طولانی است که ازشمال و جنوب و بخصوص از محور شرقی با واحدهای نیابتی خود به اوکراین حمله می کنند ولی میزان قابل توجهی از یگان های نظامی روس در جنوب بلاروس زیر عنوان بسیار رسمی "رزمایش نظامی " خود را در آستانه اشغال سریع کیف قرارداده اند ، چرا که فاصله میان محل رزمایش تا مرز بین المللی با اوکراین ، تنها 55 مایل است و در همین فاصله اندک ، نزدیک به 10000 نیروی روسی حضور دارند که آمادگی رزمی قابل توجهی را به نمایش گذاشته اند . این مساله ، اوکراین را نه تنها از محورشرقی ، بلکه از شمال نیزآسیب پذیر نموده است .اما در اختیار داشتن قدرت نظامی و استفاده از آن ، دو مساله بسیار متفاوت و جدا از هم بشمار می رود . در حال حاضر ( 17 فوریه 2022) این امر که پوتین می تواند با تمرکز نیروهای خود ، یک عملیات رزمی در مقیاس گسترده را در محور شرق دونباس که هم اکنون مناقشه اصلی در آن در جریان است ، اجرا کند . در واقع ، اوکراین پیش از این ، سلطه واحدهای نیابتی روسی را در این منطقه به ناچار پذیرفته ولی اگر این گزینه محقق شود ، یک هدف محدود و بدون خطر پذیری آنچنانی برای روسها بشمار می رود .
یکفروند کوروت روس در حال شلیک موشک کروز تهاجم زمینی کالیبر
اما مهم تراز این ، حضور تعداد زیادی از واحدهای ارتش منظم روسیه در این منطقه ، به روسها اجازه می دهد تا برای مدتهای طولانی ، جای پای مناسبی را برای خود در اوکراین بدست آورند تا برای حملات آینده ، از آن استفاده شود . علاوه براین ، حضور یگانهای روسی ، حاکمیت ملی اوکراین را بر خاک خود به چالش می کشد که این امر به معنای یک بازی طولانی برای طرفین دعواست .از سوی دیگر ، دست زدن به یک عملیات رزمی تمام عیار با هدف اشغال تمام سرزمین اوکراین در شرق رودخانه دنیپر ، یک امر بسیار متفاوت خواهد بود . در حالی که ارتش روسیه ، میراث دار ارتش شوروی سابق با قدرت آتش محدودتر است ، اما همچنان یک چکش بسیار سنگین بشمار می آید ، چنانکه تعداد قطعات توپخانه ارسالی به منطقه درگیری ، به گفته کارشناسان ، توان آتشباری ترسناکی را بوجودآورده و این در کنار حضور 130 هزار سرباز حتی با کیفیت و تجهیزات محدود ، چیزی نیست که بتوان از آن بسادگی عبور نمود .
در این زمینه باید توجه داشت که روسها در دو دهه اخیر برنامه هدفمندی را برای مدرن سازی ارتش خود اجرا نموده اند و برخی از این قابلیتها در نوع خود قابل توجه خواهند بود . بعبارت بهتر ، اگر قرار باشد این حمله اجرا شود ، از دید روسها ، این یک نمایش جدی مرگبار برای به رُخ کشیدن توان رزمی و مضاف براین ، تبلیغ غیر مستقیم برای محصولات نظامی به منظور افزایش صادرات است . در حقیقت ، حمله تمام عیار به اوکراین ، نسخه روسی استراتژی " شوک و ترس " خواهد بود که این یک هدف ثانویه فراتراز تصرف سرزمینی در اوکراین است .
پی نوشت :
1- ادامه دارد .....
2- استفاده از مطالب برگردان شده به پارسی درانجمن میلیتاری،براساس قاعده " رعایت اخلاق علمی" منوط به ذکر دقیق منبع است.امیدواریم مدعیان رعایت اخلاق ( بخصوص رسانه های مدعی ارزشمداری ) بدون احساس شرمندگی از رفرنس قرار گرفتن بزرگترین مرجع مباحث نظامی در ایران ، از مطالب استفاده نمایند .