رضا جان من شنیده بودم این جنگنده ها در جریان جنگ خلیج فارس نشانه گیری لیزری رو انجام می دادن و سپس جنگنده های تورنادو تسلیحات هدایت لیزری خودشونو بر علیه این اهداف بکار می گرفتند. نظر شما در این مورد چیه؟ منم از شما متشكرم. بله حرف شما كامل صحيح است چون تورنادوهاي GR1 توانايي هاي ضعيفي داشتند و قادر به هدايت بمب هاي ليزري به صورت مستقل نبودند. در جنگ فالكلند وضع بدتر بود. در اين جنگ ابتدا پرسنل زميني اقدام به نشانه روي ليزري مي كردند، سپس هواپيماهاي هارير اقدام به پرتاب بمب مي كردند. با تشكر از شما

[align=center]هند و 35 میلیارد دلار سرمایه گذاری در زمینه هواپیماهای نظامی[/align] در طی سالهای اخیر هند به عنوان یکی از مهمترین نیروهای هوایی دنیا درآمده است. نیروی هوایی این کشور در مانورهای مشترکی که با نیروی هوایی ایالات متحده و بریتانیا برگزار کرده باعث شگفتی آنها شده و خود را به عنوان یکی از نیروهای هوایی برتر دنیا مطرح کرده است. با این وجود ناوگان این نیرو رو به فرسودگی است و برای حفظ جایگاه خود می‌باید تحولات جدی در خود ایجاد نماید. در این مقاله که توسط دو تن از کارشناسان مسائل هوایی هند نوشته شده و در نمایشگاه هوایی هند از طرف نیروی‌هوایی این کشور در اختیار بازدیدکنندگان قرار گرفت، نیازهای هوایی این کشور مورد بررسی قرار گرفته‌اند. [align=center][/align] براساس تحلیلی که در مجله "استراتژی دفاعی هند" منتشر شد، این کشور برای حفظ توان دفاع هوایی خود باید طی 25 سال آینده بیش از 35 میلیارد دلار در این زمینه سرمایه‌گذاری کند. این سرمایه‌گذاری‌ها شامل جایگزینی ناوگان فرسوده کنونی و همچنین خرید هواپیماهای با تکنولوژی‌های پیشرفته‌تر می‌شود. در این گزارش ذکر شده که بجز هواپیمای Su-30MKI نیروی هوایی هند بقیه هواپیماهای این نیرو شامل میگهای 21،23، 25، 27 و 29، جگوار، میراژ 2000، هواپیمای ترابری سنگین Il-76 و هواپیمای ترابری متوسط An-32 همگی در زمان نخست‌وزیری ایندیرا گاندی و پسرش راجیو گاندی خریداری شده‌اند و هم اکنون همگی در شُرُف بازنشستگی می‌باشند. هند در طی سالهای اخیر تلاش کرده با انجام تعمیرات عمر عملیاتی ناوگان فرسوده خود را بیشتر کند. در این گزارش ذکر شده که وضعیت ناوگان هلیکوپترهای هند هم بهتر از این نیست و هلیکوپترهای Mi-17 و Mi-8 بسیار قدیمی شده‌اند. از سویی دیگر هواپیماهای شناسایی نیروی دریایی هند که از نوع Il-38 و دورنیر می‌باشند عمر مفید خود را کرده‌اند و نیروی دریایی نه تنها هواپیماهای جدیدتری می‌خواهد بلکه نیازمند افزایش تعداد ناوگان خود نیز می‌باشد. برای مثال هم اکنون نیروی دریایی 20 فروند MiG-29K برای ناوهواپیمابر جدید خود که در روسیه در حال ساخت است سفارش داده است اما این تعداد می‌بایست به 50 فروند برسد. پیش‌بینی می‌شود طی 15 تا 20 سال آینده نیروی دریایی به تنهایی به 100 فروند هواپیما نیاز داشته باشد. [align=center][/align] [align=center]یکی از جنگنده‌هایی که نیروی دریایی هند به زودی دریافت می‌کند MiG-29K می‌باشد[/align] ارتش هند به 500 فروند هلیکوپتر نیاز خواهد داشت. این نیرو تا کنون خرید 197 فروند هلیکوپتر را از بین دو گزینه قطعی کرده است و قرار است تا اواسط سال جاری میلادی این مسأله را رسماً اعلام کند. در حال حاضر بیشتر هلیکوپترهای هند بیش از 20 سال عمر دارند. در این مقاله ذکر شده که مشکل از جایی شروع شد که درپی یک سلسله تفحص بعد راجیو گاندی حتی فرآیند متداول جایگزینی وسایل فرسوده نیز متوقف شد. این اشتباه باعث شده تا هند مجبور شود هزینه این رکود طولانی را به طور ناگهانی و یکجا بپردازد. Su-30MKI توان نیروی هوایی هند به علت فرسودگی ناوگان رزمی آن رو به کاهش است و نمی‌توان عمر وسایل را بیش از حد معینی افزایش داد. خوشبختانه با خرید Su-30MKI وضعیت کمی بهتر شده است. این جنگنده نیرومند توانایی حمل سه نوع موشک راهبردی را دارد. تولید داخلی این هواپیما شروع شده و انتظار می‌رود هال (Hindustan Aerospace Ltd.) سالیانه 8 تا 12 فروند از این هواپیما تولید کند و ناوگان Su-30MKI نیروی هوایی را به بیش از 200 فروند برساند. [align=center][/align] [align=center]هواپیمای Su-30MKI هم اکنون به عنوان مهمترین جنگنده نیروی هوایی هند مشغول به فعالیت است[/align] با این حال هنوز فاصله بین نرخ دریافت هواپیما و بازنشسته شدن ناوگان موجود بسیار زیاد است. در حالی که دولت 45 اسکادران رزمی را همزمان آماده عملیات اعلام کرد، در عمل تنها 5/39 درصد آنها به کار گرفته شدند. براساس گزارشهای موجود هند 800 فروند جت رزمی در اختیار دارد. از این تعداد 600 فروند انواع میگ هستند و بقیه جگوار و میراژ 2000 می‌باشند. نیروی هوایی تنها یک سوم این ناوگان را حفظ کرده، حدوداً 300 فروند میگ 21، و میگهای 23 و 27 درحال بازنشست شدن می‌باشند. میگ 25 با توانایی نفوذ بسیار بالای خود سال گذشته از رده خارج شد. هواپیماهای میگ 29، میراژ 2000 و جگوار نیازمند به روز شدن هستند و مذاکرات برای انجام این کار در جریان است. همچنین باید به خاطر داشت که ناوگانی نظیر ناوگان نیروی هوایی هند سالانه دو اسکادران را به دلیل پایان یافتن عمر تکنیکی از دست می‌دهدTotal Technical Life . همچنین از سوانح نمی‌توان چشم پوشی کرد. همچنین هر اسکادران می‌بایست حداقل دو هواپیمای اضافی داشته باشد تا در زمانی که یک هواپیما برای انجام سرویسهای متداول از حالت عملیاتی خارج می‌شود بتوان توان رزمی اسکادارن را به طور کامل در اختیار داشت. به این ترتیب هر اسکادران نیروی هوایی هند باید 16+2 هواپیما داشته باشد. در هنگام جنگ که معمولاً به صورت غیر منتظره نیز حادث می‌شود، هر اسکادران باید حداقل طی دو هفته اول دست کم 75 درصد از توانایی خود را در اختیار داشته باشد. چنین کاری بدون برنامه‌ریزی درست و در اختیار داشتن هواپیماهای مناسب و همچنین هواپیماهای جانشین مناسب ممکن نیست. در مورد هواپیماهای ترابری نیز وضع به همین ترتیب است. هواپیماهای Il-76 و An-32 در اواسط دهه هشتاد خریداری شده‌اند و عمر آنها افزایش داده شده است و هم اکنون زمان مناسب برای برنامه‌ریزی برای جایگزینی آنهاست. [align=center][/align] [align=center]یکی از نیازهای هوایی هند هواپیماهای چندمنظوره سنگین است؛ این کشور قصد دارد طی پروژه‌ای مشترک با روسیه این نیاز را رفع کند[/align] باید یادآور شد که نیروی هوایی هند برای دریافت اولین داکوتای خود 10 سال صبر کرد و همچنین دریافت هواپیمای آموزشی پیشرفته هاوک Advanced Hawk Jet بیست سال طول کشیده است و در ماه سپتامبر امسال (2007) تحویل آنها آغاز خواهد شد. هند هم اکنون قصد دارد 126 فروند جنگنده چند منظوره خریداری کند که بزرگترین سفارش جنگنده در قرن 21 است. بعلاوه با توجه به اینکه هواپیمای جنگنده بومی سبک LCA به احتمال زیاد تا 5 سال آینده آماده نخواهد شد، این سفارش احتمالاً به 200 فروند افزایش خواهد یافت. به طور تقریبی هر فروند جنگنده چند منظوره 50 میلیون دلار قیمت خواهد داشت که می‌تواند شامل آموزش، تسلیحات و حس‌گرهای لازم باشد. به این ترتیب این سفارش می‌تواند تا 10 میلیارد دلار ارزش داشته باشد. همچنین ارزش قراردادهای مختلف هند با روسیه برای جنگ‌افزارهای هوایی نظیر Su-30MKI، هلیکوپتر، توسعه هواپیمای ترابری جدید و هواپیماهای سوخت‌رسان و آواکس جدید می‌بایست به همین میزان ارزش داشته باشد. قرار است برای رفع موقت کمبودها 40 فروند Su-30MKI جدید سفارش داده شود. بعلاوه نیروی هوایی هند تصمیم گرفته تا 80 فروند Mi-17 خریداری کند اما احتمالاً این نیرو ناچار خواهد شد برای جایگزینی 150 هلیکوپتر فرسوده موجود خود تعداد این سفارش را افزایش دهد. نیروی هوایی هند همچنین به هلیکوپترهای رزمی سنگین با توانایی پرواز در ارتفاع بالا نیاز دارد. [align=center][/align] [align=center]ناوگان هلیکوپتر هند نیز به اندازه دیگر پرنده‌های این کشور قدیمی شده است[/align] همچنین تعداد سوخت‌رسانهای هند باید از 6 به 12، تعداد آواکسها از 3 به 6 افزایش پیدا کند تا توانایی آنها دوبرابر شود. نیروی دریایی در حال خرید کشتی‌های جدید شامل دو ناو هواپیمابر تازه است که طی دهه آینده تحویل خواهند شد. همچنین چند فروند زیردریایی هسته‌ای به این ناوگان اضافه خواهد شد.برای محافظت از این ناوگان هواپیماهای شناسایی دریایی، هلیکوپتر و موشک کافی نیست. با توجه به تمامی این عوامل عجیب نیست که هند در طی دو دهه آینده پول زیادی صرف هواپیماهای جدید و سیستمهای مرتبط با آنها بکند. هند بزرگترین مشتری تسلیحاتی اسرائیل ژنرال یوسی بن هنان فرمانده سازمان کمکهای دفاعی خارجی و صادرات دفاعی اسرائیل SIBAT، در مصاحبه‌ای اعلام کرد که هند با 5/1 میلیارد خرید، بزرگترین مشتری تسلیحاتی اسرائیل می‌باشد. این هزینه شامل خرید سیستم دفاع موشکی نیروی دریایی برک بالغ بر 450 میلیون دلار نیز می‌شود. اسرائیل و هند در پروژه‌های دفاعی زیادی با هم همکاری می‌کنند. بخشی از این کارها در زمینه رادارهای پیشرفته، پهبادهای بلند پرواز با استقامت بالا، سیستمهای جنگ الکترونیک و نسل سوم سیستمهای نبرد شبانه می‌باشد. با این وجود اولویت همکاری این دو کشور در زمینه سیستمهای موشکی و دفاع موشکی است. صنایع دفاع اسرائیل با فروشی بالغ بر 4/4 میلیارد دلار در سال 2006، خود را در بین پنج کشور بزرگ صادر کننده تسلیحات قرار داده است. همكاري هند و روسيه براي ساخت جنگنده نسل پنجم هند طرحهاي مربوط به يك جت جنگنده سريع نسل پنجم را كه داراي توانايي كروز مافوق صوت، قدرت مانور بسيار بالا و كاهش امكان رديابي توسط رادار است، به اتمام مي­رساند و علاقمند به همكاري با روسيه در اين پروژه چند ميليارد دلاري است. [align=center][/align] روسيه براي چندين سال حاضر به فروش پروژه جنگنده نسل پنجم خود به هند نبود و اكنون نياز به سرمايه براي رقابت با پروژه جنگنده F-35 امريكا دارد. دو ابرقدرت هوانوردي روسيه، شركت ميگ و دفتر طراحي سوخو برنامه­هاي خود براي مشاركت با هند در ساخت جنگنده نسل پنجم را تصويب كردند. هر دو طرف طرحهاي خود در مورد شكل هواپيما، سهم طرفين و هزينه­ها را مطرح كردند. قوي­ترين جنگنده­ها در ناوگان جنگي هند در حال حاضر جنگنده­هاي Sukhoi-30MKI هستند كه تحت قرارداد انتقال تكنولوژي از روسيه اكنون در هند توليد مي­شوند. هيات دولت هند از نيروي هوايي هند خواسته است كه ساخت 140 فروند هواپيماي Sukhoi-30MKI را سه سال زودتر و به جاي زمان قبلي 2017-2018 در 2013-2014 به پايان برساند. گفته مي­شود جنگنده نسل پنجم در اويونيك، شعاع چرخش، دقت تسليهات و ساير توانمندي­هاي جنگي 50 تا 100 درصد بهتر از Sukhoi-30MKI است. تنها جنگنده نسل پنجم عملياتي در حال حاضر در دنيا رپتور F/A-22 امريكا است كه با 258 ميليون دلار قيمت، گرانترين جنگنده تاريخ است. جنگنده­هاي نسل چهار مانند MiG-29، F-15 Eagle، F-16، F/A-18 و ميراژ 2000 از سال 1970 بوجود آمدند. فاصله بين آنها و جنگنده­هاي نسل پنجم راSukhoi-30MKI, F/A-18 E/F Super Hornets, F-16F Desert Falcons, Eurofighter Typhoons, Rafales پر كرده­اند. هند پرواز هواپيماهای جاسوسی ميگ 25خود را متوقف می کند نيروی هوايی هند اعلام کرده است پرواز هواپيماهای ميگ - 25 خود را متوقف می کند. هند هواپيماهای ميگ 25 خود را تاکنون مخفی نگه داشته بود. [align=center][/align] [align=center]هند هواپيماهای ميگ 25 خود را به شدت مخفی نگه داشته بود.[/align] يکی از سخنگويان نيروی هوايی هند گفته است که اين کشور آخرين چهار ميگ - 25 در حال کار خود را از اول ماه مه سال جاری تدريجا از دور خارج خواهد کرد. هواپيمای ميگ 25 در جريان جنگ سرد برای ماموريت های جاسوسی مورد استفاده بوده است. اين هواپيما قادر است با سرعت سه برابر سرعت صوت پرواز کند. هند، 10 نوع از اين هواپيمای ميگ خود را در سال 1981 از شوروی سابق خريداری کرده بود و آن را "گارودا" (نام يکی از خدايان هندو) ناميد. اين هواپيماها در مکانی مخفی نگهداری می شدند. يکی از خلبانان ميگ در هند، اين هواپيما را، که قادر است در ارتفاع بسيار بالايی از سطح کره زمين (استراتوسفر) پرواز کند، "ماشينی بسيار جالب" توصيف می کند و می گويد "حتی اکنون خلبانان اجازه ندارند درباره ماموريت های خود صحبت کنند." هواپيماهای ميگ 25 در دو مدل "گشت اکتشافی" و "رهگير" ساخته شده اند و سريع ترين جنگنده های جهان هستند. [align=center][/align] [align=center]هواپيمای جاسوسی لاکهيد اس آر - 71 آمريکا، تنها جنگنده ديگری است که سرعت آن با ميگ 25 برابری می کند.[/align] ميگ در اواخر دهه شصت ميلادی در رقابت با بمب افکن مافوق صوت اکس بی - 70 آمريکا (که هرگز مورد استفاده قرار نگرفت) طراحی شد. پنتاگون، وزارت دفاع آمريکا، نيز چون تصور می کرد که ميگ هواپيمايی بسيار چابک است، جنگنده های اف - 15 و اف - 16 را ساخت. پس از پناهنده شدن يک خلبان روسی با ميگ خود به ژاپن، وزارت دفاع آمريکا متوجه شد که ميگ 25، با اين که هواپيمايی قدرتمند است اما سنگين است. شوروی ميگ 25 را به کشورهای متعدد، از جمله الجزاير، سوريه و عراق صادر کرده است. [align=center]داستان پناهنده شدن خلبان ميگ25 شوروي به غرب[/align] [align=center][/align] [align=center]قرار است در هند به مناسبت توقف پروازهای ميگ 25 اين کشور، برنامه ای نمايشی برگزار شود.[/align]

احمد آرام

گزیده‌ای از سخنان شیخ فضل الله که به خاطر دشمنی با تجدد و مشروطه توسط آزادیخواهان بر دار شد و مردم از مرگ او به شادمانی پرداختند: «ترا به حقیقت اسلام قسم می‌‌دهم آیامدارس جدیده خلاف شرع نیست؟ و آیا ورود به این مدارس، مصادف با اضمحلال دین اسلام نیست؟ آیا درس زبان خارجه و تحصیل شیمی و فیزیک، عقاید شاگردان را سخیف و ضعیف نمی‌کند؟ مدارس را افتتاح کردید. آنچه توانستید در جراید از ترویج مدارس نوشتید. حال شروع به مشروطه و جمهوری کردید؟» از رسالهٔ حرمت مشروطه: ‍«آنچه مخالف اسلام است قانونیت پیدا نمی‌کند. ای بی شرف، ای بی غیرت ببین صاحب شرع برای تو شرف مقرر فرموده و امتیاز داده تو را، و تو خودت از خودت سلب امتیاز میکنی و می‌‌گویی من باید با مجوس و ارمنی و یهودی برابر و برادر باشم»

ميگ33 يا همان MiG-29M را مي توان مشابه روسي جنگندهء F-16 Block52/60 ارزيابي كرد. با اين تفاوت كه ميگ29 در مانور و داگ فايت بسيار برتر است و در نبردهاي دور نيز از تسليحات بهتري نظير آر77 و آر27 بهره مي برد.

اميدوارم بدي شرائط آب و هوايي با موشك سام7 اشتباه گرفته نشود!

نوشتهء من اشتباه تايپي داشت و چون دسترسي به كليد ويرايش نداشتم نتونستم اصلاح كنم: 1- ايران در اوج ضعف ارتش و نيروهاي مسلح و در زماني كه جبهه ها از نيروهاي داوطلب خالي شده بودند، قطعنامهء 598 را پذيرفت زيرا با ادامهء جنگ و همچنين حضور ناوگان قدرتمند ايالات متحده در خليج فارس، پايه هاي حكومتش را متزلزل مي ديد و با ادامهء‌ جنگ قادر نمي شد شعار از تهران تا فرات را به اجرا بگذارد و اسلام ناب ساخت خودش را توسعه بدهد! 2- هنوز هم هواپيماهاي آبكش زيادي به صورت متروك رها شده اند زيرا دسترسي به برخي قطعات حتا در بازار سياه و با قيمتهاي بالا نيز ممكن نيست. (بنا به نوشته اي در كتاب تام كوپر، تنها در شش ماه اول جنگ، تعداد 70 فروند فانتوم ايراني سرنگون شدند.) 3- بله براي ايراني كه از حمايت تقريبن هيچ كشوري برخوردار نبود، استفادهء گسترده از بمبهاي شيميايي بر عليه ايران الكي بود و اعتراض جامعهء‌ جهاني را هم دربر نداشت! هيچ فكر نكرديد نيروي سه يا چهار هزار نفرهء‌ مجاهدين در عمليات فروغ جاويدان، اگر از پشتيباني هوايي زرهي و هوايي عراق نيز به طور كامل بهره مند مي شدند، وضعيت چگونه مي شد؟ حداقل همدان هم سقوط كرده بود، (به نظر من تا تهران هم به راحتي ميشد پيشروي كرد) لطفن نگوئيد كه همه عاشق انقلابند و مانع مي شدند. اما نشد، زيرا چهار هزار نيرو، با زرهپوش و اندكي تانك، حريف دهها هليكوپتر كبرا با موشكهاي تاو نمي شدند، ضمن اينكه پس از متحمل شدن خسارات توسط هوانيروز، در تنگهء حسن آباد با نيروهاي ايراني درگير شدند، نيروهايي كه بيش از چهار هزار نفر بودند! اما اگر ارتش عراق كمك مي كرد، بمب افكن هاي عراقي عقبهء نيروهاي ما را با بمب هاي خوشه اي و حتا سيانور هدف قرار مي دادند، آن وقت سقوط كرمانشاه و همدان حتمي بود. همه مي دانند كه پايه و اساس حزب بعث و سوسياليسم عربي، از شوروي حمايت مي شد. حمايت آمريكا از عراق مقطعي بود و ديديم كه در جريان اشغال كويت، ديگر حمايتي از عراق انجام نشد. تامين كنندهء اصلي تجهيزات نظامي عراق، شوروي بود. از هواپيما، تانك، خمپاره انداز، موشكهاي سام گرفته تا حتا سيم خاردار. اما درصد كمتري نيز فرانسه و ساير كشورها به عراق سلاح مي فروختند. فرانسه ميراژ اف1 و موشكهاي آرمات، اگزوسه و سوپرماترا در اختيار عراق قرار مي داد و برخي كشورها نظير آرژانتين نيز به توسعهء دانش ساخت موشكهاي زمين به زمين عراق كمك فني مي كردند. اما اينكه ما از شوروي سلاح خريداري مي كرديم را من بار اول است مي بينيم و ميخوانم! :| دكتر ولايتي در ديدار با آندره گروميكو (وزير خارجه شوروي) به وي مي گويد: چرا صدام را اينقدر تجهيز مي كند. وي نيز جواب مي دهد: شما از مجاهدين افغان حمايت نكنيد تا ما هم جلوي صدام را بگيريم، معامله خوبي است نه! بنا به ادعاي خود مقامات عراقي، نيروي هوايي عراق در طول جنگ، تقريبن سه بار به طور كامل نابود شد، در حالي كه در پايان جنگ، حداقل از نظر كمي، دو برابر آغاز جنگ استعداد داشت! معدود سلاح هاي روسي ما را نيز كره شمالي، چين، سوريه و ليبي تامين مي كردند. از جملهء اين تجهيزات موشكهاي اسكادبي، موشكهاي ضدكشتي كرم ابريشم، موشكهاي ضدهوايي سام2 و برخي اقلام ساده تر ديگر را شامل ميشد. همكاري CIA و عراق، دقيقن پس از فتح خرمشهر و ناتواني ارتش عراق آغاز شد. زيرا به نظر آمريكايي ها، ايراني ها به دنبال پايان جنگ نبودند. آنها شعار از كربلا تا قدس را بسيار جدي گرفتند و بدين ترتيب تصاوير ماهواره اي از نقل و انتقالات نيروهاي ايراني، توسط سفارت آمريكا در بغداد، مرتبن در اختيار ارتش بعث عراق قرار مي گرفت. احتمال سقوط حكومت صدام پس از فتح خرمشهر بسيار جدي گرفته مي شد، زيرا استعداد و تمركز نيروهاي عراقي در خرمشهر و اطراف آن، بسيار فراتر از توان نيروهاي حمله كنندهء ايراني ارزيابي گشته بود. بنابراين گمان مي رفت كه نيروهاي عراقي، روحيه و انگيزه اي براي جنگ ندارند، در حالي كه اينطور نبود و ديديم كه در داخل خاك خود، انگيزهء بيشتري براي جنگ پيدا كردند. 4- از قديم گفته اند گربه براي رضاي خدا موش نمي گيرد. از اين 52 كشور، دو كشور كويت و عربستان سعودي منابع مالي را فراهم مي كردند و بقيه نيز تنها فروشندهء سلاح بودند. يعني اگر پول عربستان و كويت نبود، شايد اغلب اين 50 كشور حاضر نمي شدند سلاحي به عراق واگذار كنند. در شش ماه پايايي جنگ، تقريبن در تمام جبهه ها شكستهاي بسيار سنگين خورديم. زيرا نه نيروي هوايي براي پشتيباني داشتيم نه موشكهاي سام، نه تانك و نه ساير تجهيزات به روز و هوشمند. به علاوه اينكه از تعداد داوطلبين نيز كاسته شده بود. با ادامهء جنگ و اگر قطعنامه را قبول نمي كرديم، شهرها بسياري را از دست مي داديم و يا اصلن خود ج.ا سرنگون مي شد. براي نمونه اينكه در تك عراق به تاريخ خرداد 1367 در منطقهء ميمك، 17450 اسير تنها در يك روز به عراق تقديم كرديم. در تك عراق به تاريخ 28 و 29 فروردين 1367، با تقديم 26 هزار شهيد، فاو را كه بي دليل اشغال كرده بوديم به صاحبش پس داديم. در تك عراق به تاريخ تير 1367، با تقديم 16 هزار شهيد، شرق بصره و شلمچه را پس داديم. در عمليات موسوم به چلچراغ، دو هزار نفر از نيروهاي مجاهدين به راحتي شهر مهران را متصرف شدند. و . . . پالايشگاه تهران به تاريخ 12 بهمن 1366 توسط سه فروند ميراژ اف1 عراقي به شدت بمباران شد و حداقل تا يك هفته در آتش مي سوخت به طوري كه آسمان تهران تيره شد و باران سياه رنگ باريد. از زمستان 66 تا مرداد 67، آسمان ما دربست متعلق به ميراژها و سوخوهاي عراقي بود. هركجا را كه اراده مي كردند آماج بمب هاي خود قرار مي دادند. با ادامهء جنگ پس از مرداد 67، بعيد بود نقطهء سالمي براي ما باقي بماند. ارتش آلمان مجهز بود اما ارتش روسيه نيز وابسته و دست و پا بسته نبود و مرتب در حال توليد سلاحهاي مناسب و به روز جهت ميادين جنگ بود. جان انسانها از ديدگاه من ارزش دارد و بنابراين ترجيح مي هم نبرد به روش كلاسيك انجام گيرد و ده انسان در برابر يك تانك تي72 روانهء آخرت نشوند. ديديم كه در شلمچه همينطور نيز شد و تانكهاي تي72 عراقي به راحتي پيشروي كردند. ما با انجام عمليات بيهودهء كربلاي5، تعداد 36 هزار شهيد تا پايان تير 1367 در اين منطقه تقديم كرديم و سپس منطقه را به دليل نبود پشتيباني هوايي، نداشتن تانك و خودروي زرهي، نداشتن موشكهاي سام و سيستم هاي مناسب پدافند هوايي و . . . تنها در 8 ساعت ناقابل تقديم گارد رياست جمهوري صدام نموديم. فكر مي كنم دوران ديوار گوشتي و نفرات انساني در برابر تجهيزات مدرن نظامي پايان يافته است. ظاهرن ما بايد بارها تجربه كنيم. از چالدران گرفته تا شلمچه، چوب ضعف كمي و كيفي تجهيزات نظامي را خورديم. من صحبتي از انقلاب نكردم چون اصلن تاپيك در مورد جنگ است! فكر مي كنم به شخصي ديگر و مطلبي متفاوت جواب داده ايد.

1- عراق پس از اينكه ايران در اوج ضعف ارتش و نيروهاي مسلح و در زماني كه جبهه ها از نيروهاي داوطلب خالي شده بودند، قطعنامهء 598 را پذيرفت زيرا با ادامهء جنگ و همچنين حضور ناوگان قدرتمند ايالات متحده در خليج فارس، پايه هاي حكومتش را متزلزل مي ديد و با ادامهء‌ جنگ قادر نمي شد شعار از تهران تا فرات را به اجرا بگذارد. 2- ما در سال 67 شايد بيش از 200 هواپيماي جنگي داشتيم. ظاهرن منظور من را نگرفتيد. هواپيماي عملياتي با هواپيمايي كه موشك خورده و يا از برخي قطعات يدكي حياتي بي بهره است فرق دارد! 3- ارتش عراق در تير و مرداد 67 به ايران حمله اي جامع انجام داد تا مناطقي را اشغال كرده و از آنها در مذاكرات پس از آتش بس به عنوان برگ برنده استفاده كند. ارتش عراق به استعداد رزمي و كميت تجهيزاتي مدرني كه در اختيار داشت به راحتي قادر بود تا خود تهران پيشروي كند. اما چرا نكرد؟ از گاز سيانور استفاده مي كرد و تا خود ميدان آزادي نيز مي توانست با هزاران تانكي كه در اختيارش گذاشته بودند مي توانست پيشروي كند. به نظر من اربابش يعني شوروي، اجازهء اين كار را نداد. شوروي پيش از اين نيز در قائلهء كانال سوئز به سال 1956 اجازهء ادامهء جنگ را به اسرائيل و متحدانش نداده بود و آنها را تهديد به استفاده از سلاح هسته اي نموده بود. (تئوري موازنهء متقارن قوا در منطقهء خليج فارس) 4- عراق از 52 كشور كمك دريافت نمود اما كمكهاي مالي را كشورهاي دوست و برادر و مسلمان كويت و عربستان در اختيارش مي گذاشتند. 5- عراق در سال 67 با پشتيباني هوايي ميگهاي29 اي كه يك سال قبل از شوروي دريافت كرده بود و همچنين با استفاده از بمب افكن هاي سوخوي24 و توپولوف22 به راحتي قادر بود تمامي پايگاههاي هوايي ايران و مناطق حساس در تهران را هدف قرار دهد. زيرا از نيروي هوايي ما به جز سايه اي ضعيف، چيزي باقي نمانده بود و اين نيز طبيعي است چون به ما نمي فروختند. 6- بدهي 30 ميليارد دلاري كويت به عراق كه براي نابودي دشمنان عجم شان در اختيار صدام قرار گرفته بود، از اولين مطالبات كويت از عراق بود. چه بايد كرد؟ كويت براي عراق شاخ شده بود در حالي كه در طول تاريخ همواره جزو قلمرو خاك عراق بوده است. پس كويت بايد اشغال شده و ضميمهء خاك عراق شود تا هم عراق به خليج فارس دسترسي بهتري داشته باشد و هم منابع نفتي عظيمي چون منطقهء بي طرف در اختيار عراق قرار گيرد و هم طلب 30 ميليارد دلاري نيز محو شود. براي اين كار بايد خيال صدام از دشمن قديمي اش ايران راحت مي شد. خوب! چه بايد كرد؟ بايد به مرزهاي قرارداد 1975 مراجعه نمود، تبادل اسرا كرد و آتش بس را محكمتر نمود تا خيالشان از ايران راحت شود و بتواند نيروهايش را متوجه كويت نمايد. (پس از ما نترسيده بودند چون واقعن چيزي هم نداشتيم كه قابل ترس باشد) 7- در مورد تعداد تانك نيز من حداقل 5500 دستگاه را عنوان كردم. زيرا همواره تعدادي از تانكها مشمول تعمير و بهينه سازي مي شوند. در حالي كه تانكهاي ما عملن زمين گير بودند زيرا نه انگليس و نه آمريكا حاضر نبودند قطعات آنها را به ما بفروشند. معدود قطعات چيفتن و ام60 نيز با واسطهء بلغارستان و به وسيلهء اسرائيل به ايران ارسال مي شدند. (همينطور موشكهاي هاوك و قطعات فانتوم) 8- وطن پرستي، قبول واقعيات است تا در آينده منجر به تكرار اشتباهات نشود.

اتفاقن خورده بود! ادامهء جنگ بر پايهء اين دليل كه ارتش بعث عراق در فرصت آتش بس اقدام به بازسازي و سپس حمله به ايران مي كند كاملن واهي بود. ما در تير سال 67 در چه وضعيتي بوديم كه مجبور شديم قطعنامهء 598 را قبول كنيم؟ عراق در سال 1367 داراي 5500 دستگاه تانك، 714 فروند هواپيماي پيشرفته نظير ميگ29 و سوخوي24 و توپولوف22، ششصد دستگاه سامانهء پرتابگر موشكهاي سام، ده هزار دستگاه توپ ضدهوايي در انواع مختلف، شبكهء راداري پيشرفته و به هم پيوسته شده، رادار پرنده (آواكس) و حداقل 2 ميليون سرباز آموزش ديده بود كه با كمكهاي بي دريغ كشورهاي دوست و برادر و مسلمان! كويت و عربستان مشكلي براي ادامهء جنگ و حتا فتح تهران نيز نداشتند! اما چرا نكردند؟ ما قوي بوديم و با ايثار و شجاعت و امدادهاي غيبي و شعار الله اكبر،‌ پيشروي ارتش بسيار مسلح و آمادهء سال 67 عراق را گرفتيم؟ خير. خود آنها تمايل به جنگ نداشتند. يكي از فرماندهان نيروي هوايي اين طور مي گفت كه ما در تير ماه 1367 تنها داراي 12 فانتوم عملياتي بوديم و تعداد تامكتهاي عملياتي نيز 1 يا 2 فروند بود. دليل؟ واضح است، زيرا پرواز 13 ساعته و انجام سه يا چهار بار سوختگيري هوايي، نشان دهندهء نداشتن هواپيماي جايگزين است! تانك؟ چه تانكي؟ چيفتن يا ام60 و اسكورپيون هاي خريداري شده در 30 سال قبل؟ قطعات يدكي؟ تمام شده بودند و يا بسيار اندك بودند. لامپ مخصوص سايت هاي راداري هاوك؟ در دسترس نبود به طوري كه يك لامپ سالم را با هواپيما از تهران به خارك مي بردند و چند ساعت بعد دوباره آن را بر مي گرداندند زيرا لامپ دوم سالمي وجود نداشت! فونيكس؟ هيچكدام باطري حرارتي مخصوص نداشتند به طوري كه آيت الله هاشمي رفسنجاني در خاطرات خود، از خريد تنها 10 عدد باطري فونيكس به قيمت گزاف هر عدد 10 هزار دلار را عملي موفقيت آميز مي داند! صدام اگر اراده مي كرد، در همان عمليات گروهك مجاهدين، قادر بود به راحتي تا همدان و حتا تهران نيز پيشروي كند. چرا عاقل كند كاري كه پشيماني به بار آورد؟ چرا بايد در اوج ضعف تن به آتش بس داد؟ آيا شرايط جبهه ها در سال 67 خيلي ايده آل تر از خرداد 61 بودند؟! آيا با ضعف شديد نيروهاي مسلح ما در سال 67، چرا صدام نخواست كه عمليات بزرگي را جهت تصرف شهرهاي مهمي نظير اهواز يا همدان اجرا كند؟ جواب: چون قصد ادامهء جنگ ويرانگري كه اقتصاد عراق را ضعيف كرده بود نداشت. تحليل گران و مغزهايي متفكر و نايابي كه تحليل مي كردند بعد از فتح خرمشهر بايد وارد خاك عراق شد كجايند؟ عمليات بدرُ، والفجر مقدماتي، خيبرِ، والفجر8 (فاو)، كربلاي5 (شرق بصره) و . . . چه شدند؟ هيچ! دهها هزار شهيد و هيچ. ميلياردها دلار هزينه و خسارت و بازهم هيچ. !!

فتح خرمشهر و عدم پایان جنگ ویرانگر از نظر نظامی، اجرای چهار عملیات بسیار سنگین ولی کاملن موفق طی 8 ماه قبل از فتح خرمشهر، نشان دهندهء تجدید قوای نظامی ایران بود. از بعد سیاسی، در واقع عراق با از دست دادن خرمشهر، تکیه گاهش را برای مذاکرهء صلح از دست داد. ایران در وضعیت جدید و با توجه به موقعیت برتر سیاسی و نظامی، سه راه حل فراروی خود داشت: 1) آغاز مذاکره با رزیم عراق که لازمهء آن، اعطای امتیاز به ایران به دلیل موقعیت برتر نظامی بود. 2) ترک مخاصمه، بدون اتمام رسمی جنگ؛ که در این صورت، قوای نظامی ایران می بایست در حالت نه جنگ و نه صلح در مرزها مستقر بمانند. 3) صلحی شرافتمندانه که متضمن حقوق پایمال شدهء ایران باشد. 4) ادامهء جنگ به دلیل وضعیت خفت باری که از ارتش عراق در خرمشهر مشاهده شد و فتح بغداد و آزادی کربلا و کوبیدن بر طبل شعار راه قدس از کربلا می گذرد. موقعیت برتر نظامی ایران و پیروزی های پی در پی، در ایجاد اعتماد لازم برای پیروزی های بعدی بر عراق، تاثیر به سزایی در تصمیم گیری بر ادامهء جنگ در داخل خاک عراق، داشت. (پس از فتح خرمشهر و عقب نشینی عراق) ورود به داخل خاک عراق، حاصل نگرانی و بی اعتمادی مقامات جمهوری اسلامی به سیاستهای مجامع بین المللی در مورد پایان جنگ بود. بدین ترتیب علیرغم میل باطنی آیت ا... خمینی بر عدم ورود به خاک عراق، با پافشاری فرماندهان ارشد سپاه پاسداران و البته مخالفت برخی فرماندهان ارشد ارتش، نظیر زنده یاد ناخدا افضلی، آیت الله خمینی به ادامهء جنگ در داخل خاک عراق متقاعد شدند و بدین ترتیب، جنگ ویرانگر، شش سال دیگر، بی حاصل و با تلفات و خسارات بسیار سنگین ادامه یافت. طی شش سال بعد، هیچ نتیجه ای عاید ایران نشد و برخی موفقیتهای مقطعی نظیر فتح فاو و یا پیشروی در شرق بصره نیز همگی در سال آخر جنگ با تلفات و خسارات بسیار زیاد، از دست رفتند. (عدم رضایت آیت ا... خمینی جهت ورود به خاک عراق، براساس دست نوشتهء سردار غلام علی رشید بدست آمده است.)

شما اول مطمئن شويد كه اصلن ميراژ قابل پروازي در ايران موجود است! و خلبان يا خلباناني نيز جهت پرواز با آن، آموزش ديده و حرفه اي شده اند! قطعات يدكي فراوان در اختيار است! سپس در مورد موشكهايي كه تك تك آنها شماره سريال دارند و دقيقن جهت خريداران مشخصي توليد شده اند صحبت خواهيم كرد.

جناب آقاي حزب اللهي = كوروش من در حد توان و سررشته اي كه در اين زندگي 37 ساله ام كسب كرده ام نوشتم. شما ظاهرن بيشتر سررشته داريد كه مطالب مرا نمي پذيريد. ايرادي هست دقيقن و با ذكر جزئيات بيان كنيد و از كلي گويي دوري نمائيد.

سلام به دوست خوب و قديمي 1) تغيير محل و شكل بال، بر تماميت رزمي و كارايي هواپيما در استفاده از تسليحات جديد و هوشمند تاثيري ندارد. 2) اين هواپيماها (آذرخش و صاعقه) هر دو همان F-5A Freedom Fighter هستند و براي اينكه اين مسئله رو نشود، مخازن سوخت دو نوك بالها حذف شده اند. ضمن اينكه به جاي اين دو مخزن سوخت، ريل موشك سايدوايندر نيز نصب نشده است تا بازهم هواپيما با F-5E متمايز باشد و ادعا شود محصولي بومي و جديد است. 3) بازهم اين دو هواپيما F-5A هستند، زيرا تاكنون رادار نداشته اند و در تصاويري نيز كه به هنگام آخرين مانور نظامي ارتش (ضربت ذوالفقار) پخش شد، نشانه اي دال بر وجود رادار و نمايشگر سربالا مشاهده نگرديد. 4) در آزمايش صاعقه حتا سعي نشد پرتاب يك بمب يا موشك هدايت شونده مورد آزمايش قرار گيرد زيرا F-5A چنين توانايي را ندارد. 5) رادار بومي؟ كجاست؟ حداقل براي نشان دادن توانايي ها و دانش فني آن را چرا نمايش نمي دهند؟ حداقل يك فيلم يا تصوير حتا از راه دور نيز از آن منتشر نشده است. چه راداري؟ چه ساختي؟ هر وقت توانستند راديويي X-Band توليد كنند، توليد رادار را نيز باور مي كنم. 6) طاير و شيشه كاناپي؟ تامكتها و فانتوم هاي ما مشكل طاير دارند. بهتر نيست به جاي ساخت هواپيماي جنگنده اي در حد F/A-18 همان طاير و شيشه كاناپي را در داخل توليد كنيم. زيرا هر دو مصرفي هستند و پس از مدتي بايد تعويض شوند. 7) فكر نمي كنيد همزماني انتشار خبر خريد تسليحات هوايي به مبالغ 30 ميليارد دلار توسط اسرائيل و 20 ميليارد دلار توسط سعودي، باعث نمايش F-5A (ببخشيد آذرخش!) با كمي تغييرات ظاهري و رنگ و لعاب جديد شده باشد؟ 8) همهء ما پيشرفت ايران را دوست داريم اما تبليغات و عوام فريبي مسئلهء ديگريست.

[align=center]Azarakhsh / Thunder[/align] [align=center]Iranian upgraded F-5 Tiger[/align] نيروي هوايي ارتش شاهنشاهی ایران، اولين نیروی هوایی در جهان بود كه هواپيماهاي F-5A/B موسوم به «جنگندهء آزادي» يا Freedom Fighter را در سال 1343 شمسي به خدمت گرفت. سابقه بسيار طولاني و ارزشمند پرسنل تعمير و نگهداري، هزينه اورهال پائين، مصرف سوخت كم، جثه كوچك هواپيما - كه باعث مي‏شد از ديد برخي رادارها مخفي بماند- همگي باعث شده‏اند كه سالهاي طولاني شاهد پرواز اين شكاري خوش تركيب در آسمان كشورمان باشيم. [align=center][/align] پس از خاتمه جنگ تحميلي، و با توجه به نیاز شدید نیروی هوایی به یک هواپیمای آموزشی، در سالهاي آعازين دهه 1370 شمسي، پروژه‏اي به نام سيمرغ در قالب تبديل هواپيماي F-5A (تك كابين) به F-5B (نوع دوكابين جهت آموزش خلبانان مبتدي) در شركت صنايع هواپيماسازي اصفهان (هسا) و شركت صنايع هواپيمايي ايران (صها) به اجرا درآمد و پرسنل سازمان صنايع دفاع و نيروي هوايي ارتش با موفقيت توانستند قطعات و قالبهاي لازم را جهت توليد نوع دو كابين هواپيماي F-5 توليد نمايند؛ اساس انجام این پروژه، زیربنای ایجاد برخی تغییرات در باقیماندهء ناوگان F-5 هایی گردید که دارای بدنه‏ای با طول عمر کمتر بودند و می‏شد آنها را چندین سال دیگر نیز به خدمت گرفت. [align=center][/align] [align=center]اولين نمونهء F-5A که در قالب پروژهء سيمرغ دوکابینه شده است[/align] آشنایی تعمیرکاران و پرسنل فنی هواپیماهای F-5 و همچنین شرائط حساس منطقه، باعث گردیده است که هرساله تغییراتی ظاهری بر روی تعدادی از F-5 های قدیمی نیروی هوایی اعمال شده و آنها را به عنوان هواپیمای ساخت ایران معرفی نمایند، در حالی که صنایع هوافضای ایران، از ساخت تایر، شیشهء کاناپی، قطعات سادهء موتور، آلات دقیق و آویونیک عاجز است اما سالهاست که بر طبل ساخت هواپیمای جنگی، آن هم جنگنده‏ای پیشرفته و قابل رقابت با F/A-18 کوبیده می‏شود! اندکی پس از آنکه قراردادهای میلیاردی خرید تسلیحات توسط عربستان و اسرائیل اعلام گردید، وزارت دفاع ایران، خبر از آزمایش هواپیمای جدید! آذرخش را داد. هواپیمایی که شش سال قبل نیز در حضور رهبر مذهبی ایران مورد آزمایش قرار گرفته بود، اینک می بایست با توجه به خرید 30 میلیارد دلاری اسرائیل و 20 میلیارد دلاری عربستان سعودی، بار روانی حاصل از عدم ورود به خدمت تسلیحات جدید هوایی به ارتش جمهوری اسلامی را بر دوش بکشد. [align=center][/align] F-5 تغییریافته که در باند اختصاصی شرکت صنایع هواپیماسازی ایران (هسا) در اصفهان و تقریبن بدون حضور خبرنگاران پرواز داده شد، به سطوح لبهء حملهء بال که در اصطلاح Leading Edge eXtension نامیده می‏شود و همچنین دو محفظهء تنفس جهت خنک کردن موتورها (ram-air inlet) مجهز شده است. سطوح فوق که به اختصار LEX نامیده می‏شوند، در هواپیماهای پیشرفته‏ای چون F/A-18 و Su-34 و AV-8 Harrier به کار گرفته شده اند. LEX چیست؟ زائده‏های توسعه یافته (LEX) در واقع سطوحی هستند که به قسمت جلوی بالهای هواپیماهای جنگی پیشرفته افزوده شده‏اند تا جریان متعادل هوا را به هنگام پرواز در زوایای بالای حمله ایجاد کنند. این سطوح، اغلب مثلثی شکل هستند، و از قسمت ریشهء بال تا قسمتی نزدیک به کابین در امتداد بدنه حرکت داده می‏شوند. این زائده ها اندازه ای در حدود یک وجب دارند و از یک متر کمتر هستند. در حقیقت، این زائده‏ها، بالهای دلتاشکل کوچکی هستند که به قسمت جلویی بالها، پیوند زده شده‏اند. به هنگام پرواز با سرعت کروز (سرعت گشت‏زنی عادی هواپیما) سطوح LEX تاثیر اندکی دارند، در حالی که به هنگام افزایش زاویهء حمله، نظیر حالتی که در نبردهای نزدیک هوایی زیاد اتفاق می‏افتد، سطوح LEX اقدام به تولید جریانهای حلقوی (گردابی) سرعت بالا می‏کنند که این جریانها تا نوک بالها باقی می‏مانند. بر اساس قانون برنولی، در این حالت، حداقل فشار به نوک بالها وارد می‏شود و این امر افزایش نیروی برا در نقطهء عادی واماندگی (Stall) را به وجود آورده و بدین سان، هواپیما قادر می‏شود در زوایای بالاتر پرواز کرده و دچار واماندگی نشود. مشخص‏ترین جنگنده‏ای که از این سطوح بهره می‏برد، F/A-18 Hornet می‏باشد. نمونهء اولیه سوخوی27 که Cy-27C نامیده می‏شد، به دلیل طراحی بسیار ضعیف سطوح LEX، دچار سانحه گردید که دلیل این امر نیز، یخ‏زدگی این سطوح در زوایای بالای 5 درجه بود. مشکل سوخوی27 در نهایت با اصلاح طراحی LEX ها و همچنین سیستم کامپیوتری FBW رفع گردید. در حقیقت سطوح LEX باعث افزایش فوق‏العادهء قدرت مانورپذیری هواپیما می‏شوند و جنگنده به وسیله دارا بودن این سطوح است که قادر به انجام مانورهای سنگینی نظیر Pugachev's Cobra ، Cobra Turn و Frolov Chakra می‏گردد. [align=center][/align] [align=center]هواپیمایی که شش سال قبل نیز در حضور رهبر مسلمین جهان مورد آزمایش قرار گرفته بود، اینک می بایست با توجه به خرید 30 میلیارد دلاری اسرائیل و 20 میلیارد دلاری عربستان سعودی، بار روانی حاصل از عدم ورود به خدمت تسلیحات جدید هوایی به ارتش جمهوری اسلامی را بر دوش بکشد.[/align] Fly By Wire ؟ با عنايت به موارد فوق، در بهينه‏سازي هواپيماي F-5E باید «سیستم کامپیوتری کنترل پرواز» که در اصطلاح Fly By Wire یا FBW نامیده می‏شود، نصب شده باشد. ادعا شده است که این سیستم را شرکت MATSA (متصا) یا Air Force Technology and Electronic Centre تولید کرده و پیشتر نیز ادعا شده بود بر روی جنگندهء صاعقه که یک جنگندهء F-5A با دو سکان عمودی اریب بود، مورد آزمایش قرار گرفته است. موتور RD-33 یا J-85 ؟ دو موتور توربوفن RD-33 ساخت كليموف، توان و چالاكي ويژه‏اي می‏توانند به آذرخش و صاعقه ببخشند. اين جنگندها با موتور RD-33 و استفاده از پس‏سوز، مي‏توانند به راحتي به سرعتهايي بين 1.6 تا 1.8 ماخ و حتا بالاتر دست يابند. در تصاویر و فیلمهای منتشر شده از صاعقه، و همچنین تنها تصویری که از آذرخش ثبت شده است، تفاوت چندانی بین اندازهء ظاهری موتورهای آن با F-5 مشاهده نمی‏شود، از این رو، به نظر می‏رسد تغییرات اعمالی در F-5، اندکی بهبودسازی عملکرد موتورهای J-85 و افزودن سطوح کنترلی LEX می‏باشد. صاعقه یا آذرخش ؟ نکتهء بسیار مهم این است که صاعقه و آذرخش، هر دو طرح های دگرگون شده‏ای از جنگندهء اف-5 می‏باشند و هچیکدام را نمی‏توان یک محصول تولیدی مستقل نامید، اما باید توجه کرد که صاعقه، شباهت زیادی به آذرخش ندارد و در ساخت آن، به جای شرکت صها (IACI)، «مرکز تکنولوژی نیروی هوایی و صنایع الکترونیک» (MATSA) همکاری داشته‏اند. از نظر شکل ظاهری، سکانهای اریب صاعقه را می‏توان مهم‏ترین تغییر آن نسبت به F-5 و آذرخش دانست. علی‏الظاهر، مقامات مسئول جمهوری اسلامی، به اطلاق نام‏های جدید، علاقهء وافری دارند و برای هر تغییر جزئی یا انجام بهینه‏سازی اندک روی هواپیماهای بسیار قدیمی، از اسامی جدید استفاده می‏کنند. برای مثال برنامهء تولید هواپیمای آموزش «تذآرو» را در نظر بگیرید که در مقاطع گوناگون زمانی، با اسامی «رعد» ، «تندر» و در نهایت «تذآرو» نامیده شده است! موتور توربوفن J-85 ؟ ! نکتهء قابل توجه دیگر این است که ادعا شده است موتور توربوجت J-85 مورد استفاده در جنگندهء F-5E، با یک موتور توربوفن و کم‏مصرف و دارای پس‏سوز بهینه‏سازی شده بر اساس همان J-85، جایگزین شده است که تکنولوژی آن، بر اساس موتور توربوفن TF-30 P414A می‏باشد. این موتور بهینه‏شدهء J-85، دارای کشش بالاتر و قابل ملاحظه‏ای نسبت به مدل قدیمی خود می‏باشد. شاید بدین جهت است که در قسمت انتهایی موتور، دو مکان تنفس جهت خنک کردن موتور تعبیه شده است و این نشان از امکان‏پذیرکردن استفاده از حداکثر قدرت موتور و کنترل حرارت آن می‏باشد. رادار کنترل آتش در نمونهء پرواز داده شدهء صاعقه، به نظر می‏رسید این جنگنده فاقد رادار است و در واقع همان جنگندهء F-5A می‏باشد که به دو سکان اریب مجهز گشته است و مخازن خارجی سوخت مستقر در دو نوک بالها حذف شده‏اند. [align=center][/align] همچنین به نظر می‏رسید بر خلاف تبلیغاتی که ادعا داشت بر روی صاعقه و آذرخش از رادار N019 ساخت فازاترون استفاده شده است، تاکنون هیچگونه مدرک و خبری دال بر همکاری روسها برای فروش یا انتقال تکنولوژی رادار و یا حتا نصب یک رادار بومی بر روی این جنگنده‏ها مشاهده نشده است، به نحوی که در اولین آزمایش رزمی هواپیما صاعقه، که در برابر دوربین‏های فیلمبرداری صورت گرفت، به جای پرتاب بمب یا موشکهای هدایت شونده که می‏توانست تاثیر به‏سازیی در تغییر نگرش جهانیان به توانایی‏های بومی نیروی هوایی جمهوری اسلامی داشته باشد، تنها اقدام به پرتاب چند راکت 70 م م غیرهدایت شونده گردید! [align=center][/align] [align=center]تصویری از صاعقه (F-5A) که تنها به دو راکت انداز سادهء ۷۰ م م مجهز شده است و جهت تمایز با سایر F-5 ها، مخازن سوخت بال نصب شده در دو نوک بالها را ندارد.[/align] تبلیغات به جای حقیقت به نظر می‏رسد تعداد دو یا سه جنگندهء F-5A/E مشمول برخی تغییرات جزئی ظاهری شده‏اند و هرچند وقت یکبار، بسته به ملاحظات سیاسی و یا فشارهای خارجی، هرکدام به نوبت در مانورهای نظامی به مدت اندکی پرواز داده می‏شوند تا انتقادات و تصورات مبنی بر ضعف شدید نیروی هوایی جمهوری اسلامی و همچنین عدم خرید هواپیماهای جنگی جدید، تحت الشعاع قرار گیرند.

هدف قرار دادن SR-71 غيرممكن است و ليبي با پرتاب ناموفق حداقل 100 موشك گامون SA-5 به سوي اين هواپيماها بر اين امر صحه گذاشت. پدافند هوايي ايران در اواخر جنگ (همان سالهاي 66 و 67)‌ آنقدر ضعيف بود كه عراق هرنقطه اي را كه تمايل پيدا مي كرد به فوريت بمباران مي نمود. تنها فرضيه اي كه قابل باور است شليك يك موشك چيني HQ-2 به سمت هواپيماي جاسوسي آمريكاست كه خلبان آن را مجبور به استفاده از نيروي بيشتري از موتور نموده و بدين ترتيب احتمالن كمپرسور موتور يا موتورها آسيب ديده است.

آدولف تولکاچف که بود؟ آدولف تولكاچف، متولد 1927 در آكتيوبينسك، قراقستان، مرگ به سال 1986. وي يك مهندس الكترونيك بسیار خبرهء اتحاد شوروي بود كه بين سالهاي 1979 تا 1985، اطلاعاتی بسيار حياتي، در اختيار سازمان CIA قرار داد. وي در مركز اصلي استراتژيك طراحي رادار شركت فازاترون (Phazotron) كار مي‏كرد و يكي از طراحان ارشد اين شركت به شمار مي‏رفت. تولكاچف، اطلاعات كاملي از پروژه‏هايي نظير موشكهاي R-23، R-33‏، R-27، R-60 و S-300PMU1 را در اختيار سازمان CIA قرار داد. به جز اينها، وی اطلاعات كامل و نقشهء رادارهاي MiG-29، MiG-31، Su-27 و برخي اطلاعات مربوط به ساير سيستم‏هاي آويونيك را نيز به سازمان CIA واگذار كرده بود. ايالات متحده، بر اساس اطلاعاتي كه اين فرد در اختيارشان گذاشته بود، اطلاعات كاملي از نحوهء كار رادارهاي پيش‏اخطار شوروي و رادار منفعل فازبندي شدهء جنگندهء MiG-31 یعنی S-800 را بدست آورده بود. تولكاچف، عاقبت پس از اينكه رفت و آمد وي توسط KGB به دقت زير نظر گرفته شد، دستگير شد و به سال 1986 به جرم جاسوسي، تیرباران شد. «رادار منفعل فازبندي شده» معادل كلمات Passive Phased Array Radar مي‏باشد. منفعل بودن يا Passive بودن رادار ميگ31، بدين معني است كه اين رادار، هنگام جستجو و قفل بر روي اهداف، تشعشع خاصي منتشر نمي‏كند و بنابراين قابل ردگيري توسط سيستم‏هايي نظير گيرندهء اخطار رادار (RWR) نمي‏باشد. ارتباط با سازمان CIA بي‏اعتمادي و تنفر شدید وي از رژيم كمونيستي شوروي، به زماني باز مي‏گشت كه پدر و مادر همسرش در زمان استالين مورد شكنجه و آزار شدید قرار گرفته و سپس كشته شده بودند. (البته شايد به دليل اينكه آنها يهودي بودند) تولكاچف به سازمان CIA گفته بود كه وي از Alexander Solzhenitsyn و Andrei Sakharov الهام گرفته است. (دو نفر از مخالفان كمونيسم و اصلاح‏طلبان روس) تولكاچف، به مدتي طولاني سعي كرد با مقامات رسمي ايالات متحده تماس حاصل كند. اما وی به طور کاملن تصادفی، در خیابان با یکی روسای سازمان CIA که کارمند سفارت آمریکا نیز بود ملاقات می‏کند، اما سازمان CIA به دلیل نگرانی از زیر نظر گرفته شدن فعالیتهایش توسط KGB، بسیار محتاطانه عمل می‏کند. سرانجام، ارزش اطلاعات تولکاچف به دلیل دارا بودن مستندات بسیار ارزشمند و غیرقابل چشم پوشی برای متخصصین آمریکایی، محرز می‏گردد. مدتی بعد، با تایید اطلاعات مربوط به رادار هواپیماهای ارسال شده (N011 و N019 و S-800) توسط نیروی هوایی ایالات متحده، اعتماد آمریکا به وی جلب می‏شود. [align=center][/align] [align=center]تصویری از تولکاچف پیش از دستگیری که به سال ۱۹۸۵ توسط مامورین KGB به ثبت رسیده است و نشان دهندهء زیرنظر بودن فعالیتهایش بوده است.[/align] از آنجا که وی در استفاده از روشهای مرسوم سازمان CIA نظیر استفاده از مرکبهای ناپیدا در نوشتن (موسوم به dead drops)، مخالفت می کرد، ترتیب یک ملاقات خصوصی با وی داده می‏شود. به دلیل اینکه وی قادر بود حجم عظیمی از اطلاعات طبقه بندی شده و بسیار محرمانه را در اختیار CIA قرار دهد، دوربین‏های عکاسی بسیار کوچکی به شکل ساعت مچی در اختیار وی قرار می‏گیرد. انجام این ملاقات خصوصی، به دلیل احتمال شنود و کم شدن مخفی کاری، یک بدعت در روشهای ارتباطی سازمان CIA به شمار می‏رفت. اگرچه تولکاچف برای همکاری، درخواست پول کرد، اما به نطر می‏رسید که وی این پرداخت را به جهت خطرپذیری و ارزش تلاشش مطالبه می‏کند. سرانجام با پرداخت مبلغ سالیانه 200 هزار دلار آمریکا به عنوان حقوق، موافقت شد. [align=center][/align] [align=center]تصویری نادر متعلق به سرویس ضداطلاعات شوروی: تولکاچف در بند مامورین KGB[/align] اما در یکی از ملاقاتهای انجام شده در سال 1985، تولکاچف در معرض لو رفتن قرار می‏گیرد. این امر زمانی واقع می‏شود که وی سعی کرده بود یک افسر CIA را ملاقات کند که به ناگهان، توسط ماموران KGB محاصره شده و دستگیر می‏شود. وی جهت بازجویی، به مرکز اصلی KGB واقع در Lubyanka برده شده و زندانی می‏شود؛ ضمن اینکه از وی، ادوات مخصوص جاسوسی، نظیر دوربین‏های عکاسی بسیار کوچک، یافت می‏شود. سرانجام به سال 1986، آدولف تولکاچف توسط KGB تیرباران می‏شود. منبع جهت اطلاعات بیشتر و دقیق تر: https://www.cia.gov/csi/studies/vol47no3/article02.html

من همكاري داشتم كه داراي مدرك كارشناسي ارشد هوافضا در شاخه موتور بود. اين همكار من سالها پيش در زمينهء نصب فن و تبديل J-85 به توربوفن فعاليت مي كرد اما از كم و كيف كار بي اطلاعم.

تا جايي كه من شنيده ام موتورهاي J-85 با نوعي موتور توربوفن بومي تعويض شده اند كه ضمن مصرف كمتر، كشش بيشتري را نيز ايجاد مي كند. بدين جهت تغييري در محفظهء موتورها نيز داده شده است تا انجام مكش بهتر بتواند انجام شود. سيستم ديگر، يك سامانهء (احتمالن) ساخت داخل و ناشناختهء FBW جهت كنترل هواپيما با يك جوي استيك همانند اف16 است. از تسليحات احتمالي اين جنگنده نيز مي توان به بمبهاي هدايت ليزري / هدايت اپتيكالي و همچنين موشكهاي R-73 و R-77 اشاره كرد.

نمي دونم دوستان چرا انتظار مردي از روسها دارند. روسها تاكنون براي ساخت نيروگاهي كه مي توانست سالها پيش افتتاح شده باشد، تاكنون 2.200 ميليون دلار (دو ميليارد و دويست ميليون دلار) ايران را تلكه كرده اند. روسيه كشوري است كه بيشترين خسارت را در تاريخ به كشورمان وارد كرده است. يادمان نرود كه كشورهايي چون گرجستان، ارمنستان و آذربايجان را به زور از ما گرفتند و به اين نيز بسنده نكرده و از فتحعلي شاه قاجار غرامت جنگي نيز دريافت كردند!

[align=center]جنگندهء Su-27UB (يا Su-30MK) متعلق به نيروي هوايي هند (Indian Air Force)[/align]

1- با شرائطی که به دلیل پروندهء هسته ای ایران بر کشورمان تحمیل می شود، فروش قطعات و ملزومات نظامی پیشرفته به ایران، تقریبن غیرممکن می شود. تنها در معاملهء 700 میلیون دلاری خرید 29 سیستم ضدهوایی Tor-m1 فشارهای زیادی به مسكو وارد شد تا این قرارداد را فسخ نماید و در نهایت نیز روسها با شرط تحویل یك سیستم تور به ایالات متحده (افشای اسرار) موفق به فروش این سامانه ها شدند. در حالی كه سامانه تور بسیار ضعیف است و تنها برای فواصلی در حدود 2 كیلومتر كارایی دارد! 2- روسها برای پشتیبانی یدكی و فنی 12 فروند سوخوی24 و 24 فروند میگ29 فروخته شده به ایران، تاكنون همكاری مناسبی نداشته اند. حال چگونه حاضر می شوند در شرائطی كه بیش از پیش به وام های بانك جهانی و كمكهای اقتصادی غرب نیاز دارند، زیر بار این چنین معامله ای بروند و روابط خود با آمریكا را به یكباره نابود كنند؟ 3- برای خرید 250 فروند سوخوی30 با قطعات یدكی، تسلیحات مربوطه و آموزشهای فنی، حداقل به 20 تا 25 میلیارد دلار اعتبار مالی نیاز است، در حالی كه كل بودجه دفاعی كشور، چیزی بین 8 تا 9 میلیارد دلار برآورد می شود كه آن هم باید به مصرف نیروهای سه گانه (ارتش، سپاه و بسیج) برسد! 4- دولت (به هر دلیلی مانند حجیم شدن) اعتبار مالی برای واردات بنزین سال 1386 را در اختیار ندارد! برخی بانكهای دولتی نظیر صادرات و ملی در آستانه ورشكستگی كامل قرار دارند. بنابراین تامین اعتبار حداقل 20 میلیارد دلاری چنین خریدی حتا در طول 2 سال مالی امكان پذیر نمی باشد. 5- خرید 250 فروند هواپیما، نیازمند آموزش و یا در اختیار داشتن صدها خلبان با تجربه و با حداقل سابقه هزار ساعت پرواز است. با توجه به ورودی اندک رشتهء خلبانی در سالهای اخیر، خیلی بعید است كه به تعداد كافی، جهت همین هواپیماهای موجود نیز، خلبان در اختیار نیروی هوایی ایران باشد! 6- هرچند تقریبن 90 درصد ناوگان جنگنده های ایران فرسوده و از رده خارج محسوب می شود، اما در شرائطی مانند سالهای اولیه پس از پایان جنگ که در شرائط تحریم کنونی قرار نداشتیم، دلتمردان ما، بازهم توجهی به خرید هواپیما جهت نیازهای نیروی هوایی مبذول نمی کردند. نمونهء بارز این ادعا نیز خریداری تنها 12 فنسر در سال 1371 و تعداد 24 فروند میگ29 مدل اولیه در سال 1369 بوده است. امروزه استراتژی دفاعی به نظر می رسد بر پایهء موشکهای C-802 Noor و Shahab-3D استوار شده باشد و در این دکترین، جایی برای نیروی هوایی در نظر گرفته نشده است. 7- چندی سال پیش در سالهای 73 یا 74، برای خرید اقلام ساده ای مانند تایر یا چتر ترمز هواپیماهای میگ29، نیروی هوایی از طرف روسیه در مضیقه قرار گرفته بود، حال چگونه است که تدارک چنین خرید عظیمی را برای ایران قبول می کند؟ 8- با توجه به عدم اعتمادی که به نیروی هوایی به دلیل خیانت به رژیم قبلی موجود است، به نظر می رسد قصدی برای مدرن سازی و افزایش توان کمی این نیروی در ج.ا وجود نداشته و نخواهد داشت. 9- ممکن است برخی تصور کنند که چگونه روسها به ونزوئلا یا چین، سوخوی30 می فروشند اما به ایران که تنها کشور ضدآمریکایی در خلیج فارس است، از تحویل این گونه اقلام خودداری بورزند؟ بله، موقعیت ایران در منطقه به قدری حساس است که حتا تحویل سیم خاردار نیز برای کشور فروشنده دردسرساز خواهد شد، اما ونزوئلا موقعیت ژئوپلیتیک ایران را ندارد و چین نیز یک ابرقدرت هسته ای است. 10- گوبلز: دروغ را هرچه بزرگتر بگویند، باورش آسانتر می شود!

خريداري و تجهيز جنگنده هاي بسيار پيشرفتهء F-16I توسط خود وزارت دفاع اسرائيل جهت حمله به اهدافي در ايران، سوريه و ليبي عنوان شده است. اين جنگنده هاي، اخيرن بر فراز درياي مديترانه، مانور نظامي دوربردي را در ارتفاع بسيار پست با موفقيت به انجام رساندند. در جريان اين مانور نظامي، جنگنده هاي F-16I در ارتفاع حدود 500 فوتي در شعاعي به اندازهء 3500 كيلومتري پرواز كردند و در واقع بدون سوختگيري هوايي، مسافتي در حدود 7000 كيلومتر را پيمودند.

[align=center]Vympel R-73[/align] [align=center][/align] موشک هوا به هواي R-73 ساخت «ويمپل» که در سازمان ناتو با نام AA-11 Archer شناخته مي شود، توسط «دفتر طراحي کارخانجات ماشين سازي ويمپل» طراحي و ساخته شده است. اين موشک، پيشرفته ترين موشک بردکوتاه هوا به هواي ساخت روسيه مي باشد و عمومن به عنوان ترسناک ترين سلاح در نبردهاي نزديک هوايي (داگ فايت) معرفي مي شود. دفتر طراحي کارخانجات ماشين سازي ويمپل: Vympel machine Building Design Bureau [align=center][/align] طراحي R-73 به منظور جايگزيني مدلي قديمي R-60 (نام ناتو: AA-8 Aphid) به عنوان سلاحي جهت فواصل نزديک، براي هواپيماهاي جنگي اتحاد شوروي، طراحي و ساخته شد. کار طراحي اين موشک به سال 1973 باز مي گردد و اولين سري اين موشکها، به سال 1985 وارد خدمت در نيروي هوايي اتحاد شوروي شدند. R-73 داراي هدايتگر حساس به مادون قرمز يا حرارت، خنک کننده سنسور جستجوگر با قابليت مهم هدفيابي در «زاويهء بسته» (Off-Boresight) مي باشد: يعني جستجوگر موشک مي تواند اهدافي را که در 60 درجه نسبت به محور طولي موشک، قرار دارند، تشخيص دهد و ببيند. اين موشک همچنين مي تواند با سايت نشانه روي تعبيه شده در کلاه خلبان (HMS) يکپارچه شود و بدين طريق، خلبان تنها با نگاه به سمت اهداف روبه رو و بدون نياز به منحرف ساختن سايت نشانه روي اصلي هواپيما، آنها را مورد اصابت قرار دهد. حداقل فاصلهء مورد نياز جهت شليک اين موشک، در حدود 300 متر و حداکثر فاصلهء آئروديناميکي (فاصله اي که موشک در هوا و با انجام مانور به سمت هدف طي مي کند) حدود 30 کيلومتر مي باشد. HMS مخفف Helmet-Mounted Sight [align=center][/align] [align=center]موشك R-73 اندكي پس از شليك توسط MiG-29[/align] R-73 بالاتر از AIM-9M R-73 مانورپذيرترين موشک در بين موشکهاي مشابه مي باشد و اغلب کارشناسان بر اين اعتقادند که در قياس با موشک آمريکايي AIM-9M Sidewinder، در مرتبهء بسيار بالاتري قرار مي گيرد. موشک AIM-9M جايگزين موشکهاي AIM-132 ASRAAM و IRIS-T شد و به زودي نوع پيشرفته اي به نام AIM-9X وارد خدمت خواهد شد. R-73M يا R-74EM ؟ از سال 1994 تاکنون، موشک R-73 مورد بهبودسازي قرار گرفته که ماحصل آن، سطح استاندارد R-74EM شده است که در اصل همان موشک R-73M مي باشد. اين موشک، به سال 1997 در کشورهاي CIS (مشترک المنافع يا جمهوري هاي استقلال يافتهء شوروي) وارد خدمت شد. R-74EM برد بيشتري پيدا کرده است و جستجوگر آن، مي تواند اهدافي فراتر از 60 درجه را شناسايي کرده و ببيند؛ ضمن اينکه سيستم «ضد ضدعمل الکترونيک» (ECCM) آن نيز بهبود يافته است. CIS مخفف Commonwealth of Independent States ECCM مخفف Electronic Counter-Counter Measures پلتفرم (پرتابگر): MiG-21/23/29 Su-24/25/27/30/32/34/35/37 Mil Mi-24/28 Kamov Ka-50 اطلاعات اوليه و مشخصات عمومي عملکرد: موشک برد کوتاه هوا به هوا سازنده: ويمپل موتور: راکت سوخت جامد وزن: 105 کيلوگرم (231 پاوند) طول: 2.9 متر (9 فوت و 6 اينچ) قطر: 170 ميلي متر (6.7 اينچ) طول دو سر بالچه ها: 510 ميلي متر (20 اينچ) سرعت: 2.5 ماخ برد: 30 کيلومتر (18.75 مايل) سرجنگي: 7.4 کيلوگرم (16.3 پاوند) هدايت: هدفياب مادون قرمز (حساس به حرارت)

ارتباط16 (Link-16)، يك راهكار ارتباطي كامپيوتري نظامي مخصوص نيروهاي نظامي سازمان ناتو مي‏باشد. [align=center][/align] [align=center]به وسيلهء ارتباط16، هواپيماهاي نظامي، كشتي‏ها، نيروهاي زميني و واحدهاي نيروي دريايي، قادر مي‎شوند تصاوير تاكتيكي ميدان نبرد در اختيار خود را همزمان (Real-Time) در اختيار ديگري قرار دهند.[/align] به وسيلهء ارتباط16، هواپيماهاي نظامي، كشتي‏ها، نيروهاي زميني و واحدهاي نيروي دريايي، قادر مي‎شوند تصاوير تاكتيكي ميدان نبرد در اختيار خود را همزمان (Real-Time) در اختيار ديگري قرار دهند. ارتباط16، همچنين به راحتي امكان پشتيباني از ارتباطات متني و داده‏هاي شبيه‏سازي شده را فراهم مي‏آورد، ضمن اينكه 2 كانال ديجيتال صوتي (2 كيلوبيت بر ثانيه و 16 كيلوبيت بر ثانيه) را در اختيار قرار مي‏دهد. ارتباط16، همچنين به عنوان استاندارد ارتباطي MIDS يا «سيستم توزيع چندكارهء اطلاعاتي» نيز توسط كشورهاي اروپاي غربي مورد استفاده قرار گرفته است. برخي از پلتفرم‏هايي كه در آنها از قابليت ارتباط16 استفاده شده است، عبارتند از: F/A-18، F-15، F-16، يورفايتر، رافال، تورنادو، آواكس ناونشين E-2C و ناوهاي جنگي اسپانيا، آلمان، فرانسه، آواكس‏هاي E-3، JSTARS، Rivet Joint، سامانهء دفاع ضدموشكي پاتريوت، سامانهء دفاع ضدموشكي THAAD، سامانه‏هاي دفاع ضدموشكي كوتاه‏برد SHORAD، JDN، JTAGS و سامانهء دفاع در برابر موشكهاي كروز JLNES. ارتش ايالات متحده امروزه سامانهء ارتباط16 را با سامانهء «فرماندهي و كنترل» موسوم به C2 تركيب كرده و آن را در ناوگان هليكوپترهاي بلك‏هاوك نصب نموده است و به دنبال اجراي برنامه‏هايي جهت نصب آن بر روي هليكوپترهاي آپاچي و ساير پرنده‏هاي موجود در ارتش مي‏باشد. برنامهء ارتباط داده‏اي موسوم به MIDS، به وسيلهء «دفتر بين‏المللي اجراي برنامه» مستقر در شهر سن‏ديگو (ايالت كاليفرنيا) به انجام رسيده است. برنامهء ارتباط داده‏اي JTIDS نيز به وسيلهء تيپ هوايي 653 ام سيستم‏هاي الكترونيك مستقر در پايگاه هوايي Hanscom (واقع در بوستن، ايالت ماساچوست) طراحي شده است. امروزه، به صورت موازي، صنايع ايالات متحده، در حال طراحي سامانهء جديد Link-16 SCA هستند كه با سيستم راديويي MIDS-JTRS مطابقت دارد. اين سيستم توانايي تبديل آنالوگ به ديجيتال 9 گونهء متفاوت از داده‏هاي ارتباطي، منجمله Link 16 را داراست. [align=center][/align] آنتن الكترونيكي اروپايي كمپاني اروپايي European Antennas پركاربردترين آنتن بومي خود را كه جهت پوشش تمامي فركانس كاري Link 16 به كار مي‎رود طراحي كرده است كه اين فركانس، بين 960 تا 1215 مگاهرتز قرار دارد. [align=center][/align] [align=center]فضاهاي پرتردد و شلوغ، به همراه تصويري كه به وسيلهء آنتن‏هاي پرقدرت Link 16 در حين پرواز در اختيار قرار مي‏گيرد.[/align] اطلاعات بيشتر: http://www.european-antennas.co.uk/2004-07link16.htm http://en.wikipedia.org/wiki/Tactical_Digital_Information_Link http://en.wikipedia.org/wiki/Tactical_Digital_Information_Link

اغلب نقص هاي فني هواپيماهاي F-7 به دليل كيفيت بسيار نازل سيستم هيدروليم اين هواپيماست كه بارها توسط كاربران اين هواپيما در خود چين و پاكستان، به واسطهء نشت سيستم هيدروليك و كاهش فشار، خلبان مجبور به خروج از اين هواپيما شده است. من اميدوارم باقيماندهء F-7 هاي ايران، قبل از سقوط، كنار گذاشته شوند و در نمايشگاههاي ساليانهء مربوط به جنگ جهت تماشاي مردم به كار روند.