بسم ا... اول باید ببینیم که اصولا " ایگل در چه شرایطی متولد شد سال 1967 ، نیروی هوایی ارتش سرخ دو نمونه جدید از جتهای رزمی خودش را به دنیا معرفی کرد ، یکی میگ-23 و دومی میگ-25 . تاآن زمان جنگنده خط مقدم نیروی هوایی و دریایی ، جت افسانه ای اف-4 بود که بدلایل مختلفی ، قابلیت ایجاد برتری هوایی محلی ( local air superiority) بر فراز منطقه نبرد را جلوی جتهای جدید روسی نداشت ( بخصوص در برابر فاکس بت ) با توجه به اینکه در آن زمان نیروی هوایی و دریایی جداگانه نیازمندی خودشون را اعلام می کردند ، نیروی هوایی برای کسب برتری هوایی از بین پیشنهاداتی که شده بود ، طرح مک دانل را قبول کرد ( شاید به این دلیل که خاطره خوبی از فانتوم به جا گذاشته شده بود که محصول همین شرکت بود . ) اصل تئوری پایه نیروی هوایی این بود که هر طرفی در جنگ آینده بتواند برتری هوایی را به نفع خودش بر گرداند ، 50درصد پیروزی را بدست آورده . در حوزه فنی هم تجربه کار با جتهای تک موتوره اف-105 در ویتنام نشان داد که چقدر یک هواگرد دو موتوره می تواند ضریب بقاء را در صحنه نبرد هوایی ( چه بر اثر اصابت موشک دشمن یا نقص فنی یکی از موتورها ) را افزایش بدهد . در مجموع تجربه فانتوم ، نیروی هوایی را برد بسمت ایگل و حداقل تا الان اثبات شده که حرکت درستی بوده این انتخاب . چون پیکربندی ایگل ، بخوبی ( تا جایی که اطلاع دارم ) ارتقاء ها و بروزرسانی ها را به نمایش گذاشته در خصوص تامکت هم که خوب دیگر کامل مشخص هست ، نیروی دریایی به هواگردی نیاز داشت تا نقش دفاع از ناوگان را فراتر از قابلیتهای اف-4 به نمایش بگذارد ، طرح های مختلفی هم از طرف شرکتهایی مثل نورث آمریکن راک ول ، ال تی وی ، جنرال داینامیکس ، مک دانل و گرومن ارائه شد که درنهایت با سرمایه گذاری دقیقه 90 ایران ، طرح گرومن انتخاب شد که مثل نیازمندی نیروی هوایی ، یک هواگرد دو موتوره بود که می بایست از ناوگان در برابر سیل موشکهای کروز ضد کشتی و بمب افکن های روسی حامل آن ، دفاع کند . سلاح اصلی اش هم موشکهای فینیکس بودند . فلسفه نیروی دریایی برای انتخاب تامکت این بود که ناوگروه های هواپیمابر ( CBG) قابلیت دفاع از خودشون را باسامانه ای نصب شده روی حامل های شناور دارند ولی اتکاء روی این مساله به معنای تمرکز روی یک سیستم دفاعی واکنشی ( منتظر بودن برای حمله دشمن / شلیک موشک کروز ضد کشتی ) شده و تمام شبکه دفاعی به برد این سامانه ها نیازمند میشد ( یعنی اگر زمانی روسها موفق میشدند فراتر از برد این سامانه های دفاعی ، موشکهای خودشون را شلیک کنند ، ان وقت درصد خطر برای ناوگروه بیشتر میشد ) اما وجود یک ناوگان هوایی به منظور ایجاد یک چتر دفاعی مستقل از سامانه های دفاعی نصب شده روی ناو باعث میشد تا زمان واکنش و همچنین ضریب هوشیاری برای دفاع در برابر تهدید افزایش پیدا کند . به همین دلیل تامکت از بطن همین نیازمندی بیرون آمد و متولد شد . در خصوص انتخاب تامکت توسط نیروی هوایی ایران ، جدای ملاحضات سیاسی ،و حاشیه ای .، این را باید در نظر داشت که نیروی هوایی ایران بعنوان یکی از مهمترین شاخه های ارتش ، می بایست همزمان با دوتهدید بزرگ (شوروی ) و کوچک ( عراق ) روبرو میشد ، به همین دلیل برای دور نگه داشتن هر دو نیروی هوایی متخاصم در زمان بحران از زیر ساختهای نظامی در زمین به یک سکوی هوایی مسلح به مهمات دوربرد نیاز بود که درآن زمان ،تامکت واجد این شرایط بود . و صد البته تاریخ نشان داد که انتخاب بسیار درستی هم بود . البته داستان این دو فقره طرح ، طولانی تر از این 4 خط هست ولی اینکه چرا ایران تامکت را انتخاب کرد ، دلایل مختلف فنی ، نظامی و حاشیه ای و در نهایت زرنگی شرکت سازنده در زمان معرفی این دو محصول به شاه ایران را شامل میشود که درزمان خودش میشود روی ان بحث کرد .

این صحبت زنده یاد سپهبد آذر برزین مصداق تمثیل فیل در تاریکی مولانا است و اینکه هر کسی دست روی قسمتی از قضیه می زاره و بقیه صورت مسئله رو پاک می کنه. اگه در گفتگوی با سپهبد آذربرزین یکی از بزرگان نیروی هوایی که سابقه کار با اف 14 رو داشت مثل جناب مهرگان فر یا جناب شهرام رستمی حضور داشت، بحث میتونست مفیدتر باشه که البته این امکان وجود نداشت. در باب مقایسه اف 14 یک رهگیر تمام عیار بود و اف 15 یک جنگنده برای کسب برتری هوایی. در ابتدای امر این خرید برای مقایسه با میگ های 25 اتحاد جماهیر شوروی بود ، در مقابله با شوروی وجود یک رهگیر تمام عیار واقعا حس میشد چون اف 4 نتونسته بود در مقابل میگ 25 کاری از پیش ببره. در زمان جنگ تام کت با ترکیب رادار قدرتمند و موشک مرگبار فینیکس به تنهایی در نقش یک مینی آواکس که وظیفه ی رهگیری و محافظت از آسمان ایران رو بر داشت، سربلند در اومد و مقایسه پیروزی تام کت در مقابل طیف وسیعی که از جنگنده ها از نسل های مختلف از میگ 21 تا حتی میگ 29 ( که البته احتمال پیروزی اف 14 مطرحه و قطعی نیست) و میراژ اف 1 موید این موضوعه ، نکته جالب این ماجرا این بود که گاهی به خاطر مشکل اقتصادی حتی در مصرف فینیکس هم صرفه جویی میشد و با یک قفل راداری هم ماموریت جنگنه عراقی کنسل و هم مهماتی از اف 14 خرج نمیشد و اف 14 حتی دستش این قدر باز نبود که با تعدادی مرگبار از فینیکس در مقابله با جنگنده های بعثی حاضر بشه. تا اینجای کار اف 15 به نظرم نمی تونست در جنگ به اندازه اف 14 موثر باشه، اگر چه اف 15 پتانسیل تهاجمی بالاتر و البته مانور پذیری و پیشرانه خیلی بهتری نسبت به اف 14 داشت ولی فاقد رادار قدرتمند اف 14 و یا توانایی استفاده از فینیکس بود و در مجموع در زمینه دفاعی و دفاع از آسمان ایران که بخصوص در سالهای آخر جنگ هم اهمیتش مشخص شد، در حد اف 14 نبود. ما در این ظرف زمانی با جنگنده هایی غالبا دارای یک تک وظیفه روبرو بودیم و هنوز زمان به سمت استفاده و اهمیت دادن به جنگنده های چند منظوره نرفته بود. وقتی ما در باغ اما و اگر رو باز کنیم خیلی گزینه های دیگه هم ممکنه در اون موقع کارایی خوبی در زمان جنگ می داشتند از جمله جنگنده تهاجمی قدرتمند اف 111 که میتونست اهرم عالی برای اعمال فشار بر حکومت وقت بعثی باشه ولی در سالهای بعد کارایی نداشته باشه . در این دوره نکته قابل عرض از بنده این بود که تام کت پازلی از یک نیروی هوایی قدرتمند بود و نه تموم اون. ترکیب اف 14 ، اف 15 و اف 16(ویا اف 20 و یا بعدتر که مطرح شد اف 18) در منطقه بی رقیب میشد ولی وقتی ما بمب افکن متوسط و سبک رو نداریم و تنها پازل این نقشه اف 14 میمونه کار کمی سخت میشه هرچند با همین محدودیت باز اف 14 مفید بود، اگر اف 14 رو برداریم و باز اف 15 رو در این نقش قرار بدیم همین نقائص البته به شکل دیگه ای بروز پیدا می کنه. حال از جنگ فاصله بگیریم و روی تکامل جنگنده ها تمرکز کنیم. اف 14 جنگنده ای بود که مشکل بزرگی در پیشرانه اش داشت که البته این مشکل حل شد. دغدغه های دیگه اف 14 جثه بزرگ این جنگنده بود که با میل به داشتن رادارگریزی و یا داشتن درجاتی از رادارگریزی و همچنین مانورپذیری که اف 14 از این حیث هم چندان قوی نبود، تکمیل میشد در صورتی اف 15 مانورپذیری عالی و پتانسیل بالایی برای ایفای نقش یک جنگنده تهاجمی داشت. اف 15 با گذر زمان روز به روز در حیطه تکامل قرار داده شد در صورتی هرچه قدرتمندتر کردن اف 14 بعد از ظهور جنگنده مهیب اف 14 دی متوقف شد که ای کاش ادامه پیدا می کرد و در صورت رفع نقص های اف 14 اونوقت میشد در مورد شرایط حال این دو جنگنده که انگار ملاک مقایسه ( نه شرایط دهه 70 میلادی) بحث کرد.

بسم ا... برای مقایسه سمت راست :آشیانه بتونی 2020 (سر جنگی موشک بالستیک ) سمت چپ : آشیانه بتونی : 1982 ( مهمات مارک-82 یا 84) البته زاویه عکس نخست عمود بر میدان دید هست و نمیشود کامل قضاوت کرد ولی تصویر سمت چپ ، تخریب مهمات هواپرتاب را روی آشیانه مستحکم سازی شده عراقی بوضوح مشخص کرده حالا فرض کنید مهمات مورد استفاده در تصویر سمت چپ ، مهمات هدایت دقیق ( به جای مهمات آهنی سقوط آزاد متعارف ) می بود ، درصد تخریب قطعا" متفاوت از این عکس قابل ارزیابی هست پی نوشت : هر دو عکس متعلق به عراق هست

رفتار جامدات در برخورد اجسام hyper-velocity ( بیشتر از 8.74 ماخ) مثل سیالات میمونه ،به همین علت از مقاومت جسم در برابر تنش ایجاد شده درش (بواسطه انتقال مومنتم سنگین) صرف نظر میشه. حالا من نمیگم موشکهای ما همچین سرعتی داشتن ولی حداقل 3 الی 4 ماخ رو میشه براشون در نظر گرفت که تخریب سنگینی بوجود میاره با اطمینان میشه گفت هیچ موشک بالستیکی به این شلتر نخورده با این حال سوء تفاهم نشه بمب های نفوذ کننده و سنگر شکن مبنای فیزیکی عملکردشون با موشک های بالستیک فرق میکنه و اصلا قصد مقایسه ای وجود نداره اتفاقا هدف قرار دادن این هنگرها با بمبهای سنگر شکن خیلی به صرفه تره و هیچی جای نیروی هوایی رو نمیگیره

انقلاب در طراحی حامل های رزمی خطر پذیری نیروی دریایی روسیه در پذیرش طرح یک حامل کاتاماران هواپیمابر براساس اطلاعات منتشرشده از سوی وزارت دفاع روسیه ، در حالی که نیروی دریایی این کشور همچنان مشغول بررسی تولید دو حامل هواپیمابر سبک در کلاس وزنی 22000 تن است که برنامه ساخت آن می بایست از سال 2020 آغاز شود ، در نظر دارد تا یک بر نامه جاه طلبانه در کلاس وزنی 100000 تن را نیز همزمان دنبال نماید که می بایست بخشی از نیازهای نیروی دریایی این کشور را در حوزه ابرحامل های هواپیمابر تامین نماید . سخنگوی مرکز تحقیقاتی کریلف که نقش بسیار مهمی در توسعه ایده اولیه این طرح بر عهده دارد معتقد است که این پروژه که طراحی کاملا" متمایزی با شناورهای رزمی پیش از خود دارد ، یک نیمه کاتاماران بشمار می رود که بخشی از بدنه آن در زمان حرکت ، زیرآب قرار گرفته و برای گسترش قابلیتهای رزمی در نظر گرفته شده برای آن ، از دو عرشه پروازی جدا که توسط پیکربندی خاص به یکدیگر متصل میشوند ، تشکیل شده است . این طراحی، از پتانسیل بسیار گسترده ای برای حمل تعداد بیشتری هواگرد رزمی برخوردار بوده و به نیروی دریایی اجازه می دهد تا با سرمایه گذاری روی یک حامل در کلاس وزنی متوسط ، قدرت هوایی بیشتر را در دریا بخدمت گیردبه اعتقاد ناظران نظامی ، حامل جدید روسی با تناژجابه جایی بین 40000 تا 45000 تن می تواند 60 روز مستمر در دریا به عملیات رزمی مبادرت ورزند ، در حالی همزمان گونه متفاوتی از این شناور در کلاس وزنی 80000 تن نیز برای اجرای عملیات فراقاره ای نیز به نیروی دریایی روسیه پیشنهاد شده است . با توجه به این مساله و جذابیت پنهان گسترش توان دریایی ، احتمالا" روسیه قصد دارد تا به موازات برنامه کاتامارن فوق ، برنامه تولید حامل های میان وزن هواپیمابر و بالگردبر را نیز دنبال نماید . با این حال ، درصورت به سرانجام رسیدن این طراحی ، احتمالا" بیش از 30 فروند هواگرد رزمی شامل هواگردهای پیش اخطار ، جتهای جنگنده بر روی آن مستقر خواهند شد ، هر چند نوع این جنگنده ها هنوز مشخص نشده است . . در حال حاضر ، ارتش روسیه گونه ناونشین جتهای سنگین سوخو-27 و میگ-29 و همچنین جتهای میان وزن SU-33 و MIG-29K را در اختیار دارد ، با این وصف ، پیشنهاداتی مبنی بر توسعه هواگردهای پیشرفته تری نظیر SU-57 ، MIG-35 و حتی پروژه عمود پرواز ناکام YAK-141 نیز برای مسلح سازی این حامل شناور وجود دارد . به ترتیب از راست : میگ-29 کا ، یاک-141 و سوخو-33 در حوزه قابلیتهای دفاع از خود نیز ، این کاتاماران هواپیمابر می تواند به سامانه های دفاع هوایی Pantsir-ME ، حسگرهای پیشرفته ، سامانه های جنگ الکترونیک مدرن و تسلیحات ضد زیردریایی نوین مجهز گردد . با این حال ، هنوز مشخص نیست که آیا این حامل جدید از سکوی پرش کلاسیک روسی استفاده می کند یا اینکه منجنیق الکترومغناطیسی که جدیدا" توسط این کشور در دست توسعه قرار گرفته ، به این طرح افزوده خواهد شد . سامانه های دفاع هوایی Pantsir-ME با این وصف ، طراحی این حامل بصورت کاتاماران ، خطرات قابل ملاحضه ای را نیز بدنبال خواهد داشت ، بدین معنی که پایداری کمتری در آبهای مواج داشته و این عملیات رزمی در همه گونه شرایط آب و هوایی را محدود خواهد نمود ، بااین وصف ، طرح فوق برای خنثی سازی تهدیدات در نزدیکی سواحل روسیه ، مطلوب ارزیابی شده است ، ضمن اینکه مزیتهایی نظیر کاهش هزینه ها و همچنین دستیابی به سرعت بیشتر را ارائه میدهد که این مساله بدان معنا خواهد بود ک طرح جدید روسها ، بدون نیاز به پیشرانه های قوی تر می توانند ، همپای حامل های متعارف که بزرگتر و پر هزینه تر هستند ، عمل نماید . پی نوشت : 1- بن پایه 2- تجمیع پستهای مرتبط بانیروی دریایی روسیه ، بیست و هشتم بهمن سال یکهزار وسیصد و نود و هشت خورشیدی 2- طراحی سخت افزارهای نظامی ، بخصوص در حوزه دریایی ، بیشتر به ایده پردازی ها در انیمه ها و فیلم ها دارد نزدیک میشود صرفاً برای میلیتاری / مترجم MR9

و علیکم السلام دوباره پست من را مطالعه بفرمایید و به 2 تصویر زیر دقیت کنید : تصویر بالا ثانیه 36 ویدئو المسیره است . به اثر دود موشک ، شیء شعله وری که در حال خروج از سمت راست صحنه می باشد دقت کنید . حالا تصویر زیر را ببینید : تصویر بالا ثانیه 38 ویدئو است . اگر ویدئو را از این ثانیه به بعد تماشا کنید سقوط تورنادو دم بریده به سمت زمین در ادامه ویدئو مشخص است .یعنی از این ثانیه به بعد ، ما ویدئو درست را می بینیم . منتهی در تصویر اثر دود موشک از سمت بالای صحنه به صحنه وارد شده است .دود موشک که نشان دهنده مسیر حرکت آن است در تصویر دوم که با تصویر اول تنها 2 ثانیه تفاوت دارد حدودا 45 درجه اختلاف زاویه دارد .

سلام فکر کنم ذکر چند تا نکته درباره صحبت های جناب آذربرزین و جنگنده های اف 14 و اف 15 مفید باشد : صحبت های مطرح شده در فیلم را باید در بستر همان زمان ، اهداف ، استراتژی ها و امکانات موجود آن مقطع بررسی کرد . درسی که از تاریخ و صحبت های بیان شده می شود گرفت این است که همیشه نیم نگاهی به آینده و تهدیدات پیشرو و روند های تکنولوژیک و پیش بینی های وقایع آینده برای اتخاذ تصمیمات باید داشت . درباره جنگ هم باید توجه کرد که بخشی از تاکتیک ها و استراتژی ها را باید با توجه به امکانات اتخاذ کرد . یعنی اگر ما به جای اف 14 ، اف 15 داشتیم مطمئنا نحوه جنگیدنمان متفاوت میشد .

یه تصاویری هست:

هویتزر آسمان از جمله برنامه های نظامی جاه طلبانه ارتش امریکا در طول جنگ سرد برنامه نصب سامانه های توپخانه ای مانند هویتزر های 105 میلیمتری بر روی بالگرد ها بود. با توجه به قابلیت ثابت مانند بالگردها در آسمان، انها میتوانستند با اتش توپخانه ، نیروهای زمینی را پشتیبانی کنند و از خطر گلوله باران توپخانه ای دشمن که خطر اصلی سامانه های توپخانه ای روی زمین است در امان باشند. البته این طرح ها بر روی کاغذ ماند و حتی به مرحله تست نرسید.

بحث علاقه اصلا مطرح نیست بحث قابلیت ها هست که دو کلاس متفاوت براش تعریف شده برای اینکه این تفاوت رو بهتر متوجه بشیم باید داستان طراحی اف 14 رو بیاد بیاریم قبل از اینکه اف 14 بوجود بیاد رادارش و موشک فونیکس طراحی شد هدف برتری هوایی و شکار قبل از رسیدن هدف به محل حساس بود درخواست طراحی از نیروی دریایی اومده بود اهمیت این رادار برای نیروی دریایی بسیار مهم بود چرا که امنیت ناوها و ناوهای هواپیمابر رو در مقابل شوروی تامین می کرد و عملا یک آواکس جنگی محسوب میشد ولی اندازه رادار و وزن موشک ها بگونه ای بود که جنگنده ای از پس اون برنمی اومد، حتی اف 15 هم برای این رادار انتخاب شد ولی نتونست انتظارات و وزن مورد تقاضا رو پاسخگو باشه بدنبال این قضیه جنگنده ای توسط شرکت گرومن طراحی شد با بال های متحرک که خود این بال ها هم داستانی دارد و فلز تیتانیوم تنها عنصری بود که تونست بار این بال ها رو بدوش بکشه اما این قضیه بدون مشکل هم نبود مشکلات مالی بشدت تولید این جنگنده رو تحت تاثیر قرار داد که شاه اومد و کمک مالی اش این جنگنده رو نجات داد ---------------------------- در مورد صحبت های سپهبد آذربرزین باید گفت که صحبت های ایشون درست است ولی در مورد دفاع هوایی یک نکته رو کم گفت دفاع هوایی که اف 14 ایجاد می کند با دفاع هوایی که اف 15 ایجاد می کند متفاوت هست برتری هوایی که اف 14 ایجاد می کند برد و وسعت بسیار بیشتری دارد عملا شما با یک آواکس طرف هستید و این قابلیت اف 14 بود که در جنگ مدام مورد استفاده قرار گرفت یعنی برای آسمان ایران آواکس جنگی خریده شده بود اون هم ایرانی که پر از کوهستان و نقاط کور راداری بود من رد نمی کنم که شاید خرید اف 15 به مصلحت تر بوده است ولی تجربه جنگ تحمیلی نشان داد اف 14 انتخاب بدی هم نبوده و کارایی خود را به خوبی نشان داده است نمی تونیم هم بگیم اگر اف 15 بود چه می کرد و چه نمی کرد

انقلاب دقت موشک های ایران عکس های ماهواره ای از عین الاسد ، پایگاه هوایی در غرب عراق که در حال حاضر توسط نیروهای آمریکایی مورد استفاده قرار می گیرد ، پیامدهای حمله موشکی بالستیک ایران در 8 ژانویه را نشان داد. این حمله و حمله به تاسیسات آرامکو نشان داد که انقلاب دقت واقعی است و دیگر در انحصار ایالات متحده نیست. "این پیامدهای عظیمی برای درگیری های مدرن دارد. دقت موشک را با"دایره ی خطا" آن ( cep ) محاسبه می شود. هرچه دایره ی خطا پایین تر باشد ، موشک دقیق تر است. هنگامی که صدام حسین در طول جنگ خلیج فارس 1991تعدادی موشک های اسکاد را به اسرائیل و عربستان سعودی شلیک کرد موشک های وی دایره ی خطای بیش از دو کیلومتر داشت. این برای ضربه زدن به شهرها خوب است ، اما برای ضربه زدن به مکان های خاص فایده ای ندارد. در این حملات بیشتر اسرائیلی ها در اثر سکته های قلبی و استرس جان خود را از دست دادند. گرچه یك اسكاد عراقی 28 سرباز آمریكایی را در عربستان سعودی كشت ، اما این كار را نه با هدف قرار دادن هدف خود بلكه با ریخته شدن ترکش های خود بر روی قسمت مسکونی پادگان انجام داد. مایکل اللمن ، از انستیتوی بین المللی مطالعات استراتژیک می گوید ، اگر هر کدام موشک های ایران به یک ساختمان از پیش تعیین شده برخورد کرده باشد ، می تواند یک خطای دایره ای به اندازه تقریبا پنج متر را نشان داد. دقت مشابهی در حمله به تأسیسات نفتی عربستان سعودی در چهاردهم سپتامبر سال گذشته (که به طور گسترده ای به هواپیماهای بدون سرنشین و موشک های کروز هواپیمای ایرانی نسبت داده شده بود) در معرض نمایش است. ایران چگونه چنین دقتی را به دست آورد؟ چندین راه برای هدایت پذیر کردن یک موشک وجود دارد. این می تواند هدایت تلوزیونی یا راداری(هنگامی که از هدف نشانه های رادیویی باشد) یا نشانه گذاری لیزری برای موشک باشد. اگر این کارها برای یک هدف خاص غیر عملی بود ، یک فناوری پیشرفته به نام یک سیستم ناوبری اینرسی وجود دارد. این با استفاده از ژیروسکوپ و شتاب سنج در موشک برای محاسبه موقعیت ، سرعت و نگرش یک پرتابه نسبت به نقطه شروع آن است. موشک های امروزه علاوه بر موارد بالا می توانند از فناوری هدایت ماهواره ای استفاده کنند. این می تواند جی پی اس آمریکا یا گلوناس روسیه یا گالیله ی اروپا یا بیدو چین باشد. هدایت های دیگر نیز وجود دارند که می توانند دقت را به روشهای مختلف افزایش دهند. "تطبیق زمین" شامل یک موشک است که آنچه را که در زیر خود مشاهده می کند با یک پایگاه داده از پیش نصب شده روی خود مقایسه می کند. این هدایت همچنین می توانند بر روی امضای مشخص یک هدف خاص مانند گرمای تابش شده توسط یک موتور یا مایکروویوهایی که توسط یک رادار ساطع می شوند ، قرار گیرند. مهمتر از آن ، دسترسی آسان به تصاویر ماهواره ای حتی کشورهای غیر فضایی را قادر می سازد تا اهداف خود را از قبل انجام دهند. ارائه دهندگان تجاری عکس هایی با رزولوشن 30 سانتی متر می فروشند که به اندازه کافی خوب است. حمله ی دقیق اخیر ایران دارای پیامدهای ژئوپلیتیکی است. کریستوفر کلاری از دانشگاه آلبانی می گوید: "اگر ایران موشک های دقیقی داشته باشد ، اجرای هر برنامه جنگی ایالات متحده نسبت به گذشته کاملاً سخت تر خواهد شد." ======================== ترجمه و تلخیص از mehdi persian منبع: https://amp.economist.com/science-and-technology/2020/01/16/irans-attack-on-iraq-shows-how-precise-missiles-have-become

همان طور که اطلاع دارین موشک ذوالفقار اولین موشک از تایپ فاتح است که کلاهک جداشونده دارند. بعلت جدا شدن کلاهک در خارج از جو و یا پرواز در محیطی با اکسیژن رقیق عملا بالک های هدایتی کاربرد همیشگی را ندارند. به همین علت برای حفظ یک مسیر تقریبی تا برگشتن به محیط کارایی بالک ها از تراستر های جانبی در این موشک استفاده شده که نقش کلیدی در نقطه زنی این موشک دارد.

البته اگه بخوایم دقیقتر ارزیابی کنیم باید گفت در این تصویر فقط دو بعد رو می تونیم ببینیم اما اگه ویدئوی مربوطه رو دیده باشین ابتدا موشک برخورد میکنه انفجار سر جنگی موشک مشاهده میشه و با کمی تاخیر هدف منهدم میشه، بنابراین میشه نتیجه گرفت موشک در امتداد خط متصل کننده هدف و دوربین و اندکی پشت هدف برخورد میکنه. با این حال این بدان معنا نیست که موشک از دقت بالا برخوردار نیست.

1940 - ساقط شدن هواگرد ju-52 فنلاندی توسط بمب افکن روسی db-3 ( جنگ زمستانی فنلاند- روسیه ) 1940 - ساقط شدن هواگرد dc-2 چینی توسط جنگنده های ژاپنی ( نوع جنگنده شناخته نشده ) 1942 - ساقط شدن هواگرد dc-3 توسط جنگنده های ژاپنی ( جنگنده های زیرو A6-M 1943- ساقط شدن هواگرد dc-3 توسط بمب افکن ju-88 لوفت وافه 1954- ساقط شدن هواگرد dc-4 توسط جنگنده های لاوچکین - 11 نیروی هوایی چین 1955- ساقط شدن هواگرد لاکهید ال-149 خطوط هوایی اسراییل توط جنگند های میگ-15 نیروی هوایی بلغارستان 1962 - ساقط شدن هواگرد ( مشخص نشده ) خطوط هوایی داخلی شوروی توسط دفاع هوایی شوروی ( نزدیک خاباروفسک ) 1973 - ساقط شدن هواگرد بویینگ 737 توسط جنگنده های اف-4 نیروی هوایی اسراییل 1978- ساقط شدن هواگرد بویینگ 707کره جنوبی توسط جنگنده سوخو-15 نیروی هوایی شوروی 1979- ساقط شدن هواگرد ویکرز وایکانت توسط دو تیر موشک استرلا (سام 7) - رودزیا 1980- ساقط شدن هواگرد dc-9 توسط نیروی هوایی ایتالیا ( به گمان تروریستی بودن / بمب گذاری تروریستی ) 1980- ساقط شدن هواگرد yak-40 توسط جنگنده های j-6 نیروی هوایی زیمباوه 1983- ساقط شدن هواگرد بویینگ 747کره جنوبی توسط جنگنده سوخو-15 نیروی هوایی شوروی 1985- ساقط شدن هواگرد دورنیر do-228 توسط شبه نظامیان صحرای غربی 1985- ساقط شدن هواگرد آنتونوف-26 توسط موشک زمین به هوا ( عامل این حادثه پیدا نشد ) 1987- ساقط شدن هواگرد آنتونوف-26 توسط موشک زمین به هوا( عامل این حادثه پیدا نشد ) 1987- ساقط شدن هواگرد لاکهید ال-100 ( نمونه غیر نظامی هرکولس ) ( نوع موشک در جریان جنگ داخلی آنگولا مشخص نشد ) 1987- ساقط شدن هواگرد شورت اسکای ون ( نوع موشک در جریان جنگ داخلی موزامبیک مشخص نشد ) 1988- ساقط شدن هواگرد ایرباس آ-600 سری 600 آر خطوط هوایی ایران ، توسط نیروی دریایی ایالات متحده ( موشک استاندارد ) 1992- ساقط شدن هواگرد یاک-40 توسط سوخو-25 های نیروی هوایی آذربایجان 1993- ساقط شدن هواگرد توپولف -134 ( نوع موشک مشخص نشد - ساقط شده در سوخومی ) 1993- ساقط شدن هواگردتوپولف-154 ( اطلاعات کاملی پیدا نشد ) 1994- ساقط شدن هواگرد فالکون-50 ( جنگ داخلی رواندا / نوع موشک مشخص نشد ) 1998- ساقط شدن هواگرد an-24 rv ( بنگلادش / نوع موشک مشخص نشد ولی توسط سامانه های دوش پرتاب ) 2001- ساقط شدن هواگرد سسنا 185 توسط هواگردهای A-37B نیروی هوایی پرو 2001- ساقط شدن هواگرد توپولف-154 توسط سامانه اس-200 ارتش اوکراین 2003- ساقط شدن هواگرد کارگو A300-200F توسط موشکهای دوش پرتاب ( فرودگاه بغداد ) 2007 - ساقط شدن هواگرد آنتونوف-26 (فرودگاه بغداد / به روایتی ، توسط عناصر داعش ) 2007- ساقط شدن هواگرد ایلوشین-76 (فرودگاه موگادیشو ) / ( عامل و موشک مشخص نشد ) 2014 - ساقط شدن هواگرد بویینگ 777 خطوط هوایی مالزی ( عامل شلیک روسیه / اوکراین محتمل دانسته شد ) 2020 - ساقط شدن هواگرد بویینگ 737 خطوط هوایی اوکراین ( عامل شلیک شبکه دفاع هوایی نیروهای مسلح ایران / تا روز ترجمه این متن ( 21 دی 1398 ، سامانه تور ام-یک ) ================================================================================================================= صرفا" برای میلیتاری / مترجم MR9

پنجمین شماره از مجله الکترونیکی نآورد لینک دانلود مجله الکترونیکی بزرگترین انجمن نظامی وب فارسی

http://tweetna.ir/Tweet/98112818640/توییتر-حسین-دلیریان-همانطور-که-باور-۳۷۳-اولین-م� اینجا ادعا شده. که عقاب عمود و سرد پرتاب خواهد بود. اگه این طور باشه که خوبه منتهی شک دارم در ابتدا این طور رونمایی بشه. نکته دیگه هم اینکه برخلاف گمانه زنی های قبلی از مصاحبه اخیر این طور برمیاد که تنها سلاح سامانه از نوع موشکی خواهد بود که خوب بازم به نظر بنده جای انواع دیگر خالی هست

اتفاقا درست کار کردن چون مرز کشور ما جابجا شده

به بهانه ساقط شدن تورنادوی سعودی ، بررسی مختصر کیت بقاء خدمه هوایی (بی ارتباط با جنگنده تورنادوی اروپایی ولی دارای مشابهت های ساختاری ) صندلی پرتاب شونده GRU-7 A رهگیر تامکت بقای هواگرد های رزمی بطور معمول و غالبا" در مناطقی که با آتش پرحجم پدافند هوایی مواجه می شوند ، مورد چالش قرار می گیرد ، بنابراین از ابتدای ظهور این سخت افزارهای نظامی ، خدمه هوایی برای تضمین حیات پس از اجرای خروج اضطراری از هواگرد خود ، می بایست از تجهیزانت مناسبی بهره گیرند که امروزه چنین تجهیزاتی در قالب بسته بقاء ( Survival Kits) و بصورت ضمیمه شده به صندلی پرتاب شونده ( ejection seat) مورد استفاده گسترده قراردارند . این کیتها در حالت معمول ، عمدتا" شامل سامانه های مخابراتی ، تجهیزات سبک شناوری ( در زمان پرواز روی مناطق آبی ) و ... است که بقای خدمه ، در سخت ترین شرایط اقلیمی بدان وابسته خواهد بود . بااین وصف ، در حال حاضر سه گونه اصلی و چند گونه فرعی از این بسته های بقاء مورد شناسایی قرار گرفته ، اما سه گونه اصلی آن شامل کیتهای بقاء نرم ، کیتهای بقاء سخت و کیتهای بقاء سخت همراه با سامانه اکسیژن مورد استفاده قرار میگیرد. اما نوعی فراگیری از این کیتها با شناسه کیتهای Hit and Run ، وجود دارند که بطور معمول شامل یک جعبه کوچک و سبک بوده و بواسطه یکسری تسمه های ایمنی به صندلی پرتاب شونده خدمه متصل هستند . جعبه کیت بقاء که در این تصویر به نمایش درآمده ، کیت بقاء SKU-2/A است که به صندلی پرتاب شونده مارتین بیکر GRU-7 متصل بوده و عمدتا" روی هواگردهای رزمی نظیر A-6 اینترودر ، نسخه A از صندلی پرتاب شونده GRU-7 بر روی جنگنده اف-14 و در نهایت نسخه EAGRU-7 بر روی هواگرد جنگ الکترونیک EA-6B پراولر نصب شده بود . کیت اخیر (Hit and Run ) به گونه ای طراحی شده که خدمه ، در شرایط خاص جدا شدن از صندلی پرتاب شونده (در ارتفاعات زیاد ) و قطع شدن جریان اکسیژن ، بتوانند بدون خطر پذیری زیاد ، بر روی زمین فرود آیند . این کیت از دو قطعه اصلی فایبر گلاس با اتصالات آلومینیومی ساخته شده و وزن آن به 22 پاوند با کپسولهای اکسیژن می رسد . طراحی مدولار این کیت به گونه ای است که پس از خروج صندلی از هواپیما و جدا سازی خدمه از صندلی ، بواسطه تسمه هایی به بخش میانی کالبد خلبان متصل بوده و به فاصله 20 فوتی از خدمه در هوا معلق شود . علاوه براین ، یک سامانه شناوری نیز به این کیت اضافه میشود که بواسطه کشیدن طناب مخصوص آن ، فعال شده و در صورت فرود روی آب ، قبل از برخورد میبایست بازشود . محتوای کیت بقاء خلبان نیز در فصول مختلف سال و در شرایط آب و هوایی مختلف ، متفاوت است ولی در حالت استاندارد شامل موارد ذیل است : 1- جیره جنگی متناسب با محل ماموریت 2- آب و قرص های تصفیه آب در شرایط اضطراری 3- سلاح سبک برای دفاع از خود ( معمولا" سلاح کمری ) 4- کارد ویژه 5- چراغ قوه ( ویژه ارسال سیگنال مخابراتی ) 6- راهنمای حیات در شرایط سخت 7- پوشش حرارتی (پتو) 8- رادیو مخابراتی کیت فوق الذکر که به شکل مشترک در نیروی دریایی ، نیروی هوایی وسپاه تفنگداران مورد استفاده قرارمی گیرد ، به یک رادیوی استاندارد AN/URT-33 مجهز است که سیگنال درخواست کمک را در فرکانس اضطراری عمومی ( Guard Channel) پخش می کند . این هم جدیدترین عضو بسته بقاء نیروی هوایی ایالات متحده ، یک قبضه کارابین GAU-5/A ( مشتق شده از کارابین ام-4) پی نوشت : این متن ، بطور قطع ناقص هست ، انشا.. عمری باشد ، همین متن مبنای یک مطلب کاملتر خواهد شد . صرفاً برای میلیتاری / مترجم MR9

در مورد رعد 500 - نوشته فیلدمارشال الگو بدنه کامپوزیتی کاملا در رعد۵۰۰ دیده میشه نکته جالبی که سردار حاجی زاده گفتن ساخت این بدنه نیاز به زیرساخت گسترده ایی نداره و در یک کارگاه ساده که مجهز به تکنولوژی فیلامنت وایندینگ باشه قابل انجامه. متحرک کردن نازل موتور سوخت جامد که دمای آن چند هزار درجه سانتی گراد و فشار قبل از نازل چند برابر فشار اتمسفر است نیاز مند تکنولوژی بسیار پیشرفته و خاصی است که بتواند آب بندی نازل را حین حرکت حفظ کند. مقایسه موتور سوخت جامد نازل متحرک «سامان» با موتور MK-136 مرحله سوم موشک استاندارد-۳ هردو موتور قابلیت تغییر بردار رانش را دارند. دقت اعلام شده برای موشک رعد-۵۰۰ کمتر از ۳۰ متر که احتمالا به معنی استفاده از یک سیستم هدایت ارزان تر در این موشک است. استفاده از روش Filament winding در ساخت بدنه موشک رعد 500 گفته شده که بدنه موشک(سرجنگی) قابلیت تحمل ۱۰۰ بار فشار و دمای ۳۰۰۰ درجه سانتی گراد را داراست ، احتمالا این به معنی سرعت بسیار بالای re-entry سرجتگی موشک است شاید بیش تر از ۷-۸ ماخ! این ارتباطی به سرعت ورود سرجنگی نداره و به قابلیت تحمل فشار و دمای حاصل از احتراق موتور اشاره داره. با مبنی قرار دادن جسمی که روی میز تکنسین ها قرار داره و بررسی ابعادش بنظر میرسه قوطی اسپری هاردنر چسپ ۱۲۳ ، ۴۰۰میلی لیتر باشه و در نهایت قطر موشک رعد-۵۰۰ حدود نیم متر یا ۵۰۰میلی متر تخمین زده شد! طول موشک هم 7 متر است . حل CFD کلاهک رعد-۵۰۰ در نرم افزار FloEFD سرعت ورودی ۷ ماخ و دما و فشار استاندارد. تصویر که میبینید کانتور عدد ماخ است و شوک کمانی کمانی نوک موشک قابل مشاهده است. *نتایج این تحلیل به هیچ عنوان قابل استناد نیست چون حل کاملا همگرا نشد و grid dependence و... رعایت نشده. مش نمای XY محل هایی که شبکه ریز تر شده به دلیل استفاده از مش تطبیقی است و محل هایی که تغییرات فشار و... شدید است مانند شوک ها مش در آن ریز تر میشود. این تحلیل ۳.۳ میلیون المان داشت و اگر میزاشتم کامل انجام بشه احتمالا سیستمم میسوخت! این تصویر کانتور دما است و دما در نوک موشک حدود ۲۳۰۰ درجه است! این دما تقریبا برابر دمای Stagnation برای ماخ۷ است. البته میگم تقریبی برابر دمای Stagnation شما ۳۰۰-۴۰۰ درجه اختلاف در نظر بگیرید! چون سیال در نوک موشک سرعتش صفر نمیشه. دما سکون حدود۲۸۰۰درجه سانتی گراد میشه این سپر حرارتی نوک موشک قرار میگیره و از جنس گرافیته که بتونه این دما رو تحمل کنه. نکته دیگه این عکس اینکه از فایبرگلس هم در ساخت این موشک استفاده میشه. twitter.com/FieldMarshalPSO

دست یابی ایران به فناوری موشک های هایپر سونیک : https://www.mashreghnews.ir/news/1039801/جهش-برد-موشک-های-سپاه-با-رعد-۵۰۰-محقق-شد-ایران-با-نقشه-راه انطور که رسانه ها و خبرگزاری کشورمان نوشته اند، در موشک جدید رعد ۵۰۰ قابلیت تحمل ۱۰۰ بار فشار و دمای سه هزار درجه سانتیگراد فراهم شده است. با احتساب این مقدار از تحمل دما که موشک رعد 500 دارد و بدنه و موتور فیبر کربن و کامپوزیتی : می توان این گونه تخمین زد که موشک مورد نظر توان تحمل حرکت تا سرعت ۱۰ ماخ را در فاز ورود مجدد و شیرجه نهایی روی هدف را دارد که دستیابی ایران به فناوری موشکهای هایپرسونیک را اثبات می کند. نکته مهم قابل توجه دیگر این است که معمولا از پوشش های کامپوزیتی برای حفاظت از سرهای جنگی موشک های قاره پیما بهره گرفته می شود که در فاز نهایی از خارج از جو زمین به سمت هدف روانه شده و با سرعت های بسیار بالا به سمت هدف حرکت می کنند.

ستاره جنگجو در جنوب آسیا یکی از مشهور ترین و در عین حال ناشناخته ترین کاربران جنگنده اف-104 استارفایتر (F-104 STAR FIGHTER ) ، نیروی هوایی پاکستان بشمار می رفت که علیرغم سابقه رزمی نه چندان مناسب این جنگنده مافوق صوت که در میان خلبانان نیروی هوایی آلمان به " تابوت پرنده " شهرت یافته بود ، بخوبی از این جنگنده علیه پرنده های مادون صوت هندی نظیر بمب افکن های کانبرا و هاوکر هانتر استفاده نمود .تصویر فوق ، یکفروند جنگنده استار فایتر بشماره رجیستر 0875-56 (سمت راست ) ویکفروند شنیانگJ-6 ( میگ-19) (سمت چپ) درمرکز آموزشی نیروی هوایی پاکستان ، جمعی اسکادران نهم ترکیبی به سال 1966 را نشان میدهد ردیف عقب از چپ به راست : ستوان امان ا.... ، ستوان سلیم صندل ، ستوان عارف منظور ، ستوان رشید بهاتی ، ستوان مشتاق و ستوان عباس میرزا نشسته از چپ براست : ستوان غلام عمر عباسی ، ستوان فاروق عمر ، فرمانده اسکادران (حکیم ا.. حسین ) ، سروان آفتاب عالم براساس اظهارات معلم خلبانان پاکستانی ، دانشجویان تازه وارد ، چیدمان ساده و منطقی کابین استار فایتر را به کابین شلوغ و غیر ارگونومیک میگ-19 ترجیح می دادند . پرنده فوق نیز بعنوان بخشی از تاریخچه نیروی هوایی پاکستان ، در سرفرماندهی این نیرو در " چاکلالا" نگهداری می شود . صرفا" برای میلیتاری / مترجم : MR9

قابلیت حمله از تمام جهات برای یک موشک هوا به هوا از یک نظر بدان معناست که مهمات مورد نظر قابلیت ردگیری ، اصابت و انهدام را بدون توجه به سمت ، ارتفاع و زاویه هدف خواهد داشت . به عبارت روشن تر ، یک موشک هوا به هوا با قابلیت حمله از تمام زوایا را میتوان برعلیه یک هدف از پشت (tail-chase engagement) و از ناحیه دُم یا از روبرو (head-on engagement) ، از طرفین ( side-on engagement ) ، از بالا ( from above) مورد استفاده قرار داد . بعنوان مثال موشکهای هوا به هوای با جستجو گر مادون قرمز نسل اولیه ، صرفا" پتانسیل ردیابی گاز داغ خروجی پیشرانه جنگنده ها را در اختیار داشت ، در نتیجه در جریان داگفایتها ، این موشکها تنها از موقعیت پشت (tail-chase engagement) قابلیت کاربرد را داشتند . احتمالا" این موشکها با توجه به مزیتی که گفته شد ، از مانور پذیری بسیار بالایی برخوردار هستند و در درگیریهای نزدیک که معمولا با شتاب g زیادی هم همراه هستند کاربرد وسیعی دارند. در خصوص فکور حداقل تا الان اظهار نظر خاصی منتشر نشده ، ولی به نظرم با توجه به کاربرد این موشکها ( منظور فکور نیست ) در درگیریهای نزدیک ، این فناوری را باید در خانواده فاطر جستجو کرد ( با توجه به اینکه تامکتهای ما مدل های مشخصی از سایدویندر را حمل می کنند ، اضافه کردن این قابلیت ، اگر اصولا نیروی هوایی در طراحی های رزمی ما جایی داشته باشد ، پتانسیل بسیار خوبی را در اختیار خدمه می گذارد ) پی نوشت : این نکته را هم باید اضافه کرد که فرضا" در صورت ورود این قابلیت به موشکهای هوا به هوای فروسرخ بومی یا حتی خرید گزینه های در دسترس و مسلح کردن پیکربندی های رزمی قدیمی نظیر اف-4 ، اف-5 و حتی اف-7 ، درصورت توجه بیشتر به نیروی هوایی ، به وزنه های موثرتری تا ورود سخت افزار جدید تبدیل میشوند .

به نظرم در حال حاضر هر راه حلی به خاطر نداشتن زیرساخت ها و بستر لازم و با توجه به فوکوسی خیلی زیادی که کشورهای مختلف و به خصوص سرویس های اطلاعاتی - ماهواره ای شون بر روی سوریه دارن و هرگونه اضافه شدن تجهیزات و... رو رصد می کنن، صرفا میتونه نقش سرعت گیر رو در مقابله با نیروی هوایی عبری و عاملی در بازگرداندن حیثیت سیستم پدافندی سوریه باشه. سوریه سالها می تونست با درس گرفتن از تجربیاتی مثل درو شدن سیستم پدافندی اش در نبرد دره بقاع توسط نیروی هوایی عبری، انتخابی مشابه برای غافلگیری نیروی هوایی عبری در نبرد یوم کیپور توسط پدافند مصر داشته باشه ولی از اونجایی که ساختار نظامی سوریه همیشه یک گام از چیزی که باید عقب تره ،همون روند درو شدن سیستم پدافندی در نبرد دره بقاع در عملیات هایی مثل باغ میوه ( سال 2007) ادامه داشته . در حال حاضر که سوریه درگیر فروپاشی ساختار اقتصادی، چند تکه شدن کشور توسط نیروهای مختلف و فرسایش و از دست رفتن بخش قابل توجهی از ساختار نظامی خودشه انتظاری زیادی ازش نمیره ولی مابین سالهای 1982 تا 2007، 25 سال فرصت وجود داشت. 25 سالی که تصمیم گیرندگان در نیروی هوایی عبری با هوشمندی اون سالها رو صرف ارتقا و کشف ضعف های ساختاری و پوشش اونها کردند و در مقابل ساختار نظامی سوریه عملا با تغییرات اندک همون چیزی بود که در یوم کیپور (1973) و نبرد داخلی لبنان (1982) با اون به مقابله با خصم پرداخت. سوریه مثل سابق حمایت بی چون و چرای روسیه رو نداشت و به نظر می رسه روسیه این بار در بازی سوریه بسیار منفعت طلبانه تر از گذشته وارد شد. سوریه چه از نظر پدافندی و چه بخصوص آفندی ضعف های زیادی داشت. هجوم های انتقامی که با نیروی هوایی سوریه می تونست صورت بگیره، نقش قابل ملاحظه ای در تعادل و جلوگیری از گستاخی بیشتر نیروی هوایی عبری می تونست داشته باشه. ولی نیروی هوایی که بیشتر مبتنی بر میگ 21 و سوخو 22 باشه در یک عملیات آفندی به طور پیش فرض محکوم به شکسته و تکیه بر سیستم پدافندی به تنهایی نمی تونه جلوی نیروی هوایی قوی عبری رو بگیره و فعلا سوریه مهره های چندانی برای حرکت نداره و فعلا باید ببینه که این بازی ویرانگر در خاکش به کدام سمت میره...

سلام ، متاسفانه دیدگاه شما ایراد داره !؟ از قدیم الایام هر کشوری که حکامش عقل داشتن و برای کشورشون ارزش قائل بودن ، به محض اینکه توان مالی و اقتصادی لازم رو پیدا می کردن ، دست به تجهیز و به روزرسانی و افزایش قدرت نظامی کشورشون می کردن ... اینکه فکر می کنیم بر اساس یک توطئه عربستان رو تجهیز کردن یک خیال باطلی هست ... تا زمانی که عربستان خودش نخواست که تجهیز بشه و خودش خرج نکرد ، هیچ تجهیزاتی بهش ارسال نشد ... اینکه یک جنگنده رو با قیمتی بیش از قیمت جهانیش به عربستان فروختن بیشتر این سیگنال رو می رسونه که چندان راضی به مجهز بودن عربستان نیستن ... در ضمن ، عربستان هم داره همون راه جمهوری اسلامی رو می ره ... چطور عزیزان مسئول به خودشون حق می دهند که در کشورهای عربی و با اکثریت اهل سنت ، نفوذ کنند ولی برای عربستان و ترکیه چنین حقی قائل نیستند !؟ مگه بازار خودروی ایران هست که انحصارش رو می خواهند !؟ بودجه برای تجهیز ارتش و سپاه هست ولی خب تا سیاست « سرباز 18 ساله » و « هر کی طرفدار منه باید از سفره ی انقلاب بخوره » وهیچ بهبودی رو شاهد نخواهیم بود ... وگرنه همانطور که گفتم با دو فقره اختلاس 3000 میلیاردی سال 90 و 8000 میلیاردی سال 1395 ، می شد 120 جنگنده ی سوخو 30 رو خرید ( تازه من قیمت رو 50 میلیون دلار حساب کرده بودم ) .... چطور برای دزدی و اختلاس پول هست ، ولی برای مردم و امنیت کشور و تجهیز نیروهای نظامی ، پول نیست !؟

این منابع میگن که شوروی یه همچین بمبی رو حتی آزمایش هم کرده و آثار کبالت60 در مناطق وسیعی پراکنده شده و امروز هم قابل ردگیریه :   https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=20&cad=rja&uact=8&ved=0CFoQFjAJOAo&url=http%3A%2F%2Fdocs.nrdc.org%2Fnuclear%2Ffiles%2Fnuc_01019501a_138.pdf&ei=oq5sVezMDKHcywP-jIGgCA&usg=AFQjCNETl4JUfPeXw98v08oxehvgs299pA&bvm=bv.94455598,d.bGQ   https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=11&cad=rja&uact=8&ved=0CBwQFjAAOAo&url=http%3A%2F%2Fota.fas.org%2Freports%2F9504.pdf&ei=oq5sVezMDKHcywP-jIGgCA&usg=AFQjCNHstAhUuqlaZwubXHz2Xu_lYd1ZpQ&bvm=bv.94455598,d.bGQ   http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0265931X11000750   یه منبع دیگه هم میگه بریتانیا هم چنین بمبی رو با قدرت 1 کیلوتن در استرالیا آزمایش کرده. http://nuclearweaponarchive.org/Nwfaq/Nfaq1.html